ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΝ ΧΩΝΑΙΣ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ.

 ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΝ ΧΩΝΑΙΣ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ. 

ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ (ΤΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ)

Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ τὸ Ἀνάγνωσμα.(Κεφ.ε΄ [5], 13-15)

Ἐγένετο, ὡς ἦν Ἰησοῦς ἐν Ἱεριχώ, ἀναβλέψας τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, εἶδεν ἄνθρωπον ἐστηκότα ἐναντίον αὐτοῦ, καὶ ἡ ῥομφαία αὐτοῦ ἐσπασμένη ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ προσελθὼν Ἰησοῦς, εἶπεν αὐτῷ. Ἡμέτερος εἶ, ἢ τῶν ὑπεναντίων; Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ. Ἐγὼ Ἀρχιστράτηγος δυνάμεως Κυρίου, νυνὶ παραγέγονα, καὶ Ἰησοῦς ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ εἶπεν αὐτῷ· Δέσποτα, τὶ προστάσσεις τῷ σῷ οἰκέτῃ; Καὶ εἶπεν ὁ Ἀρχιστράτηγος Κυρίου πρὸς Ἰησοῦν· Λύσον τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου· ὁ γὰρ τόπος ἐφ' οὗ σὺ ἔστηκας ἐπ αὐτοῦ, ἅγιός ἐστι· καὶ ἐποίησεν Ἰησοῦς οὕτως.

 

ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Π.Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ)

13 Μετὰ τὴν περιτομὴν καὶ τὸν ἑορτασμὸν τοῦ Πάσχα συνέβη καὶ τοῦτο: Ὅταν ὁ Ἰησοῦς εὑρίσκετο κοντὰ εἰς τὴν Ἱεριχώ, ἐσήκωσε τὸ βλέμμα του καὶ εἶδεν ἕνα ἄνθρωπον νὰ στέκεται ἐμπρός του μὲ τὸ ξίφος γυμνὸν εἰς τὸ χέρι του. Καὶ ὁ Ἰησοῦς, ἀφοῦ τὸν ἐπλησίασε, τοῦ εἶπεν. «Εἶσαι ἀπὸ τοὺς ἰδικούς μας στρατιῶτες ἢ μήπως εἶσαι ἀπό τους ἐχθρούς;» 14 Ἐκεῖνος δὲ τοῦ ἀπάντησε: «Ὄχι, δὲν εἶμαι τίποτε ἀπὸ αὐτά· ἐγὼ εἶμαι ἀρχιστράτηγος τῆς δυνάμεως τοῦ Κυρίου· ἔχω ἔλθει ἐδῶ μόλις τώρα». Καὶ ὁ Ἰησοῦς εἰς ἔνδειξιν βαθυτάτου σεβασμοῦ καὶ λατρευτικῆς προσκυνήσεως ἔπεσε μὲ τὸ πρόσωπον κατὰ γῆς καὶ τοῦ εἶπε: «Δέσποτα, τί διατάσσεις τὸν δοῦλον σου;» 15 Καὶ ὁ ἀρχιστράτηγος τοῦ Κυρίου λέγει εἰς τὸν Ἰησοῦν: «Λῦσε τὰ λουριὰ τῶν ὑποδημάτων σου καὶ βγάλε τὰ ὑποδήματα (σανδάλια) ἀπὸ τὰ πόδια σου· διότι ὁ τόπος, εἰς τὸν ὁποῖον τώρα στέκεσαι, εἶναι ἅγιος».

 

 

Κριτῶν τὸ Ἀνάγνωσμα (Κεφ.Ϛ΄[6], 6, 11-24)

Ἐγένετο ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, καὶ κατίσχυσε Μαδιὰμ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, καὶ αὐτοὶ ἐβόησαν πρὸς τὸν Θεόν. Καὶ ἰδοὺ Ἄγγελος Κυρίου παρεγένετο, καὶ ἐκάθισεν ὑπὸ τὴν δρῦν, τὴν οὖσαν ἐν Ἐφραθᾶ, τὴν τοῦ Ἰωάς· καὶ Γεδεὼν ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἐρράβδιζε πυροὺς ἐν ληνῷ, καὶ ἔσπευδε τοῦ ἐκφυγεῖν ἀπὸ προσώπου Μαδιάμ. Καὶ ὤφθη αὐτῷ Ἄγγελος Κυρίου, καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· Κύριος μετὰ σοῦ δυνατὸς τῇ ἰσχύϊ. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν Γεδεών· Ἐν ἐμοί, Κύριέ μου, καὶ εἰ ἔστι Κύριος μεθ᾿ ἡμῶν, ἵνα τὶ εὗρεν ἡμᾶς τὰ κακὰ ταῦτα; καὶ ποῦ ἐστι πάντα τὰ θαυμάσια αὐτοῦ, ὅσα διηγήσαντο ἡμῖν οἱ πατέρες ἡμῶν, λέγοντες· Οὐχὶ ἐξ Αἰγύπτου ἀνήγαγεν ἡμᾶς Κύριος; καὶ νῦν ἀπώσατο ἡμᾶς, καὶ παρέδωκεν ἡμᾶς, ἐν χειρὶ Μαδιάμ. Καὶ ἐπέβλεψε πρὸς αὐτὸν ὁ Ἄγγελος Κυρίου, καὶ εἶπεν αὐτῷ· Πορεύου ἐν τῇ ἰσχύϊ σου ταύτῃ, καὶ σώσεις τὸν Ἰσραὴλ ἐκ χειρὸς Μαδιάμ, ἰδοὺ ἐξαπέστειλά σε. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν Γεδεών· Ἐν ἐμοί, Κύριε, ἐν τίνι σώσω τὸν Ἰσραήλ; Ἰδοὺ ἡ χιλιάς μου ταπεινοτέρα ἐν Μανασσῇ, καὶ ἐγὼ εἰμι μικρότερος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ πατρός μου. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Ἄγγελος Κυρίου· Κύριος ἔσται μετὰ σοῦ, καὶ πατάξεις τὸν Μαδιὰμ ὡσεὶ ἄνδρα ἕνα. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν Γεδεών· Εἰ εὗρον χάριν ἐν ὀφθαλμοῖς σου, καὶ ποιήσεις μοι σήμερον πᾶν ὅ,τι σὺ λαλεῖς μέτ' ἐμοῦ, μὴ δὴ χωρισθῇς ἐντεῦθεν, ἕως τοῦ ἐλθεῖν με πρὸς σέ, καὶ οἴσω τὴν θυσίαν μου, καὶ θύσω ἐνώπιόν σου. Καὶ εἶπεν· Ἐγὼ εἰμι, καθήσομαι ἕως τοῦ ἐπιστρέψαι σε. Καὶ Γεδεὼν εἰσῆλθε, καὶ ἐποίησεν ἔριφον αἰγῶν, καὶ οἰφὶ ἀλεύρου ἄζυμα· καὶ τὰ κρέα ἔθηκεν ἐν τῷ κοφίνῳ, καὶ τὸν ζωμὸν ἔβαλεν ἐν τῇ χύτρᾳ, καὶ ἐξήνεγκεν αὐτὰ πρὸς αὐτὸν ὑπὸ τήν δρῦν, καὶ προσήγγισε. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ ἄγγελος Κυρίου. Λάβε τὰ κρέα καὶ τοὺς ἄρτους τοὺς ἀζύμους, καὶ θὲς πρὸς τὴν πέτραν ἐκείνην, καὶ τὸν ζωμὸν ἐχόμενα ἔκχεε, καὶ ἐποίησεν οὕτω. Καὶ ἐξέτεινεν ὁ Ἄγγελος Κυρίου τὸ ἄκρον τῆς ῥάβδου τῇ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ ἥψατο τῶν κρεῶν, καὶ τῶν ἀζύμων, καὶ ἀνήφθη πῦρ ἐκ τῆς πέτρας, καὶ κατέφαγε τὰ κρέα καὶ τοὺς ἀζύμους, καὶ ὁ Ἄγγελος Κυρίου ἀπῆλθεν ἀπ' ὀφθαλμῶν αὐτοῦ. Καὶ εἶδε Γεδεών, ὅτι Ἀγγελος Κυρίου ἐστί, καὶ εἶπε Γεδεών·Οἴμοι Κύριε, Κύριε! ὅτι εἶδον τὸν Ἄγγελον Κυρίου πρόσωπον πρὸς πρόσωπον. Καὶ εἶπεν αὐτῷ Κύριος. Εἰρήνη σοι, μὴ φοβοῦ, οὐ μὴ ἀποθάνῃς. Καὶ ᾠκοδόμησεν ἐκεῖ Γεδεὼν θυσιαστήριον τῷ Κυρίῳ, καὶ ἐκάλεσεν αὐτό, Ε ἰ ρ ή ν η Κ υ ρ ί ο υ, ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης.

 

ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Π.Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ)

 

