ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

 ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΒΑΡΝΑΒΑ

Ακολουθίες τΗς Μεγάλης Εβδομάδας

Οἱ πρῶτες τρεῖς βραδινὲς ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας ὀνομάστηκαν «Ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου», γιατί σ᾿ αὐτὲς δεσπόζουν  οἱ δύο πιὸ κάτω ἐμπνευσμένοι ὕμνοι (τροπάρια):

1. «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὅν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὅν εὑρήσει ραθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθῇς, ἵνα μὴ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα. Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς».

Μεταφραση

«Δεῖτε, ἔρχεται ὁ Γαμπρὸς (Νυμφίος) καταμεσὶς τῆς νύχτας, καὶ καλότυχος ὁ δοῦλος, ποὺ θὰ τὸν βρεῖ ξύπνιο, ἀλλὰ ἀνάξιος ἐκεῖνος ποὺ θὰ πιαστεῖ στὸν ὕπνο. Πρόσεχε λοιπόν, ψυχή μου, μὴν ἀφεθεῖς στὸν ὕπνο, για νὰ μὴν παραδοθεῖς στὸ θάνατο καὶ κλειστεῖς ἔξω ἀπὸ τὴ Βασιλεία. Ἀλλὰ σύνελθε καὶ φώναξε: Εἶσαι Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος, Θεέ μας, μέσῳ τῆς Θεοτόκου ἐλέησέ μας».

*Ὁ Νυμφίος (τῆς Ἐκκλησίας) συμβολίζει τὸν Χριστό, ποὺ ὅλοι περιμένουμε τὴν Δευτέρα Παρουσία Του.           

2. «Τὸν νυμφῶνά σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον καὶ ἔνδυμα οὐκ ἔχω, ἵνα εἰσέλθω ἐν αὐτῷ• λάμπρυνόν μου τὴν στολὴν τῆς ψυχῆς, φωτοδότα, καὶ σῶσόν με».

Μετάφραση:

Τὸ νυφικό σου θάλαμο βλέπω, Σωτῆρα μου, στολισμένο καὶ δὲν ἔχω ἔνδυμα γιὰ νὰ εἰσέλθω σ' αὐτόν• κάνε σύ, Κύριε, ποὺ χορηγεῖς τὸ φῶς, λαμπρὴ τὴ στολὴ τῆς ψυχῆς μου καὶ σῶσέ με (ἀπὸ τὴν ἁμαρτία).

(Ὁ κάθε πιστὸς νιώθει ὅτι ἡ στολὴ τῆς ψυχῆς του εἶναι λερωμένη ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του.)

Σημείωση: Ὁ ὄρθρος κάθε μέρας ψάλλεται τὸ βράδυ τῆς προηγούμενης μέρας καὶ ὁ ἑσπερινὸς τὸ πρωϊ. (π. χ. Τετάρτη βράδυ: Ὄρθρος Μ. Πέμπτης)

Ἡ Μεγάλη Δευτέρα εἶναι ἀφιερωμένη στὴ μνήμη τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ παγκάλου (πολὺ καλοῦ), γιοῦ τοῦ πατριάρχη Ἰακώβ. Θεωρεῖται τύπος τοῦ Χριστοῦ για τὰ παθήματα, τὴν ἀρετή, τὴν πραότητα καὶ τὴν ἀνεξικακία του. Ἐπίσης, γίνεται μνεία τῆς «ξηρανθείσης συκῆς» ποὺ συμβόλιζε τὴ συναγωγὴ τῶν Ἰουδαίων καὶ κάθε ἄνθρωπο ποὺ δὲν ἔχει πνευματικοὺς καρπούς.- Κυρ. Βαΐων βράδυ

Τὴ  Μεγάλη Τρίτη ἐνθυμούμαστε τὶς παραβολὲς τῶν Δέκα Παρθένων καὶ τῶν ταλάντων. Μᾶς διδάσκουν τὴν προνοητικότητα/ἐγρήγορση καὶ ἐργατικότητα. Μὲ τὴν ἀναφορὰ τῶν ταλάντων ὑπενθυμίζεται τὸ χρέος μας νὰ καλλιεργοῦμε τὰ χαρίσματα ποὺ μᾶς δίνει ὁ Θεὸς ὄχι μόνο για τὸ δικό μας καλὸ ἀλλὰ καὶ τῶν συνανθρώπων μας. Μεγ. Δευτέρα βράδυ

Τὴ Μεγάλη Τετάρτη τιμᾶμε τὴ μετάνοια τῆς ἁμαρτωλῆς γυναίκας, ἡ ὁποία ἄλειψε μὲ μύρο τὰ πόδια τοῦ Κυρίου καὶ θυμούμαστε καὶ τὴν προδοσία τοῦ Ἰούδα. Τὸ συγκινητικὸ «Τροπάριο τῆς Κασσιανῆς» (ἀπὸ τὴ βυζαντινὴ ποιήτρια καὶ μοναχὴ Κασσιανὴ) ἐκφράζει τὴν θερμὴ μετάνοια τῆς ἁμαρτωλῆς γυναίκας, ἡ ὁποία μετανοεῖ καὶ ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἐνῶ ὁ Ἰούδας αἰχμαλωτίζεται ἀπὸ τὴ φιλαργυρία καὶ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν Θεό.

«Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή, τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας. Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων,
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ· κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει. Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις· ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου; Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.

Μεταγραφή του Φώτη Κόντογλου:

Κύριε, ἡ γυναίκα ποὺ ἔπεσε σὲ πολλὲς ἁμαρτίες, Σὰν ἔνοιωσε τὴ θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα καὶ σὲ ἄλειψε μὲ μυρουδικὰ πρὶν ἀπὸ τὸν ἐνταφιασμό σου κι ἔλεγε ὀδυρόμενη: Ἀλλοίμονο σὲ μένα, γιατί μέσα μου εἶναι νύχτα κατασκότεινη καὶ δίχως φεγγάρι, ἡ μανία τῆς ἀσωτείας κι ὁ ἔρωτας τῆς ἁμαρτίας. Δέξου ἀπὸ μένα τὶς πηγὲς τῶν δακρύων, ἐσὺ ποὺ μεταλλάζεις μὲ τὰ σύννεφα τὸ νερὸ τῆς θάλασσας. Λύγισε στ᾿ ἀναστενάγματα τῆς καρδιᾶς μου, ἐσὺ ποὺ ἔγειρες τὸν οὐρανὸ καὶ κατέβηκες στὴ γῆς. Θὰ καταφιλήσω τὰ ἄχραντα ποδάρια σου, καὶ θὰ τὰ σφουγγίσω πάλι μὲ τὰ πλοκάμια τῆς κεφαλῆς μου· αὐτὰ τὰ ποδάρια, ποὺ σὰν ἡ Εὔα κατὰ τὸ δειλινό, τ᾿ ἄκουσε νὰ περπατᾶνε, ἀπὸ τὸ φόβο της κρύφτηκε. Τῶν ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ τῶν κριμάτων σου τὴν ἄβυσσο, Ποιὸς μπορεῖ νὰ τὰ ἐξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου; Μὴν καταφρονέσης τὴ δούλη σου, ἐσὺ ποὺ ἔχεις τ᾿ ἀμέτρητο ἔλεος.

