ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ. ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

 ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΒΑΡΝΑΒΑ

ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

(13 ΙΟΥλΙΟΥ 2014)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ  

Τέκνον Τίτε, πιστός ὁ λό­γος· καὶ πε­ρὶ το­ύ­των βο­ύ­λο­μαί σε δι­α­βε­βαι­οῦ­σθαι, ἵ­να φρον­τί­ζω­σι κα­λῶν ἔρ­γων προ­ΐ­στα­σθαι οἱ πε­πι­στευ­κό­τες τῷ Θε­ῷ. ταῦ­τά ἐ­στι τὰ κα­λὰ καὶ ὠ­φέ­λι­μα τοῖς ἀν­θρώ­ποις· μω­ρὰς δὲ ζη­τή­σεις καὶ γε­νε­α­λο­γί­ας καὶ ἔ­ρεις καὶ μά­χας νο­μι­κὰς πε­ρι­ί­στα­σο· εἰ­σὶ γὰρ ἀ­νω­φε­λεῖς καὶ μά­ται­οι. αἱ­ρε­τι­κὸν ἄν­θρω­πον με­τὰ μί­αν καὶ δευ­τέ­ραν νου­θε­σί­αν πα­ραι­τοῦ, εἰ­δὼς ὅ­τι ἐ­ξέ­στρα­πται ὁ τοι­οῦ­τος καὶ ἁ­μαρ­τά­νει ὢν αὐ­το­κα­τά­κρι­τος. Ὅ­ταν πέμ­ψω Ἀρ­τε­μᾶν πρός σε ἢ Τυ­χι­κόν, σπο­ύ­δα­σον ἐλ­θεῖν πρός με εἰς Νι­κό­πο­λιν· ἐ­κεῖ γὰρ κέ­κρι­κα πα­ρα­χει­μά­σαι. Ζη­νᾶν τὸν νο­μι­κὸν καὶ Ἀ­πολ­λὼ σπου­δα­ί­ως πρό­πεμ­ψον, ἵ­να μη­δὲν αὐ­τοῖς λε­ί­πῃ. Μαν­θα­νέ­τω­σαν δὲ καὶ οἱ ἡ­μέ­τε­ροι κα­λῶν ἔρ­γων προ­ΐ­στα­σθαι εἰς τὰς ἀ­ναγ­κα­ί­ας χρε­ί­ας, ἵ­να μὴ ὦ­σιν ἄ­καρ­ποι. Ἀ­σπά­ζον­ταί σε οἱ με­τ' ἐ­μοῦ πάν­τες. ἄ­σπα­σαι τοὺς φι­λοῦν­τας ἡ­μᾶς ἐν πί­στει. Ἡ χά­ρις με­τὰ πάν­των ὑ­μῶν· ἀμήν.        

  (Τίτ. γ΄[3] 8 – 15)

ΣΚΕΨΕΙΣ – ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

1. ΜΝΗΜΗ ΙΕΡΗ!

Ἀπό τὰ πέρατα τῆς Οἰκουμένης, μὲ συνοχή καρδίας, μὲ τὴ θεία ἀγάπη νὰ φλογίζει τὶς ψυχές τους, πέταξαν σάν ἀετοὶ καὶ ἔφτασαν ἀπέναντι ἀπό τὴν Κωνσταντινούπολη, στὴ Χαλκηδόνα, οἱ 630 θεοφόροι Πατέρες, ποὺ συνεκρότησαν τὴν ἁγία Δ' Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τὸ 451 μ.Χ.

