ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ
ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΛΟΥΚΑ
(3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021)
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (ΙΕ΄ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ)
Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς ὁ
εἰπών, ἐκ σκότους φῶς λάμψαι, ὃ ἔλαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν πρὸς φωτισμὸν
τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Χριστοῦ. Ἔχομεν δὲ τὸν θησαυρὸν
τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν, ἵνα ἡ ὑπερβολὴ τῆς δυνάμεως ᾖ τοῦ
Θεοῦ καὶ μὴ ἐξ ἡμῶν· ἐν παντὶ θλιβόμενοι ἀλλ΄ οὐ στενοχωρούμενοι, ἀπορούμενοι
ἀλλ΄ οὐκ ἐξαπορούμενοι, διωκόμενοι ἀλλ΄ οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι,
καταβαλλόμενοι ἀλλ΄ οὐκ ἀπολλύμενοι, πάντοτε τὴν νέκρωσιν τοῦ Ἰησοῦ
ἐν τῷ σώματι περιφέροντες, ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι ἡμῶν
φανερωθῇ. Ἀεὶ γὰρ ἡμεῖς οἱ ζῶντες εἰς θάνατον παραδιδόμεθα διὰ Ἰησοῦν,
ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ φανερωθῇ ἐν τῇ θνητῇ σαρκὶ ἡμῶν. Ὥστε ὁ θάνατος
ἐν ἡμῖν ἐνεργεῖται, ἡ δὲ ζωὴ ἐν ὑμῖν. Ἔχοντες δὲ τὸ αὐτὸ πνεῦμα τῆς
πίστεως, κατὰ τὸ γεγραμμένον, Ἐπίστευσα, διὸ ἐλάλησα, καὶ ἡμεῖς πιστεύομεν,
διὸ καὶ λαλοῦμεν, εἰδότες ὅτι ὁ ἐγείρας τὸν Κύριον Ἰησοῦν καὶ ἡμᾶς
σὺν Ἰησοῦ ἐγερεῖ καὶ παραστήσει σὺν ὑμῖν. Τὰ γὰρ πάντα δι΄ ὑμᾶς, ἵνα
ἡ χάρις πλεονάσασα διὰ τῶν πλειόνων τὴν εὐχαριστίαν περισσεύσῃ
εἰς τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ.
(Β΄Κορ. δ΄[4] 6 – 15)
ΕΝΑ
ΧΩΜΑΤΕΝΙΟ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟ
ΛΟΓΟΣ ΣΤΟ: «Ἔχομεν δὲ τὸν θησαυρὸν τοῦτον ἐν
ὀστρακίνοις σκεύεσιν».
Μία ὡραία εἰκόνα χρησιμοποιεῖ
ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐδῶ, γιὰ νὰ ἐκφράσει τὸ ἀνέκφραστο μυστήριο τῆς
φανερώσεως τοῦ Θεοῦ σὲ μᾶς. Τὴν εἰκόνα ἑνὸς ἀμύθητης ἀξίας θησαυροῦ,
ὁ ὁποῖος φυλάσσεται σὲ ἕνα «ὀστράκινον
σκεῦος», ἕνα πήλινο δοχεῖο, μία στάμνα· δηλαδὴ θὰ λέγαμε: σὲ ἕνα
θησαυροφυλάκιο χωματένιο.
Ποιὸς ὅμως εἶναι αὐτὸς ὁ ὑπερπολύτιμος
θησαυρός, ποιὸ τὸ χωματένιο θησαυροφυλάκιο καὶ τί σχέση ἔχει αὐτὴ
ἡ εἰκόνα μὲ τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας;
Σ᾿ αὐτὸ τὸ θέμα ἂς προσπαθήσουμε
νὰ ἐμβαθύνουμε μὲ τὴν ὁμιλία μας.
1. ΤΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟ
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙ
Τὸ ποιὸς εἶναι ὁ πανάκριβος
θησαυρός, γιὰ τὸν ὁποῖο ὁμιλοῦμε, τὸ φανέρωσε ἀκριβῶς στὸν προηγούμενο
στίχο, τὸν πρῶτο τοῦ ἀναγνώσματος,
ὁ Ἀπόστολος. Λέγει ἐκεῖ ὅτι ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος κατὰ τὴν δημιουργία
τοῦ κόσμου διέταξε μέσα ἀπὸ τὸ σκοτάδι νὰ λάμψει φῶς, Αὐτὸς καὶ τώρα
ἔκανε νὰ λάμψει μέσα στὶς καρδιές μας τὸ πνευματικὸ φῶς, γιὰ νὰ φωτισθοῦμε
γνωρίζοντας τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ, ὅπως φανερώνεται στὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου
μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Εἶναι φανερὸ ὅτι ἀκόμη καὶ
μεταφρασμένο τὸ χωρίο αὐτὸ εἶναι δύσκολο νὰ τὸ κατανοήσουμε. Μὲ
πιὸ ἁπλὰ λόγια λοιπὸν ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος μᾶς λέγει ὅτι οἱ Ἀπόστολοι,
ἀλλὰ καὶ ὅλοι οἱ πιστοὶ Χριστιανοί, ζοῦμε ἕνα μεγάλο θαῦμα, παρόμοιο
μὲ ἐκεῖνο ποὺ ἔγινε στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, ὅταν μὲς
στὸ σκοτάδι, ποὺ ἐπικρατοῦσε, ἀκούστηκε ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ: «γενηθήτω φῶς»· καὶ ἀμέσως «ἐγένετο φῶς» (Γεν. α' 3). Τώρα τὸ ἴδιο
αὐτὸ θαῦμα γίνεται μὲς στὴ βυθισμένη στὸ πνευματικὸ σκοτάδι καρδιά
μας, ὅπου ξαφνικὰ ἀκούγεται ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ, ποὺ λέγει καὶ πάλι: «γενηθήτω φῶς»! Καὶ πράγματι ἀνοίγουν
τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας καὶ βλέπουμε. Τί βλέπουμε! Βλέπουμε φῶς, βλέπουμε
τὸν Χριστό μας καὶ στὸ πρόσωπό Του ἀντικρύζουμε τὴ δόξα τοῦ αἰώνιου
Θεοῦ. Καταλαβαίνουμε δηλαδὴ πὼς ὁ Κύριος δὲν εἶναι ἕνας ἁπλὸς ἄνθρωπος,
ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Θεός!
Αὐτὸς ἑπομένως εἶναι ὁ μεγάλος
θησαυρός μας, γιὰ τὸν ὁποῖο ὁμιλεῖ ὁ Ἀπόστολος: Ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ, τὴν
ὁποία μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ Θεάνθρωπος Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Καὶ
ὄχι μόνο μᾶς τὴν ἀποκαλύπτει, ἀλλὰ καὶ μᾶς καλεῖ νὰ τὴν μεταδώσουμε
καὶ στοὺς ἄλλους, γιὰ νὰ τὴν ἀπολαύσουμε ἐν τέλει στὴν πληρότητά της ὅλοι
μαζὶ στὴ θεία καὶ εὐλογημένη Του Βασιλεία.
Λέγει ὅμως ὁ Ἀπόστολος πὼς
αὐτὸν τὸν ἀσύλληπτης ἀξίας θησαυρὸ τὸν φυλᾶμε οἱ πιστοὶ μέσα σὲ χωματένια
θησαυροφυλάκια, σὲ ὀστράκινα σκεύη. Τί ἐννοεῖ ἄραγε; Ποιὰ εἶναι
αὐτά;
2. Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΝ
ΑΔΥΝΑΤΩΝ
Σκεύη ὀστράκινα. Δοχεῖα πήλινα.
Θησαυροφυλάκια χωματένια. Ναί, σ᾿ αὐτὰ ἔχει τοποθετηθεῖ ὁ ὑπερπολύτιμος
θησαυρὸς τῆς Θεϊκῆς Παρουσίας καὶ δότης. Σὲ ὀστράκινα σκεύη, δηλαδὴ
μέσα στὰ χωματένια σώματα ἀνθρώπων ἄσημων, ἀσθενῶν, φτωχῶν, ἀδύνατων.