6 Καὶ οἱ Ἰσραηλῖται ἔγιναν πάρα πολὺ πτωχοὶ ἕνεκα τῶν ἐπιδρομῶν, τῆς ἐρημώσεως καὶ τῆς καταπιέσεως τῶν Μαδιανιτῶν. Μέσα εἰς τὴν μεγάλην των συμφορὰν οἱ Ἰσραηλῖται ὕψωσαν κραυγὴν ἰσχυρὰν καὶ ἐφώναξαν μὲ ἱκεσίαν δυνατὴν πρὸς τὸν Κύριον, διὰ νὰ τοὺς λυτρώση ἀπὸ τὴν ἀφόρητον καταπίεσιν τῶν Μαδιανιτῶν. 11 Τότε ἦλθεν ἄγγελος Κυρίου μὲ μορφὴν ἀνθρωπίνην καὶ ἐκάθισε σὰν ξένος ὁδοιπόρος κάτω ἀπὸ τὸ δένδρον τερέβινθος, ποὺ εὑρίσκετο εἰς τὴν Ἐφραθά, ἡ ὁποία ἀνῆκεν εἰς τὸν Ἰωάς, ποὺ κατήγετο ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Ἐσδρί· τὴν ὥραν ἐκείνην ὁ Γεδεών, ὁ υἱὸς τοῦ Ἰωάς, κλεισμένος μέσα εἰς ἕνα ληνὸν ἐρράβδιζε μερικὰ στάχυα ποὺ εἶχε, τὰ ὁποῖα προσπαθοῦσε νὰ κρύψη ἀπό τους Μαδιανῖτες, διὰ νὰ μὴ τοῦ τὰ ἁρπάξουν. 12 Καὶ ὁ ἄγγελος Κυρίου, ποὺ εἶχεν ἔλθει μὲ μορφὴν ἀνθρώπου, παρουσιάσθη εἰς τὸν Γεδεὼν καὶ τοῦ εἶπε: «Ὁ Κύριος εἶναι μαζί σου· ὁ Κύριος, ποὺ εἶναι παντοδύναμος καὶ ὁρίζει καὶ κυβερνᾶ τὶς ἀγγελικὲς δυνάμεις, ὥστε κανένας νὰ μὴ ἠμπορῆ νὰ φανῆ δυνατώτερός του!» (ἢ κατ᾿ ἄλλην ἑρμηνείαν: «ὁ Κύριος εἶναι μαζί σου, γενναῖε καὶ δυνατὲ ἄνθρωπε!») 13 Ὁ Γεδεὼν ἀπεκρίθη εἰς τὸν ἄγνωστόν του, τὸν ὁποῖον δὲν ἐφαντάσθη καθόλου ὅτι ἦταν ἄγγελος Κυρίου, καὶ εἶπε: «Νὰ τὸ πιστεύσω, Κύριέ μου, ὅτι ὁ Κύριος εἶναι μαζί μου; Ἂν ὁ Κύριος εἶναι μαζί μας, τότε διατὶ μᾶς ηὗραν ὅλα αὐτὰ τὰ κακά, ποὺ ὑποφέρομεν; Καὶ ποῦ εἶναι τὰ τόσα θαυμαστὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα μᾶς διηγήθησαν οἱ πατέρες μας, οἱ ὁποῖοι μᾶς εἶπαν «δὲν μᾶς ἔβγαλεν ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ δὲν μᾶς ἀνέβασε ἐδῶ;» Τώρα ὅμως ὁ Κύριος μᾶς ἐγκατέλειψε, μᾶς ἀπεδοκίμασεν ὅλους καὶ μᾶς παρέδωκεν εἰς τὰ χέρια τῶν Μαδιανιτῶν!» 14 Ὁ ἄγγελος Κυρίου ἐστράφη μὲ πολλὴν οἰκειότητα καὶ συμπάθειαν πρὸς τὸν Γεδεών, τὸν ἐνεψύχωσε καὶ τοῦ εἶπε: «Πήγαινε μὲ τὴν δύναμιν αὐτήν, ποὺ σοῦ μεταδίδω τώρα, καὶ ἡ ὁποία θὰ σὲ ἐνισχύη πάντα· πήγαινε χωρὶς νὰ δειλιάζης καὶ θὰ ἐλευθερώσης τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαὸν ἀπὸ τὴν τυραννίαν τῶν Μαδιανιτῶν· νά, τὴν στιγμὴν αὐτὴν σοῦ ἀναθέτω ἐγὼ τὴν ἀποστολὴν αὐτὴν καὶ σὲ στέλλω». 15 Ὁ Γεδεὼν ὅμως ἀπάντησε εἰς αὐτὸν καὶ τοῦ εἶπε: «Εἰς ἐμέ, Κύριέ μου, ἀπέβλεψες; πῶς καὶ μὲ τί ἠμπορῶ ἐγὼ ὁ ἀδύνατος καὶ ἀνίσχυρος νὰ ἐλευθερώσω τὸν Ἰσραήλ; Διότι νά· ἡ γενεά μου εἰς τὴν φυλὴν τοῦ Μανασσὴ λιγόστευσε καὶ ἀδυνάτισε τόσον πολύ, ὥστε δὲν ἠμπορεῖ κανεὶς νὰ βασίζεται εἰς αὐτήν. Ἐγὼ δὲ εἶμαι ὁ πιὸ ἄσημος εἰς τὴν οἰκογένειαν τοῦ πατέρα μου· ἐμένα λοιπὸν ἐδιάλεξες;» 16 Ὁ ἄγγελος Κυρίου ἀπάντησε εἰς τὸν Γεδεών: «Μόνος σου καὶ μὲ ὅλην ἀκόμη τὴν οἰκογένειάν σου δὲν μπορεῖς νὰ τὰ βγάλης πέρα. Σοῦ τὸ εἶπα, τὸ λέγω ὅμως καὶ πάλιν καθαρὰ καὶ σὲ βεβαιώνω ἀπόλυτα: ὁ παντοδύναμος Κύριος θὰ εἶναι μαζί σου. Θὰ σὲ βοηθῆ εἰς τὶς μάχες, θὰ σὲ φωτίζη πῶς νὰ ἐνεργῆς καὶ ἔτσι θὰ κτυπήσης καὶ θὰ ρίψης κάτω νικημένους καὶ νεκροὺς ὅλους τοὺς Μαδιανῖτες, σὰν νὰ ἦσαν ἕνας ἄνθρωπος!» 