Ὅπως κάθε χρόνο, ἔτσι καὶ φέτος, ἡ σημερινή Κυριακὴ, 13^η Ἰουλίου, εἶναι ἀφιερωμένη στὴν ἱερὴ τους μνήμη. Κι εἶναι ἕνα χρέος ἐπιτακτικὸ νὰ τιμοῦμε τὶς μεγάλες αὐτὲς μορφές, ποὺ ἔγιναν ὄργανα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί, θριαμβεύοντας ἐπί τῶν αἱρετικῶν Μονοφυσιτῶν καὶ Νεστοριανῶν, διακήρυξαν μὲ τὰ πάγχρυσα στόματά τους καὶ ἀπόλυτη ἀκρίβεια τὸ χριστολογικὸ δόγμα, τὴν ἀλήθεια δηλαδὴ για τὸ ποιός εἶναι ὁ Χριστός μας, ὅτι εἶναι ταυτοχρόνως τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος. Αὐτὰ διακηρύσσονται στὸ δογματικὸ κείμενο τῆς Συνόδου, τὸν περίφημο ὅρο τῆς Χαλκηδόνος, ὅπως καθιερώθηκε νά ὀνομάζεται.

Εὐγνώμονες καὶ ἐμεῖς στὴν ἀνεκτίμητη προσφορά τους, ἂς ἐμπνευσθοῦμε ἀπό τίς ἡρωικές μορφές τους καὶ ἂς ἀντλήσουμε διδάγματα ἱερὰ ἀπό τὴ μνήμη τους, ἐμβαθύνοντας σὲ κάποια σημεῖα τοῦ Ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος, πού μαζὶ μὲ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τοὺς ὑπέροχους ὕμνους ἡ Ἐκκλησία καθώρισε πρὸς τιμή τους.

2. ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

«Πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι», γράφει πρὸς τὸν Τίτο ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Δηλαδή, τὰ λόγια ποὺ πρίν σοῦ ἀνάπτυξα, εἶναι ἄξια ἀπόλυτης ἐμπιστοσύνης, καὶ αὐτὰ ἐπιθυμῶ νὰ κηρύττεις καὶ ἐσύ μὲ κύρος καὶ βεβαιότητα.

Ὁ πιστὸς αὐτὸς λόγος, ὅπως τὸν ἐξέθεσε στοὺς ἀμέσως προηγουμένους στίχους ὁ Ἀπόστολος, εἶναι ὅτι ἐμᾶς τοὺς ἀνόητους καὶ ἐλεεινοὺς ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς μᾶς ἀνέσυρε ἀπό τὰ βάραθρα τῆς ἁμαρτίας, στὰ ὁποῖα εἴχαμε πέσει, μᾶς ἀνεγέννησε μὲ τὸ ἅγιο Βάπτισμα καὶ μᾶς χάρισε διὰ τοῦ σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὥστε μὲ τὴ Χάρη Του νά γίνουμε κληρονόμοι τῆς αἰωνίου Βασιλείας Του.

Αὐτὸς ὅμως ὁ πιστὸς λόγος δὲν εἶναι παρὰ συμπυκνωμένος ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τὸ αἰώνιο κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὸς εἶναι καὶ τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ λόγος, ἡ μόνη καὶ προσφιλὴς τους διδασκαλία. Καὶ ἀκριβῶς γι' αὐτὸ ἀγωνίστηκαν σὲ ὅλη τους τὴ ζωή, γι' αὐτὸ θηριομάχησαν μὲ τοὺς αἱρετικούς, γι' αὐτὸ συνεκρότησαν τὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους: για νὰ διαφυλάξουν ἀνόθευτο τὸ λόγο τοῦ Εὐαγγελίου, γιά νά μήν τεθεῖ σὲ κίνδυνο τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας μας.

Γνώριζαν οἱ μακάριοι αὐτοί ἄνδρες ὅτι τίποτε πολυτιμότερο δὲν ὑπάρχει στὸν κόσμο μας ἀπό τὸ κήρυγμα περὶ τῆς σωτηρίας μας. Γνώριζαν ἀκόμη ὅτι τυχόν νόθευση τοῦ λόγου αὐτοῦ μὲ τὸ δηλητήριο τῶν αἱρετικῶν διδασκαλιῶν θὰ εἶχε καταστρεπτικὲς συνέπειες στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Γι' αὐτό, ἐνῶ κατὰ τὰ ἄλλα ἦσαν πράοι καὶ ὑποχωρητικοί, στὰ θέματα τῆς πίστεως ἦσαν ἀπόλυτοι. Δὲν δέχονταν τὸν παραμικρὸ συμβιβασμό.

Ἰδιαιτέρως οἱ Πατέρες τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἔδειξαν ἐμφανέστερα αὐτὸ τὸ χαρακτηριστικό, διότι βρέθηκαν ἀνάμεσα στὶς συμπληγάδες δύο φοβερῶν αἱρέσεων. Τοῦ Νεστοριανισμοῦ, πού χώριζε τὶς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ μας σάν νά ὑπῆρχαν δύο Χριστοὶ (ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καί ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου). Καὶ τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ, ποὺ ἔφτασε στὸ ἄλλο ἄκρο, διδάσκοντας πώς ἡ ἀνθρώπινη φύση τοῦ Κυρίου ἀπορροφήθηκε ἀπό τὴ θεία φύση Του, καὶ ἑπομένως ὁ Κύριος δὲν εἶχε παρὰ μόνο μία φύση, τή θεία.

Μὲ τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οἱ ἅγιοι Πατέρες δὲν κατευθύνθηκαν οὔτε πρὸς τὴ Σκύλλα τοῦ Νεστοριανισμοῦ οὔτε πρὸς τὴ Χάρυβδη τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ, ἀλλά διατύπωσαν μὲ τέλειο τρόπο τὴν παντοτινὴ πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅτι ὁ Χριστὸς μας ἦταν ἕνας – ἕνα πρόσωπο – μὲ δύο ὅμως τέλειες φύσεις. Ἦταν δηλαδὴ ταυτοχρόνως τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος.

Αὐτὴ τὴν κρυστάλλινη σωστικὴ διδασκαλία τῶν ἁγίων μας Πατέρων ἂς τὴν κρατοῦμε ἀνόθευτη καί μεῖς οἱ σημερινοὶ πιστοί, ἀγωνιζόμενοι μὲ ὅλες μας τὶς δυνάμεις κατὰ τῶν ποικίλων αἱρετικῶν, πού καί σήμερα ἀκόμη προσπαθοῦν νὰ τὴ νοθεύσουν.

3. Η ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ

«Αἱρετικόν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδώς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος...», παραγγέλλει στὴ συνέχεια ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος στὸν Τίτο. Δηλαδή, ἄνθρωπο αἱρετικό, ποὺ τὸν συμβούλεψες μία καὶ δύο φορὲς καί δὲν διορθώνεται, παράτησέ τον, ἀπόφευγέ τον, διότι αὐτὸς πλέον ἔχει διαστραφεῖ.

Αὐτὸ ἀκριβῶς ἐφάρμοσαν καὶ οἱ θεόπνευστοι Πατέρες τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅταν διαπίστωσαν ὅτι οἱ αἱρετικοὶ ἐπέμεναν πεισματικά στὶς βλασφημίες τους. Τοὺς ἀναθεμάτισαν! Τοὺς ἔκοψαν ἀπό τὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά μή βλάψουν μὲ τὴ σατανικὴ διδασκαλία τους καὶ ἄλλους πιστούς. Τοὺς παράδωσαν στὸν σατανᾶ, μήπως συγκλονιστοῦν καί μετανοήσουν.

Δυστυχῶς οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἀποδείχτηκαν τελείως διεστραμμένοι. Οὐδέποτε μετανόησαν, ἀλλά πολέμησαν μὲ λύσσα τοὺς Πατέρες καὶ τὴ διδασκαλία τῆς Συνόδου. Καὶ τὸ σπουδαῖο εἶναι τοῦτο, ὅτι καί οἱ δύο αἱρέσεις, τόσο ἀντίθετες μεταξύ τους, συμφωνοῦσαν ἀπόλυτα σὲ ἕνα μόνο σημεῖο: στὸ νὰ ὑβρίζουν χυδαιότατα τὴν ἁγία Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνος.