Διότι αὐτὸ ἐννοεῖ μὲ τὴν ἔκφραση «ὀστράκινα
σκεύη» ὁ Ἀπόστολος. Λέγει ὅτι: σὲ μᾶς ἔχει ἐμπιστευθεῖ ὁ Θεὸς
αὐτὸν τὸν θησαυρὸ τῆς δόξης Του, γιὰ νὰ τὸν μεταδώσουμε καὶ στοὺς ἄλλους.
Σὲ μᾶς, οἱ ὁποῖοι εἴμαστε ἄνθρωποι ἀδύνατοι, ἀσθενικοί, ἄγνωστοι,
χωρὶς ἐξουσία καὶ ἐπιρροὴ καὶ μέσα.
Πράγματι, αὐτὸ εἶναι τὸ θαυμαστό!
Ὁ Θεὸς τὴν ἐκπληκτικὴ φανέρωση τῆς δόξης Του, τὸ κήρυγμα τῆς σωτηρίας
τοῦ κόσμου καὶ τῆς ἀνακαινίσεως τῶν πάντων διὰ τοῦ Χριστοῦ δὲν τὰ ἐμπιστεύθηκε
σὲ βασιλεῖς, σὲ αὐτοκράτορες, σὲ στρατηγούς, σὲ φιλοσόφους, σὲ πλούσιους
καὶ ἐπιφανεῖς μεγιστάνες. Ἀλλὰ ποῦ; Σὲ 12 ψαράδες. Σὲ ἀνθρώπους χωρὶς
γνώσεις, χωρὶς δύναμη, χωρὶς πλοῦτο.
Λοιπὸν τί ἔγινε; Ὁ θησαυρὸς
ἐχάθηκε, ἀχρηστεύθηκε;
Ἰδοὺ τὸ θαῦμα! Ὄχι μόνον δὲν
ἐχάθηκε, ἀλλὰ ἁπλώθηκε ἀπὸ τὴ μιὰ ἄκρη τῆς γῆς ὣς τὴν ἄλλη. «Ἵνα ἡ ὑπερβολὴ τῆς δυνάμεως ᾗ τοῦ
Θεοῦ καὶ μὴ ἐξ ἡμῶν», λέγει ὁ Ἀπόστολος. Γιὰ νὰ ἀποδεικνύεται
πὼς ἡ ἀνίκητη αὐτὴ δύναμη εἶναι τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι δική μας.
Τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος διάλεξε «τὰ μωρά του κόσμου... ἵνα τοὺς σοφοὺς
καταισχύνῃ» (Α΄ Κορ. α' 27). Ἐπῆρε ἀνθρώπους, ποὺ ὁ κόσμος θεωρεῖ
μωροὺς καὶ ἀνόητους, γιὰ νὰ ντροπιάσει τοὺς σοφούς. Ἐπῆρε ἀσθενεῖς,
γιὰ νὰ ντροπιάσει τοὺς ἰσχυρούς. Ἐπῆρε ἄσημους καὶ περιφρονημένους
καὶ θεωρούμενους τιποτένιους, γιὰ νὰ ἀποδείξει τιποτένιους αὐτούς,
ποὺ θεωροῦνταν σπουδαῖοι καὶ μεγάλοι. Καὶ τοὺς ἀπέδειξε ὄντως. Διότι «τὸ ἀσθενές του Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν
ἀνθρώπων ἐστί» (Α΄ Κορ. α' 25).
3. ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ὅλα αὐτὰ ὑπογραμμίζουν πολὺ
ἔντονα τὴν ἑξῆς σημαντικὴ ἀλήθεια: Ὅτι
ἡ μεγάλη δύναμη τῆς Ἐκκλησίας μας εὑρίσκεται ἀκριβῶς σ᾿ αὐτὴν τὴν
φαινομενικὴ ἀδυναμία της. «Ἡ
δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Β' Κορ. ιβ΄[12] 9), εἶπε ὁ Κύριος
στὸν ἀπόστολο Παῦλο. Ἡ δύναμή μου φθάνει στὸν ὕψιστο βαθμό, ὅταν ὁ
ἄνθρωπος εἶναι ἀδύναμος καὶ μὲ τὴν ἐνίσχυσή μου κατορθώνει ἔργα μεγάλα
καὶ θαυμαστά.