17 Ὁ Γεδεὼν ἀπάντησε εἰς αὐτὸν καὶ τοῦ εἶπε: «Ἐὰν πραγματικὰ εὕρηκα ἔλεος εἰς τὰ μάτια σου, ἐὰν πραγματικὰ μὲ λυπᾶσαι, καὶ ἐὰν ὅσα μοῦ εἶπες σήμερα, πρόκειται νὰ πραγματοποιηθοῦν, 18 (τότε σὲ παρακαλῶ) μὴ ἀπομακρυνθῆς ἀπὸ ἐδῶ, Ἕως ὅτου γυρίσω πάλιν κοντά σου καὶ φέρω τὴν θυσίαν, τὴν ὁποίαν θὰ προσφέρω ἐδῶ ἐμπρός σου». Καὶ ὁ ἄγγελος Κυρίου τοῦ ἀπεκρίθη: «Ναί· θὰ περιμένω, δὲν θὰ φύγω ἀπὸ ἐδῶ, ἕως ὅτου ἐπιστρέψης». 19 Καὶ ὁ Γεδεῶν ἐμπῆκε εἰς τὸ σπίτι του καὶ (γρήγορα – γρήγορα) ἐμαγείρεψε ἕνα μικρὸ καὶ τρυφερὸ κατσίκι καὶ ἑτοίμασε ἄζυμα (λαγάνες) μὲ 32 περίπου ὀκάδες ἀλεύρι (= περίπου 41 κιλά· κατ᾿ ἄλλους ὅμως, 20 περίπου κιλὰ καὶ κατ᾿ ἄλλους 10 κιλά). Καὶ ἔβαλε τὰ κρέατα εἰς ἕνα κοφίνι (κάνιστρον ἢ καλάθι) καὶ τὸ ζουμὶ τοῦ κρέατος τὸ ἔβαλε εἰς μίαν χύτραν καὶ τὰ ἔφερεν εἰς τὸν ἄγγελον Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἐκάθητο κάτω ἀπὸ τὴν τερέβινθον· ἐπλησίασε καὶ τοῦ τὰ προσέφερε! 20 Καὶ ὁ ἄγγελος τοῦ Θεοῦ εἶπε πρὸς τὸν Γεδεών: «Πάρε ἀπὸ τὸ κοφίνι (κάνιστρον ἢ καλάθι) τὰ κρέατα καὶ τὰ ἄζυμα (τὶς λαγάνες), ποὺ κρατεῖς, καὶ βάλε τα ἐπάνω εἰς ἐκείνην τὴν πέτραν. Χῦσε ὕστερα ἐπάνω τους καὶ τὸ ζουμὶ τοῦ κρέατος ἀπὸ τὴν χύτραν, μέσα εἰς τὴν ὁποίαν τὸ ἔφερες». Ὁ Γεδεὼν ἔκαμεν ὅπως ἀκριβῶς τοῦ παρήγγειλεν ὁ ἄγγελος Κυρίου. 21 Τότε ὁ ἄγγελος Κυρίου ἅπλωσε τὸ ραβδὶ ποὺ ἐκρατοῦσε καὶ μὲ τὴν ἄκρη του ἄγγισε τὰ κρέατα καὶ τὰ ἄζυμα (τὶς λαγάνες) καὶ ἀμέσως ἐξεπήδησε φωτιὰ ἀπὸ τὴν πέτραν καὶ ἔκαψε τὰ κρέατα καὶ τὰ ἄζυμα (τὶς λαγάνες) καὶ τὰ ἔκαμεν ὅλα στάχτη! Καὶ (ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ) ὁ ἄγγελος Κυρίου ἔφυγε καὶ ἐχάθη ἀπὸ τὰ μάτια τοῦ Γεδεών. 22 Τότε, μόλις ἀντελήφθη ὁ Γεδεὼν ὅτι ὁ συνομιλητής του αὐτὸς ἦταν ἄγγελος Κυρίου, ἐμβρόντητος καὶ σαστισμένος ἐφώναξε: «Πωπώ! πωπώ! Κύριέ μου, Κύριε, διότι εἶδα τὸν ἄγγελον Κυρίου μὲ τὰ ἴδιά μου τὰ μάτια· τὸν εἶδα πρόσωπον πρὸς πρόσωπον· εἶδα τὸ ἴδιον τὸ πρόσωπόν του· φωτιὰ θὰ πέση νὰ μὲ κάψη! θὰ ἀποθάνω!» 23 Ὁ Κύριος ὅμως τοῦ ἀπάντησε: «Ἡσύχασε· μὴ ταράσσεσαι καὶ μὴ φοβᾶσαι· δὲν θὰ πεθάνης, ὅπως φαντάζεσαι!» 24 Εἰρηνευμένος καὶ ἥσυχος πλέον ὁ Γεδεών καὶ εἰς ἐκδήλωσιν εὐχαριστίας καὶ εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Θεόν, ἀλλὰ καὶ σεβασμοῦ πρὸς τὸν τόπον, ποὺ ἁγιάσθηκε μὲ τὸ θαῦμα τοῦ ἀγγέλου, ἔκτισεν ἐκεῖ γύρω ἀπὸ τὴν πέτραν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἄστραψε ἡ φωτιά, θυσιαστήριον εἰς τὸν Κύριον καὶ τὸ ὠνόμασε «Εἰρήνη Κυρίου» (ἢ ὁ Κύριος εἶναι εἰρήνη). Τὸ θυσιαστήριον τοῦτο εὑρίσκεται ἐκεῖ εἰς τὴν Ἐφραθά, ποὺ ἀνήκει εἰς τὴν οἰκογένειαν τοῦ Ἐσδρί, μέχρι τῆς σημερινῆς ἡμέρας, ποὺ γράφονται οἱ γραμμὲς αὐτές.

Προφητείας Δανιὴλ τὸ Ἀνάγνωσμα (Κεφ. ι΄[10], 1-21)

Ἐν ἔτει τρίτῳ Κύρου τοῦ βασιλέως Περσῶν, λόγος ἀπεκαλύφθη τῷ Δανιήλ, οὗ τὸ ὄνομα ἐπεκλήθη Βαλτάσαρ, καὶ ἀληθινὸς ὁ λόγος, καὶ δύναμις μεγάλη, καὶ σύνεσις ἐδόθη αὐτῷ ἐν ὀπτασίᾳ. Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, ἐγὼ Δανιὴλ ἤμην πενθῶν τρεῖς ἑβδομάδας ἡμερῶν. Καὶ ἄρτον ἐπιθυμιῶν οὐκ ἔφαγον καὶ κρέας καὶ οἶνος οὐκ εἰσῆλθεν ἐν τῷ στόματί μου, καὶ ἄλειμμα οὐκ ἠλειψάμην, ἕως πληρώσεως τριῶν ἑβδομάδων ἡμερῶν. Καὶ ἐν ἡμέρᾳ εἰκοστῇ τετάρτῃ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου, ἐν τῷ τρίτῳ ἔτει, ἐγω ἤμην ἐχόμενα τοῦ ποταμοῦ τοῦ μεγάλου, οὗτός ἐστι Τίγρις. Καὶ ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου, καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ εἷς, ἐνδεδυμένος βαδδίν, καὶ ἡ ὀσφὺς αὐτοῦ περιεζωσμένη χρυσίῳ Ὠφάζ· καὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ ὡσεὶ Θαρσίς, καὶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡσεὶ ὅρασις ἀστραπῆς, καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡσεὶ λαμπάδες πυρός, καὶ οἱ βραχίονες αὐτοῦ καὶ τὰ σκέλη, ὡς ὅρασις χαλκοῦ στίλβοντος, καὶ ἡ φωνὴ τῶν λόγων αὐτοῦ, ὡς φωνὴ ὄχλου. Καὶ εἶδον ἐγὼ Δανιὴλ μόνος τὴν ὀπτασίαν, καὶ οἱ ἄνδρες οἱ μέτ' ἐμοῦ οὐκ εἶδον, ἀλλ' ἢ ἔκστασις μεγάλη ἐπέπεσεν ἐπ' αὐτούς, καὶ ἔφυγον ἐν φόβῳ. Καὶ ἐγὼ ὑπελείφθην μόνος, καὶ εἶδον τὴν ὀπτασίαν τὴν μεγάλην ταύτην, καὶ οὐχ ὑπελείφθη ἐν ἐμοὶ ἰσχύς, καί ἡ δόξα μου μετεστράφη εἰς διαφθοράν, καὶ οὐκ ἐκράτησα ἰσχύος. Καὶ ἤκουσα τὴν φωνὴν τῶν λόγων αὐτοῦ, καὶ ἐν τῷ ἀκοῦσαί με φωνὴν ῥημάτων αὐτοῦ ἤμην κατανενυγμένος ἐπὶ πρόσωπόν μου ἐπὶ τὴν γῆν. Καὶ ἰδοὺ χεὶρ ἁπτομένη μου, καὶ ἤγειρέ με ἐπὶ τὰ γόνατά μου, καὶ ταρσοὺς χειρῶν μου. Καὶ εἶπε πρὸς με· Δανιήλ, ἀνὴρ ἐπιθυμιῶν, σύνες ἐν τοῖς λόγοις, οἷς ἐγὼ λαλῶ πρὸς σέ, καὶ στῆθι ἐπὶ τῇ στάσει σου, ὅτι νῦν ἀπεστάλην πρὸς σέ, καὶ ἐν τῷ λαλῆσαι αὐτὸν πρὸς με τὸν λόγον τοῦτον, ἀνέστην ἔντρομος. Καὶ εἶπε πρὸς με· Μὴ φοβοῦ Δανιήλ, ὅτι ἀπὸ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης, ἧς ἔδωκας τὴν καρδίαν σου συνιέναι, καὶ κακωθῆναι ἔναντι Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἠκούσθησαν οἱ λόγοι σου, καὶ ἐγὼ ἦλθον ἐν τοῖς λόγοις σου. Καὶ ὁ Ἄρχων τῆς βασιλείας Περσῶν εἱστήκει ἐξεναντίας μου εἴκοσι καὶ μίαν ἡμέραν, καὶ ἰδοὺ Μιχαήλ, εἷς τῶν Ἀρχόντων τῶν πρώτων ἦλθε βοηθῆσαί μοι, καὶ αὐτὸν κατέλιπον ἐκεῖ μετὰ τοῦ Ἄρχοντος βασιλείας Περσῶν. Καὶ ἦλθον συνετίσαι σε ὅσα ἀπαντήσει τῷ λαῷ σου ἐπ' ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν, ὅτι ἔτι ἡ ὅρασις εἰς ἡμέρας. Καὶ ἐν τῷ λαλῆσαι αὐτὸν μετ' ἐμοῦ κατὰ τοὺς λόγους τούτους, ἔδωκα τὸ πρόσωπόν μου ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ κατενύγην. Καὶ ἰδοὺ ὡς ὁμοίωσις υἱοῦ ἀνθρώπου ἥψατο τῶν χειλέων μου, καὶ ἤνοιξα τὸ στόμα μου καὶ ἐλάλησα, καὶ εἶπα πρὸς τὸν ἑστῶτα ἐναντίον μου· Κύριε ἐν τῇ ὀπτασίᾳ σου ἐστράφη τὰ ἐντός μου ἐν ἐμοί, καὶ οὐκ ἔσχον ἰσχύν. Καὶ πῶς δυνήσεται ὁ παῖς σου, Κύριε, λαλῆσαι μετὰ τοῦ Κυρίου μου τούτου; καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν οὐ στήσεται ἐν ἐμοὶ ἰσχύς, καὶ πνοὴ οὐχ ὑπελείφθη ἐν ἐμοί. Καὶ προσέθετο, καὶ ἥψατό μου ὡς ὅρασις ἀνθρώπου, καὶ ἐνίσχυσέ με καὶ εἶπέ μοι· Μὴ φοβοῦ ἀνὴρ ἐπιθυμιῶν, εἰρήνη σοι, ἀνδρίζου καὶ ἴσχυε. Καὶ ἐν τῷ λαλῆσαι αὐτὸν μετ᾿ ἐμοῦ, ἴσχυσα καὶ εἶπα. Λαλείτω ὁ Κύριός μου, ὅτι ἐνίσχυσάς με. Καὶ εἶπεν· Εἰ οἶδας ὅτι ἦλθον πρὸς σὲ; καὶ νῦν ἐπιστρέψω τοῦ πολεμῆσαι μετὰ τοῦ Ἄρχοντος Περσῶν, καὶ ἐγὼ ἐξεπορευόμην, καὶ ὁ Ἄρχων τῶν Ἑλλήνων ἤρχετο. Ἀλλ' ἢ ἀναγγελῶ σοι τὸ ἐντεταγμένον ἐν γραφῇ ἀληθείας καὶ οὐκ ἔστιν εἷς ἀντεχόμενος μετ' ἐμοῦ περὶ τούτων, ἀλλ' ἢ Μιχαὴλ ὁ ἄρχων ὑμῶν.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Π.Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ)