Περασαν ἀπό τότε πάνω ἀπό 1500 χρόνια. Οἱ σημερινοὶ ὀπαδοί τους, παρ' ὅλο ποὺ ἔχουν ἀποκηρύξει τὶς ἀκρότητες τῶν προγόνων τους, σὲ ἕνα πράγμα δὲν ἐννοοῦν νὰ ὑποχωρήσουν: στὸ νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνος. Στὸν θεολογικὸ διάλογο, ποὺ ἔγινε τὰ τελευταῖα χρόνια μαζί τους, ἔλεγαν στοὺς Ὀρθοδόξους ἀντιπροσώπους: Ἂς ἑνωθοῦμε! Ἔχουμε τὴν ἴδια πίστη μαζί σας, ἀλλά Σύνοδο Χαλκηδόνος δὲν ἀναγνωρίζουμε!

Ὢ πλανεμένοι! Πιστεύετε πώς θά βρεθεῖ ἔστω καὶ ἕνας Ὀρθόδοξος πιστὸς – Ἐπίσκοπος, ἱερεύς, μοναχὸς ἢ λαϊκὸς – πού θὰ δεχθεῖ νά ἐνωθεῖ μαζί σας, χωρὶς νὰ ἀναγνωρίσετε τὴν ἁγία Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνος; Οἱ Ὀρθόδοξοι δὲν θὰ προδώσουμε ποτὲ τὴν πίστη τῶν Πατέρων μας, ἀλλά μέχρι τὴν τελευταία μας πνοὴ θὰ ὁμολογοῦμε μὲ εὐγνωμοσύνη: Τῶν ἀοιδίμων ἁγίων Πατέρων τῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνος αἰωνία ἡ μνήμη. Ἀμήν!

(Δι­α­σκευ­ὴ ἀ­πὸ πα­λαι­ὸ τό­μο τοῦ Πε­ρι­ο­δι­κοῦ «Ο ΣΩ­ΤΗΡ»)

ΤΟ ΙΕΡΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς^.  ὑ­μεῖς ἐ­στε τὸ φῶς τοῦ κό­σμου. οὐ δύ­να­ται πό­λις κρυ­βῆ­ναι ἐ­πά­νω ὄ­ρους κει­μέ­νη· οὐ­δὲ κα­ί­ου­σι λύ­χνον καὶ τι­θέ­α­σιν αὐ­τὸν ὑ­πὸ τὸν μό­δι­ον, ἀλ­λ' ἐ­πὶ τὴν λυ­χνί­αν, καὶ λάμ­πει πᾶ­σι τοῖς ἐν τῇ οἰ­κί­ᾳ. Οὕ­τω λαμ­ψά­τω τὸ φῶς ὑ­μῶν ἔμ­προ­σθεν τῶν ἀν­θρώ­πων, ὅ­πως ἴ­δω­σιν ὑ­μῶν τὰ κα­λὰ ἔρ­γα καὶ δο­ξά­σω­σι τὸν πα­τέ­ρα ὑ­μῶν τὸν ἐν τοῖς οὐ­ρα­νοῖς. Μὴ νο­μί­ση­τε ὅ­τι ἦλ­θον κα­τα­λῦ­σαι τὸν νό­μον ἢ τοὺς προ­φή­τας· οὐκ ἦλ­θον κα­τα­λῦ­σαι ἀλ­λὰ πλη­ρῶ­σαι. ἀ­μὴν γὰρ λέ­γω ὑ­μῖν, ἕ­ως ἂν πα­ρέλ­θῃ ὁ οὐ­ρα­νὸς καὶ ἡ γῆ, ἰ­ῶ­τα ἓν ἢ μί­α κε­ρα­ί­α οὐ μὴ παρέλ­θῃ ἀ­πὸ τοῦ νό­μου ἕ­ως ἂν πάν­τα γέ­νη­ται. ὃς ἐ­ὰν οὖν λύ­σῃ μί­αν τῶν ἐν­το­λῶν το­ύ­των τῶν ἐ­λα­χί­στων καὶ δι­δά­ξῃ οὕ­τω τοὺς ἀν­θρώ­πους, ἐ­λά­χι­στος κλη­θή­σε­ται ἐν τῇ βα­σι­λε­ί­ᾳ τῶν οὐ­ρα­νῶν· ὃς δ' ἂν ποι­ή­σῃ καὶ δι­δά­ξῃ, οὗ­τος μέ­γας κλη­θή­σε­ται ἐν τῇ βα­σι­λε­ί­ᾳ τῶν οὐ­ρα­νῶν.                         

