Ὁ Ἅγιος Παῦλος ὁ Ὁσιομάρτυρας

Ὁ Ἅγιος Παῦλος ὁ Ὁσιομάρτυρας

Οἱ Ὅ­σιοι Πα­τέ­ρες καί Μο­να­χοί κα­τέ­χουν πε­ρί­λαμ­πρη θέ­ση στήν ἁ­γί­α μας Ἐκ­κλη­σί­α καί ἔ­παι­ξαν ἀ­νέ­κα­θεν σπου­δαῖ­ο καί θαυ­μα­στό ρό­λο μέ­σα σ’ αὐ­τήν. Εἶ­ναι οἱ Ἅ­γιοι, οἱ ὁ­ποῖ­οι, ἀ­πο­μα­κρυ­σμέ­νοι ἀ­πό τόν κό­σμο, ἀ­σκοῦν­ται σέ κά­θε εἴ­δους ἀ­ρε­τή, καί ἀ­πό τά ἱ­ε­ρά τους ἀ­σκη­τή­ρια ἀ­να­πέμ­πουν κα­θη­με­ρι­νῶς δε­ή­σεις στόν Θε­ό ὑ­πέρ τῶν ἀ­γω­νι­ζο­μέ­νων Χριστια­νῶν πού βρί­σκον­ται στόν κό­σμο. