ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ ΕΝ ΧΑΛΚΗΔΟΝΙ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ. ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

 ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΒΑΡΝΑΒΑ

ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

(19 ΙΟΥλΙΟΥ 2015)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ  

Τέκνον Τίτε, πιστός ὁ λό­γος· καὶ πε­ρὶ το­ύ­των βο­ύ­λο­μαί σε δι­α­βε­βαι­οῦ­σθαι, ἵ­να φρον­τί­ζω­σι κα­λῶν ἔρ­γων προ­ΐ­στα­σθαι οἱ πε­πι­στευ­κό­τες τῷ Θε­ῷ. ταῦ­τά ἐ­στι τὰ κα­λὰ καὶ ὠ­φέ­λι­μα τοῖς ἀν­θρώ­ποις· μω­ρὰς δὲ ζη­τή­σεις καὶ γε­νε­α­λο­γί­ας καὶ ἔ­ρεις καὶ μά­χας νο­μι­κὰς πε­ρι­ί­στα­σο· εἰ­σὶ γὰρ ἀ­νω­φε­λεῖς καὶ μά­ται­οι. αἱ­ρε­τι­κὸν ἄν­θρω­πον με­τὰ μί­αν καὶ δευ­τέ­ραν νου­θε­σί­αν πα­ραι­τοῦ, εἰ­δὼς ὅ­τι ἐ­ξέ­στρα­πται ὁ τοι­οῦ­τος καὶ ἁ­μαρ­τά­νει ὢν αὐ­το­κα­τά­κρι­τος. Ὅ­ταν πέμ­ψω Ἀρ­τε­μᾶν πρός σε ἢ Τυ­χι­κόν, σπο­ύ­δα­σον ἐλ­θεῖν πρός με εἰς Νι­κό­πο­λιν· ἐ­κεῖ γὰρ κέ­κρι­κα πα­ρα­χει­μά­σαι. Ζη­νᾶν τὸν νο­μι­κὸν καὶ Ἀ­πολ­λὼ σπου­δα­ί­ως πρό­πεμ­ψον, ἵ­να μη­δὲν αὐ­τοῖς λε­ί­πῃ. Μαν­θα­νέ­τω­σαν δὲ καὶ οἱ ἡ­μέ­τε­ροι κα­λῶν ἔρ­γων προ­ΐ­στα­σθαι εἰς τὰς ἀ­ναγ­κα­ί­ας χρε­ί­ας, ἵ­να μὴ ὦ­σιν ἄ­καρ­ποι. Ἀ­σπά­ζον­ταί σε οἱ με­τ' ἐ­μοῦ πάν­τες. ἄ­σπα­σαι τοὺς φι­λοῦν­τας ἡ­μᾶς ἐν πί­στει. Ἡ χά­ρις με­τὰ πάν­των ὑ­μῶν· ἀμήν.        

  (Τίτ. γ΄[3] 8 – 15)

ΕΡ­ΜΗ­ΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜ­ΠΕ­ΛΑ)

Τέκνον Τίτε, τό ὅ­τι δι­και­ω­θή­κα­με καὶ ἀ­να­γεν­νη­θή­κα­με καὶ θὰ κλη­ρο­νο­μή­σου­με τὴν αἰ­ώ­νια ζω­ὴ εἶ­ναι λό­γος καὶ ἀ­λή­θεια ἀ­ξι­ό­πι­στη. Καὶ γι' αὐ­τὰ τὰ θέ­μα­τα θέ­λω νὰ μι­λᾶς μὲ βε­βαι­ό­τη­τα καὶ μὲ κύ­ρος, γιὰ νὰ φρον­τί­ζουν ὅ­σοι ἔ­χουν πι­στέ­ψει στὸ Θε­ὸ νὰ πρω­το­στα­τοῦν ἀ­κού­ρα­στα σὲ κα­λὰ ἔρ­γα. Αὐ­τὰ εἶ­ναι τὰ κα­λὰ ἔρ­γα καὶ τὰ ὠ­φέ­λι­μα στοὺς ἀν­θρώ­πους· αὐ­τὰ γιὰ τὰ ὁποῖα σᾶς μί­λη­σα. Ἀ­πό­φευ­γε τὶς ἀ­νό­η­τες συ­ζη­τή­σεις καὶ τὶς γε­νε­α­λο­γί­ες γιὰ τοὺς μυ­θι­κοὺς θε­οὺς ἢ τοὺς εὐ­γε­νεῖς προ­γό­νους, ὅ­πως καὶ τὶς φι­λο­νι­κί­ες καὶ δι­α­μά­χες γιὰ τὸν ἰ­ου­δα­ϊ­κὸ νό­μο, δι­ό­τι δὲν φέρ­νουν κα­μί­α ὠ­φέ­λεια καὶ εἶ­ναι μά­ται­ες. Αἱ­ρε­τι­κὸ ἄν­θρω­πο πού ἐ­πι­μέ­νει νὰ δη­μι­ουρ­γεῖ σκάν­δα­λα καὶ δι­αι­ρέ­σεις στὴν Ἐκ­κλη­σί­α, μο­λο­νό­τι τὸν συμ­βού­λευ­σες γιὰ πρώ­τη καὶ δεύ­τε­ρη φο­ρά, πα­ρά­τη­σέ τον καί ἀπόφευγέ τον. Γνώ­ρι­ζε ὅ­τι ἕ­νας τέ­τοι­ος ἄν­θρω­πος ἔ­χει δι­α­στραφεῖ καὶ ἁ­μαρ­τά­νει· καὶ γιὰ τὴν ἁ­μαρ­τί­α του αὐ­τὴ ἐ­λέγ­χε­ται καὶ κα­τα­κρί­νε­ται ἀ­πὸ τὴ συ­νεί­δη­σή του καὶ ἀ­πὸ τὸν ἴ­διό του τὸν ἑ­αυ­τό. Ὅ­ταν σοῦ στεί­λω τὸν Ἀρτεμᾶ ἢ τὸν Τυ­χι­κό, φρόν­τι­σε γρή­γο­ρα νὰ ἔλ­θεις στὴ Νι­κό­πο­λη, δι­ό­τι ἐ­κεῖ ἀ­πο­φά­σι­σα νὰ πε­ρά­σω τὸ χει­μώ­να. Τὸν Ζη­νᾶ τὸ νο­μο­δι­δά­σκα­λο καὶ τὸν Ἀ­πολ­λὼ κα­τευόδωσέ τους μὲ ἐ­πι­με­λη­μέ­νη προ­ε­τοι­μα­σί­α, γιὰ νὰ μὴν τοὺς λεί­πει τί­πο­τε στὸ τα­ξί­δι τους. Μὲ τὴν εὐ­και­ρί­α μά­λι­στα τῆς προ­ε­τοι­μα­σί­ας αὐ­τῆς ἂς παίρ­νουν μά­θη­μα καὶ οἱ δι­κοί μας νὰ πρω­το­στα­τοῦν καὶ νὰ ἐρ­γά­ζον­ται κα­λὰ ἔρ­γα καὶ νὰ συν­τρέ­χουν τοὺς ἀ­δελ­φοὺς στὶς ἀ­πα­ραί­τη­τες ὑ­λι­κές τους ἀ­νάγ­κες, γιὰ νὰ μὴ στε­ροῦν­ται ἀ­πὸ πνευ­μα­τι­κοὺς καρ­πούς. Σὲ χαι­ρε­τοῦν ἐγ­κάρ­δια ὅ­λοι ὅ­σοι εἶ­ναι μα­ζί μου. Χαι­ρέ­τη­σε ὅ­σους μᾶς ἀ­γα­ποῦν, ἐ­πει­δὴ ἔ­χουν κοι­νὴ πί­στη μέ μᾶς. Σᾶς εὔ­χο­μαι ἡ χά­ρις τοῦ Θε­οῦ νὰ εἶ­ναι μὲ ὅ­λους σας. Ἀ­μήν.

 ΤΟ ΙΕΡΟ  ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς^.  ὑ­μεῖς ἐ­στε τὸ φῶς τοῦ κό­σμου. οὐ δύ­να­ται πό­λις κρυ­βῆ­ναι ἐ­πά­νω ὄ­ρους κει­μέ­νη· οὐ­δὲ κα­ί­ου­σι λύ­χνον καὶ τι­θέ­α­σιν αὐ­τὸν ὑ­πὸ τὸν μό­δι­ον, ἀλ­λ' ἐ­πὶ τὴν λυ­χνί­αν, καὶ λάμ­πει πᾶ­σι τοῖς ἐν τῇ οἰ­κί­ᾳ. Οὕ­τω λαμ­ψά­τω τὸ φῶς ὑ­μῶν ἔμ­προ­σθεν τῶν ἀν­θρώ­πων, ὅ­πως ἴ­δω­σιν ὑ­μῶν τὰ κα­λὰ ἔρ­γα καὶ δο­ξά­σω­σι τὸν πα­τέ­ρα ὑ­μῶν τὸν ἐν τοῖς οὐ­ρα­νοῖς. Μὴ νο­μί­ση­τε ὅ­τι ἦλ­θον κα­τα­λῦ­σαι τὸν νό­μον ἢ τοὺς προ­φή­τας· οὐκ ἦλ­θον κα­τα­λῦ­σαι, ἀλ­λὰ πλη­ρῶ­σαι. ἀ­μὴν γὰρ λέ­γω ὑ­μῖν, ἕ­ως ἂν πα­ρέλ­θῃ ὁ οὐ­ρα­νὸς καὶ ἡ γῆ, ἰ­ῶ­τα ἓν ἢ μί­α κε­ρα­ί­α οὐ μὴ πα­ρέλ­θῃ ἀ­πὸ τοῦ νό­μου ἕ­ως ἂν πάν­τα γέ­νη­ται. ὃς ἐ­ὰν οὖν λύ­σῃ μί­αν τῶν ἐν­το­λῶν το­ύ­των τῶν ἐ­λα­χί­στων καὶ δι­δά­ξῃ οὕ­τω τοὺς ἀν­θρώ­πους, ἐ­λά­χι­στος κλη­θή­σε­ται ἐν τῇ βα­σι­λε­ί­ᾳ τῶν οὐ­ρα­νῶν· ὃς δ' ἂν ποι­ή­σῃ καὶ δι­δά­ξῃ, οὗ­τος μέ­γας κλη­θή­σε­ται ἐν τῇ βα­σι­λε­ί­ᾳ τῶν οὐ­ρα­νῶν.                         

                                         (Ματθ. ε΄[5] 14 – 19)

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΝΤΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ  

Ἡ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ συνεκλήθη τὸ ἔτος 451 μ.Χ. καὶ στερέωσε τὴν Ὀρθοδοξία ἀπέναντι σὲ δύο ἀντιμαχόμενες αἱρέσεις: τὸν Νεστοριανισμὸ καὶ τὸν Μονοφυσιτισμό. Πρὸς τιμὴ λοιπὸν αὐτὴς τῆς μεγάλης Συνόδου — πρὸς τιμὴν τῶν 630 θεοφόρων Πατέρων ποὺ τὴν ἀπετέλεσαν — ἀναγινώσκεται τό σημερινό Εὐαγγέλιο.

ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΜΑΣ ΑΥΤΟ προέρχεται ἀπό τήν ἱστορική ὁμιλία τοῦ Κυρίου, τὴν γνωστὴ μὲ τὸ ὄνομα: Ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλία. Ἡ ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλία εἶναι ἕνα κείμενο κατ’ ἐξοχὴν καθοδηγητικό, ποὺ καταλαμβάνει τρία ὁλοκλήρα κεφάλαια τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγελίου.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΛΟΓΙΑ τοῦ Κυρίου μας στὴν ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλία εἶναι οἱ γνωστοὶ μας Μακαρισμοὶ («μακάριοι οἰ πτωχοὶ τῷ πνεύματι...» κλπ.). Ἀμέσως δὲ μετὰ τοὺς Μακαρισμοὺς εὑρίσκεται τὸ σημερινό μας ἀνάγνωσμα. Σ’ αὐτὸ ὁ Κύριος παρομοιάζει τοὺς πιστοὺς ἀκολούθους Του μὲ φῶς: «Ὑμεῖς ἐστε τό φῶς τοῦ κόσμου»· ἐσεῖς εἶσθε τὸ πνευματικὸ φῶς τοῦ κόσμου, λέγει. Ἐσεῖς μὲ τὴν διδαχὴ σας καί τό φωτεινό παράδειγμα τῆς ζωῆς σας δείχνετε στόν εὑρισκόμενο στὸ πνευματικὸ σκοτάδι κόσμο ποιός εἶναι ὁ σωστὸς δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ πρὸς τὸν Θεό. Καὶ ὅπως εἶναι ἀδύνατο νά κρυφθεῖ μία πόλις κτισμένη ἐπάνω σὲ ἕνα βουνό, ἔτσι καὶ ἡ δικὴ σας ζωὴ εἶναι ἀδύνατο νά μείνει ἀπαρατήρητη ἀπό τὰ μάτια τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ δική μου ἐπιθυμία γιὰ σᾶς  νὰ σᾶς βλέπουν οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ παραδειγματίζονται. Κανείς — τονίζει ὁ Κύριος — δὲν ἀνάβει ἕνα λυχνάρι γιὰ νὰ τὸ βάλει κάτω ἀπό ἕνα δοχεῖο, «ὑπό τὸν μόδιον» («μόδιος» ἦταν ἕνα δοχεῖο μέ τό ὁποῖο μετροῦσαν τότε τὸ σιτάρι). Ἀλλά ὅλοι τοποθετοῦν τὸ λυχνάρι «ἐπί τὴν λυχνίαν», ἐπάνω στὸν λυχνοστάτη, ὥστε νά φωτίζει ὅλους μέσα στὸ σπίτι. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο πρέπει νὰ λάμψει καί ἡ δική σας ζωὴ ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων, γιὰ νὰ δοῦν τὰ καλά σας ἔργα καὶ νὰ δοξάσουν τὸν οὐράνιο Πατέρα σας.

ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ τὴν ὁμιλία Του, διευκρινίζοντας στοὺς μαθητάς Του ὅτι μὲ τὴ διδασκαλία Του δὲν ἐπιδιώκει νά καταργήσει τὸν νόμο τοῦ Μωυσέως ἢ τὸ κήρυγμα τῶν Προφητῶν, ἀλλὰ νὰ τὰ συμπληρώσει καὶ νὰ τὰ τελειοποιήσει. Μάλιστα, γιὰ νὰ ὑπογραμμίσει ἔντονα τήν ἀξία τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ, διαβεβαιώνει μὲ τρόπο αὐθεντικό καί ἀπόλυτο ὅτι μέχρι τὸ τέλος τοῦ κόσμου οὔτε τὸ ἐλάχιστο, οὔτε ἕνα γιώτα ἢ ἕνα κόμμα ἀπό τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ δέν πρόκειται νἀ ἀποδειχθεῖ ἄχρηστο. Τὰ πάντα θὰ ἐκπληρωθοῦν μέχρι κεραίας.

ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΦΑΝΕΡΟ. Ὅλα ὅσα περιέχει καὶ διατάσσει ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ, ἀκόμη καὶ τὰ πλέον μικρά, ἔχουν ἀκατάλυτο κῦρος καὶ αἰώνια ἀξία. Ἑπομένως, προειδοποιεῖ ὁ Κύριος, ὅποιος παραβεῖ μιά ἀπό τὶς θεωρούμενες μικρὲς καὶ ἀσήμαντες ἐντολές μου καὶ παρακινήσει καὶ τοὺς ἄλλους νὰ πράξουν τὸ ἴδιο, αὐτὸς «ἐλάχιστος κληθήσεται», μικρὸς καὶ ἀσήμαντος θὰ θεωρηθεῖ γιὰ τὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἀντίθετα, ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θά ἐφαρμόσει ὄλες τὶς ἐντολές μου καὶ θὰ διδάξει καὶ στοὺς ἄλλους τὸ ἴδιο, «μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν», θὰ ἀναδειχθεῖ μέγας στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

ΜΕΓΑΣ Ή ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ;

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἱκανὸς γιὰ τὰ πάντα. Μπορεῖ νά ἀναδειχθεῖ μέγας, ἄλλος κατὰ χάριν θεός. Μπορεῖ ὅμως καί νά καταντήσει ἐλάχιστος, μικρός, ἀσήμαντος, ἀνάξιος τῆς θείας ζωῆς.

Καὶ τὸ παράδοξο εἶναι τοῦτο. Ὅτι ἐνδέχεται νὰ τὰ κάνει ὅλα: νὰ ζήσει τυπικά ζωή χριστιανική, νά δημιουργήσει ψηλή θεολογία, νὰ διεισδύσει στὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ ἐντυπωσιακά, νὰ ἐπηρεάσει μὲ τὴν ἱκανότητά του πολλοὺς  νά κάμει ὅμως καὶ ἕνα μόνο λάθος. Ποιὸ λάθος; Τὸ λάθος νὰ θεωρήσει μία ἀπό τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου ἀσήμαντη καί νά τήν καταλύσει, νά τήν παραβεῖ, καὶ πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση νὰ παρακινήσει καὶ αὐτοὺς ποὺ ἐπηρεάζει. Τότε ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἐλάχιστος. Μικραίνει, σμικρύνεται, ἐλαχιστοποιεῖται, μένει ἔξω ἀπό τὸν χῶρο τῆς αἰωνίου χαρᾶς.

«Μία μικρὴ ἀπάτη δὲν εἶναι τίποτε», «τὰ ψέματα εἶναι μικρολεπτομέρειες, ἀσήμαντα», «ἡ σεμνότητα καὶ ἡ ἁγνότητα εἶναι σεμνοτυφία καὶ καταντᾶ ἀναχρονισμός». Ἔτσι σκέπτεται καὶ πράττει καὶ διδάσκει. Καὶ δὲν καταλαβαίνει ὅτι ἔτσι αὐτοκαταστρέφεται καὶ ὁδηγεῖ καὶ ἄλλους στὴν καταστροφή. Τὸ λάθος δέ βρίσκεται στό ὅτι παραβαίνει μία ἐντολή τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό ἀπό συναρπαγή ὅλοι σχεδὸν τὸ κάνουμε. Τὸ λάθος βρίσκεται στὸ ὅτι αὐτή τήν παράβαση δὲν τὴν θεωρεῖ λάθος! Καὶ ἄρα δὲν μετανοεῖ γι' αὐτήν! Ἔτσι γίνεται ὁλόκληρη ἡ ζωὴ του ἕνα ΛΑΘΟΣ. Λάθος μὲ κεφαλαῖα γράμματα. Διότι αὐτὸ δὲ μπορεῖ νὰ διορθωθεῖ μὲ τίποτε  ἀφοῦ λείπει τὸ μόνο διορθωτικὸ  ἡ μετάνοια!

Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὑπῆρξαν ὄντως μεγάλοι. Διότι δὲν ὑποχώρησαν σὲ τίποτε. Αὐτὰ ποὺ ἄλλοι τὰ θεωροῦσαν ἐλάχιστα, ἐκεῖνοι τὰ κράτησαν μὲ ἀκρίβεια.

Αὐτοὶ οἱ ἀληθινὰ μεγάλοι εἶναι οἱ ἀπλανεῖς ὁδηγοὶ τῆς πορείας ὅλων μας. Τῆς πορείας μας πρὸς τὸν Θεό.

 (Δι­α­σκευ­ὴ ἀ­πὸ πα­λαι­ὸ τό­μο τοῦ Πε­ρι­ο­δι­κοῦ «Ο ΣΩ­ΤΗΡ»)