1 Κατὰ τὸ τρίτον ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ βασιλιὰ τῶν Περσῶν Κύρου ἀπεκαλύφθη εἰς τὸν Δανιήλ, ὁ ὁποῖος ἐπωνομάζετο Βαλτάσαρ, λόγος προφητικὸς· καὶ ὁ προφητικὸς αὐτὸς λόγος ἦταν ἀληθινὸς πέραν πάσης ἀμφιβολίας, θεῖος, καὶ ἡ δύναμίς του ἐξόχως σημαντικὴ (ἤ, κατ᾿ ἄλλην ἑρμηνείαν: καὶ γεμάτος βάσανα, δυστυχίες). Εἰς δὲ τὸν Δανιὴλ ἐδόθη σοφία καὶ σύνεσις, ὥστε νὰ διακρίνη καὶ κατανοήση τὸ περιεχόμενον τοῦ σπουδαιοτάτου ἐκείνου προφητικοῦ ὁράματος. 2 Κατὰ τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες ἐγώ, ὁ Δανιήλ, ἐπενθοῦσα καὶ ἔκλαια ἐπὶ τρεῖς ὁλόκληρες ἑβδομάδες. 3 Δὲν ἔφαγα κανένα ἀπολαυστικὸν φαγητόν, κρέας καὶ κρασὶ δὲν ἔβαλα εἰς τὸ στόμα μου, οὔτε ἄλειψα μὲ ἀρώματα τὸ σῶμα μου, μέχρις ὅτου συνεπληρώθη ἢ περίοδος τῶν τριῶν αὐτῶν ἑβδομάδων τὸν πένθους. 4 Κατὰ τὴν εἰκοστὴν τετάρτην ἡμέραν τοῦ πρώτου μηνὸς τοῦ Ἰουδαϊκοῦ θρησκεντικοῦ ἔτους, δηλαδὴ τοῦ Νισάν (ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὸν ἰδικόν μας Μάρτιον - Ἀπρίλιον) ἐγώ, ὁ Δανιήλ, εὑρισκόμουν κοντὰ εἰς τὸν μεγάλον ποταμὸν — ὁ ποταμὸς αὐτὸς εἶναι ὁ Τίγρις, ὁ ὁποῖος εἰς τὰ Ἑβραϊκὰ ὀνομάζεται Ἐδδεκέλ — 5 ἐσήκωσα δὲ τὰ μάτια μου καὶ ἔξαφνα, ἰδού! Εἶδα ἕνα ἄνδρα, ὁ ὁποῖος ἦταν ντυμένος μὲ μεγαλοπρεπὲς ἔνδυμα λινὸν λευκόν, καὶ ἡ μέση του ἦταν ζωσμένη μὲ ζώνην κοσμημένην μὲ χρυσάφι Ὠφάζ, δηλαδὴ χρυσάφι λαμπρότατον καὶ καθαρώτατον· 6 τὸ δὲ σῶμα του ἐφαίνετο ὡσὰν τὸν πολύτιμον λάμποντα λίθον Θαρσίς (τὸν θαλασσοπράσινον πολύτιμον λίθον βήρυλλον), ἐνῶ τὸ πρόσωπόν του εἶχε τὴν λάμψιν καὶ τὴν ἀκτινοβολίαν τῆς ἀστραπῆς· τὰ μάτια του ἦσαν λαμπερὰ καὶ ἀστραφτερὰ ὡσὰν πύρινες λαμπάδες· οἱ βραχίονες καὶ τὰ σκέλη του εἶχαν τὴν ὄψιν λαμπεροῦ ἀκτινοβόλου χαλκοῦ, ἐνῶ ὁ ἦχος τῆς φωνῆς του ἦταν ὡσὰν τὸ βουητὸ πλήθους πολλοῦ λαοῦ. 7 Τὴν ὀπτασίαν αὐτὴν εἶδα ἐγὼ μόνος, ὁ Δανιήλ, οἱ δὲ ἄνδρες ποὺ ἦσαν μαζί μου δὲν εἶδαν τὴν ὀπτασίαν, ἀλλὰ τοὺς ἐκυρίευσε κατάπληξις, φόβος μεγάλος, καὶ ἔφυγαν κατατρομαγμένοι. 