                                         (Ματθ. ε΄[5] 14 – 19)

ΕΡ­ΜΗ­ΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜ­ΠΕ­ΛΑ)

Εἶπεν ὁ Κύριος στοὺς μαθητές Του· Ἐ­σεῖς εἶ­στε τὸ φῶς τοῦ κό­σμου, δι­ό­τι ἔ­χε­τε προ­ο­ρι­σμὸ μὲ τὸ φω­τει­νό σας πα­ρά­δειγ­μα καὶ μὲ τὰ λό­για σας πού με­τα­δί­δουν τὸ φῶς τῆς ἀ­λή­θειας νὰ φω­τί­ζε­τε τοὺς ἀν­θρώ­πους πού βρί­σκον­ται στὸ σκο­τά­δι τῆς ἁ­μαρ­τί­ας καὶ τῆς πλά­νης. Μιὰ πό­λη πού βρί­σκε­ται πά­νω σὲ βου­νὸ δὲν εἶ­ναι δυ­να­τὸν νὰ κρυ­φτεῖ. Ἔ­τσι καὶ ἡ δι­κή σας ζω­ὴ θὰ γί­νε­ται ἀν­τι­λη­πτὴ ἀ­π' ὅ­λους. Οὔ­τε οἱ ἄν­θρω­ποι ἀ­νά­βουν λυ­χνά­ρι γιὰ νὰ τὸ βά­λουν κά­τω ἀ­π' τὸν κά­δο μὲ τὸν ὁποῖο με­τροῦν τὸ σι­τά­ρι. Ἀλλά τὸ το­πο­θε­τοῦν πά­νω στὸ λυ­χνο­στά­τη κι ἔ­τσι φω­τί­ζει μὲ τὴ λάμ­ψη του ὅ­λους ὅ­σους εἶ­ναι μέ­σα στὸ σπί­τι. Ἔ­τσι σὰν λυ­χνά­ρι πού εἶ­ναι σω­στὰ το­πο­θε­τη­μέ­νο ἂς λάμ­ψει τὸ φῶς τῆς ἀ­ρε­τῆς σας μπρο­στὰ στοὺς ἀν­θρώ­πους γιὰ νὰ δοῦν τὰ κα­λά σας ἔρ­γα καὶ νὰ δο­ξά­σουν γιὰ τὰ ἐ­νά­ρε­τα καὶ ἅ­για παι­διὰ του τὸν Πα­τέ­ρα σας, ὁ ὁποῖος εἶ­ναι βέ­βαι­α πα­ρὼν παν­τοῦ, ἀλλά κυ­ρί­ως φα­νε­ρώ­νει τὴν πα­ρου­σί­α του στοὺς οὐ­ρα­νούς. Μὴ νο­μί­σε­τε ὅ­τι ἦλ­θα γιὰ νὰ κα­ταρ­γή­σω καὶ ν' ἀ­κυ­ρώ­σω τὸν ἠ­θι­κὸ νό­μο τοῦ Μω­υ­σῆ ἢ τὴν ἠ­θι­κὴ δι­δα­σκα­λί­α τῶν προ­φη­τῶν. Δὲν ἦλ­θα νὰ τὰ κα­ταρ­γή­σω αὐ­τά, ἀλλά νὰ τὰ συμ­πλη­ρώ­σω