ΠΗΓΗ:https://nefthalim.blogspot.com.cy/2016/04/blog-post_713.html

Τὴ Μεγάλη Πέμπτη ἑορτάζουμε τὰ σωτήρια γεγονότα:

1.Τὸν  Ἱερὸ Νιπτήρα.(σύμβολο ἑκούσιας ταπείνωσης – πάντων «διάκονοι», ἐλπίδα σωτηρίας)

2.Τὸν Μυστικὸ Δεῖπνο. (Ὁ Χριστὸς μᾶς παραδίδει τὸ σωτήριο μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας)

3. Τὴν προσευχὴ τοῦ Κυρίου στὴ Γεθσημανῆ (μᾶς δείχνει τὴ μεγάλη δύναμη τῆς προσευχῆς)                          

4. Τὴν προδοσία τοῦ Ἰούδα (παράδειγμα πρὸς ἀποφυγὴ τῆς φιλαργυρίας)

Τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ προσκυνοῦμε τὰ σωτήρια πάθη τοῦ Κυρίου. Τὸ ἰδιαίτερο χαρακτηριστικὸ τῆς ἀκολουθίας τῶν παθῶν εἶναι ἡ ἀνάγνωση 12 Εὐαγγελίων. Τὸ πρῶτο περιλαμβάνει τὶς ὑποθῆκες τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς μαθητές Του καὶ τὴν ἀρχιερατικὴ προσευχή Του. Τὰ ὑπόλοιπα Εὐαγγέλια ἐξιστοροῦν τὴ σύλληψη, τὴ δίκη, τὰ πάθη, τὸν σταυρικὸ θάνατο, τὴν ταφὴ τοῦ Κυρίου καὶ τὴν ἀσφάλιση τοῦ τάφου μὲ τὴ βοήθεια τῆς κουστωδίας. Μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ πέμπτου Εὐαγγελίου γίνεται ἡ λιτάνευση τοῦ Ἐσταυρωμένου καὶ ἡ τοποθέτησή Του στὸ μέσον τοῦ Ναοῦ. - Μ. Πέμπτη βράδυ

Τὸ Μεγάλο Σάββατο ἑορτάζουμε  τὴν «θεόσωμο ταφὴ τοῦ Κυρίου μας καὶ τὴν εἰς Ἅδου κάθοδόν» του Κυρίου. Τὸ βράδυ τὴς Μεγάλης Παρασκευῆς ψάλλονται τὰ Ἐγκώμια, σύντομα τροπάρια ποὺ ἐξιστοροῦν τὰ πάθη τοῦ Κυρίου, ἐξυμνοῦν τὴν ταφή Του, καὶ διασαλπίζουν τὴν νίκη Του κατὰ τοῦ θανάτου. Στὴ συνέχεια γίνεται περιφορὰ τοῦ Ἐπιταφίου γύρω ἀπὸ τοὺς δρόμους τῆς ἐνορίας. Ἡ κάθοδος τοῦ Κυρίου στὸν Ἅδη ἦταν τὸ τελειωτικὸ χτύπημα κατὰ τοῦ θανάτου. Γι’αὐτὸ ψάλλουμε  «Ὅτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον, ἡ ζωὴ ἡ ἀθάνατος, τότε τὸν ἅδην ἐνέκρωσας τῇ ἀστραπῇ τῆς θεότητος».

Τὸ πρωϊ τοῦ Μ. Σαββάτου τελεῖται στοὺς ναοὺς ὁ ἑσπερινὸς τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀνάστασης, ἡ «πρώτη Ἀνάσταση». Στὴν βυζαντινὴ εἰκονογραφία ὁ Κύριος παρουσιάζεται κατερχόμενος στὸν Ἄδη μὲ δόξα κρατώντας τὸν τίμιο Σταυρό Του. Συντρίβει τὶς πύλες τοῦ Ἄδη καὶ ἀνασύρει ἀπ᾿ ἐκεῖ τὸν Ἀδάμ, τὴν Εὔα, τὸν Ἄβελ, τοὺς Πατριάρχες, τοὺς προφῆτες καὶ ὅλους τοὺς δικαίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. (Ι.Μ. Λευκάδος καὶ Ἰθάκης)

Διασκευή: Χρυσόστομος Ρουσής, ἐκπαιδευτικὸς (Ἀπρίλιος 2017)