8 Ἐγὼ δὲ ἀπέμεινα μόνος καὶ εἶδα αὐτὴν τὴν μεγάλην ὀπτασίαν καὶ ἐξ αἰτίας τοῦ συγκλονιστικοῦ τούτου ὁράματος δὲν μοῦ ἀπέμεινε δύναμις· ὅλη δὲ ἡ ἐμφάνισις τοῦ προσώπου μου ἄλλαξε καὶ παρεμορφώθη, ἡ δὲ δύναμίς μου μὲ ἐγκατέλειψε καὶ δὲν ἠμποροῦσα νὰ σταθῶ ὄρθιος. 9 Ἄκουσα τὴν φωνὴν τῶν λόγων του καί, ἐνῶ τὴν ἄκουα, ἐκυριεύθηκα ἀπὸ βαθυτάτην συγκίνησιν, θάμβος καὶ φόβον, καὶ μὴ δυνάμενος νὰ ἀντικρύζω τὴν φοβερὰν θεωρίαν, ἔπεσα μπρούμυτα, μὲ τὸ πρόσωπόν μου κατὰ γῆς. 10 Καὶ ἰδού! Ἐνῶ εὑρισκόμουν εἰς αὐτὴν τὴν στάσιν, ἕνα χέρι μὲ ἄγγισε καὶ μὲ ἐσήκωσεν εἰς τὰ γόνατά μου 11 καὶ μοῦ εἶπε: «Δανιήλ, ἄνθρωπε ἰδιαιτέρως ἀγαπητὲ (ἐκλεκτὲ) τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔχεις εὐγενεῖς πόθους καὶ ἐπιθυμίες· πρόσεχε ἀκριβῶς, ἄκουσε μὲ σύνεσιν τὰ λόγια ποὺ θὰ σοῦ εἰπῶ καὶ προσπάθησε νὰ τὰ κατανόησης· διῶξε τὸν φόβον καὶ στάσου ὄρθιος, διότι τώρα ἔχω ἀποσταλῆ ἀπὸ τὸν Θεὸν πρὸς σέ». Μόλις δὲ μοῦ εἶπε αὐτὸν τὸν λόγον, ἐσηκώθηκα ὄρθιος, ἀλλὰ καὶ γεμάτος φόβον. 12 Καὶ ὁ οὐράνιος ἀπεσταλμένος εἶπε πρὸς ἐμέ: «Μὴ φοβᾶσαι, Δανιήλ, διότι ἀπὸ τὴν πρώτην ἡμέραν κατὰ τὴν ὁποίαν ἔλαβες σταθερὰν καὶ ἀμετάκλητον ἀπόφασιν νὰ ἐννοήσης βαθύτερα τὴν ἀλήθειαν, νὰ κακοπαθήσης δὲ ἑκουσίως καὶ νὰ ταλαιπωρηθῆς μὲ νηστείαν καὶ πένθος ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, ἀκούσθηκαν τὰ λόγια σου ἀπὸ τὸν Θεὸν· ἀπόδειξις τούτου εἶναι ἡ παρουσία μου, ὅτι ἦλθα ἐγὼ νὰ δώσω ἀπάντησιν εἰς τὰ αἰτήματα τῆς δεήσεώς σου. 13 (Ἐγὼ ἀπεστάλην πρὸς σὲ ἀπὸ τὴν πρώτην ἡμέραν τῆς προσευχῆς σου)· ὅμως ὁ ἄρχων Ἄγγελος (ποὺ ὑπερασπίζεται τὰ συμφέροντα) τοῦ βασιλείου τῶν Περσῶν ἐστέκετο ἐμπρός μου καὶ μὲ ἐμπόδιζε ἐπὶ εἴκοσι μία ἡμέρες· ἀλλ᾿ ἰδού! Ὁ Μιχαήλ, ἕνας ἀπὸ τοὺς πρώτους ἄρχοντας τοῦ οὐρανοῦ, ἦλθε διὰ νὰ μὲ βοηθήση. Αὐτὸν λοιπὸν ἄφηκα ἐκεῖ νὰ ὁμιλῆ μὲ τὸν ἄρχοντα Ἄγγελον τῶν Περσῶν. 14 Καὶ ἦλθα νὰ σὲ διαφωτίσω καὶ σὲ πληροφορήσω ποιὰ γεγονότα πρόκειται νὰ συμβοῦν εἰς τὸν λαόν σου κατὰ τὸ πολὺ ἀπομακρυσμένον μέλλον, μέχρι τῆς περιόδου ποὺ θὰ ἔλθη ὁ Μεσσίας· διότι ἡ ὅρασις αὐτὴ δὲν θὰ πραγματοποιηθῆ τώρα· ἐκτείνεται πολὺ μακρὰν· ἀναφέρεται εἰς τὸ ἀπώτατον μέλλον». 