καὶ νὰ σᾶς τὰ πα­ρα­δώ­σω τέ­λεια. Δι­ό­τι ἀ­λη­θι­νά σᾶς λέ­ω καὶ μὲ κά­θε ἐ­πι­ση­μό­τη­τα σᾶς δι­α­βε­βαι­ώ­νω ὅ­τι ὅ­σο πα­ρα­μέ­νει καὶ δὲν κα­τα­στρέ­φε­ται ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ, οὔτε ἕ­να γι­ώ­τα ἢ ἕ­να κόμ­μα, οὔ­τε δη­λα­δὴ ἡ πιὸ μι­κρὴ ἀ­πὸ τὶς ἐν­το­λὲς δὲν θὰ πα­ρα­πέ­σει ἀ­πὸ τὸ Νό­μο καὶ δὲν θὰ χά­σει τὸ κύ­ρος της, μέ­χρι νὰ ἐ­πα­λη­θευ­θοῦν καὶ νὰ ἐκ­πλη­ρω­θοῦν ὅ­λα ὅ­σα δι­α­τά­ζει ὁ Νό­μος· καὶ θὰ ἐκ­πλη­ρω­θοῦν μὲ τὰ γε­γο­νό­τα τῆς ζω­ῆς μου ὅ­σα λέ­χθη­καν προ­φη­τι­κῶς, ἀλλά καὶ μὲ τὴ ζω­ὴ τῶν γνή­σι­ων μα­θη­τῶν μου, οἱ ὁποῖοι θὰ τη­ροῦν αὐ­τὰ μὲ ἀ­κρί­βεια. Ἀ­φοῦ λοι­πὸν οἱ ἐν­το­λὲς ἔ­χουν κύ­ρος καὶ ἰ­σχὺ ἀ­κα­τά­λυ­τη, ὁ­ποι­οσ­δή­πο­τε πα­ρα­βεῖ μί­α κι ἀ­πὸ ἐ­κεῖ­νες ἀ­κό­μη τὶς ἐν­το­λές μου πού φαί­νον­ται πο­λὺ μι­κρὲς καὶ δι­δά­ξει ἔ­τσι τοὺς ἀν­θρώ­πους, νὰ τὶς θε­ω­ροῦν δη­λα­δὴ μι­κρὲς κι ἀ­σή­μαν­τες, θὰ κη­ρυ­χθεῖ ἐ­λά­χι­στος καὶ τε­λευ­ταῖ­ος στὴ βα­σι­λεί­α τῶν οὐ­ρα­νῶν. Ἐ­κεῖ­νος ὅ­μως πού θὰ ἐ­φαρ­μό­σει ὅ­λες ἀ­νε­ξαι­ρέ­τως τὶς ἐν­το­λὲς καὶ θὰ δι­δά­ξει καὶ τοὺς ἄλ­λους νὰ τὶς τη­ροῦν, αὐ­τὸς θὰ ἀ­να­κη­ρυ­χθεῖ με­γά­λος στὴ βα­σι­λεί­α τῶν οὐ­ρα­νῶν. Κι αὐ­τὲς λοι­πὸν τὶς ἐν­το­λὲς πού οἱ γραμματεῖς καί οἱ Φα­ρι­σαῖ­οι πα­ρα­με­ρί­ζουν μὲ τὶς ἀν­θρώ­πι­νες πα­ρα­δό­σεις τους, πρέ­πει νὰ τὶς προ­σέ­χε­τε καὶ νὰ τὶς ἐ­φαρ­μό­ζε­τε.