Ναί, αὐτὸ εἶναι ἀκριβῶς καἰ
τὸ ἀκριβὸ μυστικὸ τῆς ἁγίας μας Ὀρθοδοξίας! Δὲν ἔχει ἡ Ὀρθόδοξη
Ἐκκλησία μας – ἡ μόνη ἀληθινή, ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ
Ἐκκλησία – δὲν ἔχει, ἐπαναλαμβάνουμε, κοσμικὴ δύναμη. Δὲν εἶναι
κράτος μὲ κοσμικὴ ἐξουσία, ὅπως τὸ Βατικανὸ τῶν Παπικῶν. Δὲν ἔχει
οὔτε ὀργάνωση σπουδαία, οὔτε ὑλικὰ μέσα ἄφθονα, οὔτε ἄλλη ἀνθρώπινη
ὑποστήριξη. Συχνὰ μάλιστα ταλαιπωρεῖται ἀπὸ διωγμοὺς φοβερούς,
ἄλλοτε πάσχει ἀπὸ πολλὰ προβλήματα, ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὶς ἀδυναμίες
τῶν μελῶν της, καὶ ἀνθρωπίνως παρουσιάζεται τελείως ἀνίσχυρη καὶ
ἀδύναμη.
Καὶ ὅμως, ἐδῶ εἶναι τὸ θαυμαστό!
Ὁ Θεὸς μέσῳ αὐτῆς ἐπιτελεῖ θαύματα μεγάλα. Δημιουργεῖ ἀναγεννήσεις.
Συντρίβει αὐτοκρατορίες. Ἐξευτελίζει συστήματα, ποὺ θεωροῦνταν
πανίσχυρα καὶ ἐξουσίαζαν τὸν μισὸ πλανήτη. Καὶ τὴν κρατάει σὰν Φῶς
μέσα στὸ ἀπέραντο σκοτάδι τοῦ κόσμου. Σὰν ἀστέρι ὁδηγητικό. Τὸ Πολικὸ
Ἀστέρι τοῦ πνεύματος. Ἐνῶ ἀνθρωπίνως δὲν εἶναι παρὰ ὀστράκινο σκεῦος!
Ἀδελφοί! Ἂς τὸ ἐννοήσουμε αὐτὸ καλὰ καὶ ἂς μὴ σκανδαλιζόμαστε,
οὔτε νὰ ἀπογοητευόμαστε, ὅταν
βλέπουμε ἀνθρωπίνως ἀδύναμη τὴν ἁγία μας Ἐκκλησία. Ἂς ἐννοήσουμε
ὅτι αὐτό, ποὺ τὴν στηρίζει, δὲν εἶναι ἀνθρώπινο. Εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ,
«ἡ πάντοτε τὰ ἀσθενῆ θεραπεύουσα
καὶ τὰ ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα».
Ἡ Χάρις! Ποὺ ἐξακολουθεῖ καὶ
σήμερα, μέσα ἀπὸ ὀστράκινα σκεύη, νὰ προσφέρει στὸν κόσμο ὅλο τὸν ἄπειρο
πλοῦτο, τὸν ἀνεκτίμητο θησαυρὸ τῆς σωτηρίας, τῆς θεώσεως τῶν κτιστῶν
ὄντων, καὶ νὰ προσκαλεῖ ὅλους στὸ μεγάλο, τὸ εὐφρόσυνο πανηγύρι τῆς
θείας Βασιλείας.
(Διασκευὴ ἀπὸ παλαιὸ τόμο τοῦ Περιοδικοῦ
«Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΤΟ ΙΕΡΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ
Εἶπεν ὁ Κύριος. καθὼς
θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν
οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς
ποιεῖτε αὐτοῖς
ὁμοίως. καὶ εἰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἀγαπῶντας
ὑμᾶς, ποία ὑμῖν
χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ
τοὺς ἀγαπῶντας
αὐτοὺς ἀγαπῶσι. καὶ ἐὰν
ἀγαθοποιῆτε τοὺς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν
χάρις ἐστί; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ
τὸ αὐτὸ ποιοῦσι. καὶ ἐὰν δανείζητε παρ᾿ ὧν ἐλπίζετε
ἀπολαβεῖν, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καὶ γὰρ ἁμαρτωλοὶ
ἁμαρτωλοῖς δανείζουσιν ἵνα ἀπολάβωσι τὰ ἴσα. πλὴν ἀγαπᾶτε
τοὺς ἐχθροὺς
ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες, καὶ ἔσται
ὁ μισθὸς ὑμῶν
πολύς, καὶ ἔσεσθε
υἱοὶ ὑψίστου, ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν
ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους
καὶ πονηρούς. Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν
οἰκτίρμων ἐστί.