15 Ὅταν ὁ οὐράνιος ἀπεσταλμένος εἶπεν εἰς ἐμὲ τὰ λόγια αὐτά, ἔστρεψα τὸ πρόσωπόν μου κάτω, πρὸς τὴν γῆν, καὶ ἐκυριεύθηκα ἀπὸ βαθυτάτην συγκίνησιν, θάμβος καὶ φόβον. 16 Ἔξαφνα ὅμως, ἰδού! Κάποιος ποὺ ὡμοίαζε μὲ ἄνθρωπον, ἄγγισε τὰ χείλη μου. Καὶ τότε ἄνοιξα τὸ στόμα μου καὶ ὡμίλησα καὶ εἶπα πρὸς τὸ πρόσωπον ποὺ ἐστέκετο ἐμπρός μου: «Κύριε, μόλις σὲ ἀντίκρυσα, ἡ ψυχή μου ἐγέμισε ταραχὴν καὶ φόβον, καὶ οἱ δυνάμεις μου μὲ ἐγκατέλειψαν. 17 Πῶς λοιπὸν θὰ ἠμπορέσω ἐγώ, ὁ δοῦλος σου, Κύριε, νὰ ὁμιλήσω μαζὶ μὲ τὸν Κύριόν μου αὐτόν; Διότι ἀπὸ αὐτὴν τὴν στιγμὴν μὲ ἐγκατέλειψαν ἐντελῶς οἱ δυνάμεις μου, καὶ ἀπὸ τὸν φόβον μου δὲν ἠμπορῶ κἂν νὰ ἀναπνεύσω· ἐκόπη ἡ ἀνάσα μου!» 18 Τὸ πρόσωπον, ὅμως, ποὺ ὡμοίαζε μὲ ἄνθρωπον μὲ ἄγγισε ἀκόμη μίαν φορὰν καὶ μὲ ἐνίσχυσε 19 καὶ μοῦ εἶπε: «Μὴ φοβᾶσαι, ἄνθρωπε ἰδιαιτέρως ἀγαπητὲ (ἐκλεκτὲ) τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔχεις εὐγενεῖς πόθους καὶ ἅγιες ἐπιθυμίες· εἴθε νὰ εἶναι εἰρήνη εἰς σέ. Μὴ ἀγωνιᾶς· προχώρει μὲ ἀποφασιστικότητα ὡς γενναῖος ἄνδρας καὶ ἔχε θάρρος!» Καὶ μόλις ἐκεῖνος ὡμίλησε μαζί μου καὶ μοῦ εἶπεν αὐτὰ τὰ λόγια, ἐνισχύθηκα, ἀνέλαβα δυνάμεις καὶ εἶπα: «Ἂς ὁμιλὴ ὁ Κύριός μου· αἰσθάνομαι ἱκανὸς νὰ σὲ ἀκούω, διότι μοῦ ἔδωκες δύναμιν». 20 Καὶ τότε ἐκεῖνος εἶπε: «Γνωρίζεις ἄραγε διατὶ ἦλθα πρὸς σέ; Ἀσφαλῶς ὄχι! Τώρα λοιπὸν θὰ ἐπιστρέψω διὰ νὰ πολεμήσω (νὰ ἀντιμετωπίσω, δηλαδὴ νὰ συνομιλήσω καὶ πείσω) μὲ τὸν ἄρχοντα Ἄγγελον τοῦ βασιλείου τῶν Περσῶν· ὅταν ἐγὼ ἔφευγα, ἐρχόταν ὁ ἄρχων Ἄγγελος προστάτης τῶν Ἑλλήνων. 21 Ἦλθα λοιπὸν νὰ σοῦ ἀναγγείλω αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἔχει γραφῆ εἰς τὸ Βιβλίον τῆς Ἀληθείας· εἰς ὅλα δὲ αὐτὰ τὰ γεγονότα δὲν ὑπάρχει κανένας ἄλλος ἀπὸ τοὺς ἄρχοντας Ἀγγέλους τῶν ἐθνῶν διὰ νὰ μὲ βοηθήση, παρὰ μόνον ὁ Μιχαήλ, ὁ ἄρχων Ἄγγελος τοῦ ἰδικοῦ σας (Ἰουδαϊκοῦ) ἔθνους».