(Λουκ. Ϛ΄ [6] 31 – 36)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜΠΕΛΑ)
Εἶπεν ὁ Κύριος, ὅπως θέλετε νὰ σᾶς
συμπεριφέρονται καὶ νὰ σᾶς κάνουν οἱ ἄνθρωποι, ἔτσι ἀκριβῶς νὰ συμπεριφέρεσθε
κι ἐσεῖς σ᾿ αὐτοὺς καὶ νὰ τοὺς κάνετε τὰ ἴδια. Διότι ἐὰν ἀγαπᾶτε μόνον
ἐκείνους πού σᾶς ἀγαποῦν, ποιὰ εὔνοια καὶ ποιὰ ἀμοιβὴ σᾶς ἀνήκει ἀπὸ
τὸν Θεό; Καμία. Διότι καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀγαποῦν ἐκείνους ποὺ τοὺς ἀγαποῦν.
Κι ἂν κάνετε τὸ καλὸ σ᾿ ἐκείνους ποῦ σᾶς εὐεργετοῦν, ποιὰ εὔνοια καὶ
χάρη καὶ ἀνταμοιβὴ σᾶς ἀνήκει ἀπὸ τὸν Θεό; Καμία. Διότι καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ
τὸ ἴδιο κάνουν. Κι ἂν δανείζετε σ᾿ ἐκείνους ἀπό τους ὁποίους ἐλπίζετε
νὰ πάρετε πίσω αὐτὰ πού δανείσατε, ποιὰ χάρη καὶ ἀνταπόδοση ἀπὸ
τὸν Θεὸ σᾶς ἀνήκει; Καμία. Διότι καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ δανείζουν σὲ ἄλλους
ἁμαρτωλοὺς γιὰ νὰ πάρουν πίσω ὁλόκληρο τὸ ποσὸ πού δάνεισαν ἢ καὶ σὲ
ὥρα ἀνάγκης νὰ πάρουν κι αὐτοὶ ἴσα ὀφέλη καὶ δάνεια ἀπὸ ἐκείνους
στοὺς ὁποίους δάνεισαν. Ἐσεῖς ὅμως νὰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς σας καί νά
τοὺς εὐεργετεῖτε καὶ νὰ τοὺς δανείζετε χωρὶς νὰ ἐλπίζετε σέ καμία ἀνταπόδοση
ἀπ' αὐτούς. Καὶ θὰ εἶναι πολύς ὁ μισθός σας καὶ μεγάλη ἡ ἀνταμοιβή σας
ἀπὸ τόν Θεό. Καὶ θὰ εἶστε στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν κατὰ χάριν παιδιά
τοῦ ὑψίστου Θεοῦ, μὲ τὸν ὁποῖο θά μοιάζετε πνευματικῶς. Διότι κι αὐτὸς
εἶναι εὐεργετικὸς καὶ ὠφέλιμος στοὺς ἀνθρώπους πού δείχνουν ἀχαριστία
στίς τόσες εὐεργεσίες του καὶ ποὺ δὲν ἔχουν καλὴ διάθεση καὶ προαίρεση
ἀλλά εἶναι πονηροί. Νὰ γίνεστε λοιπὸν σπλαχνικοὶ πρὸς τὸν συνάνθρωπό
σας καὶ συμπονετικοὶ στὶς δυστυχίες του καὶ στίς ἀνάγκες του, ὅπως
καὶ ὁ οὐράνιος Πατέρας σας εἶναι σπλαχνικὸς σὲ ὅλους.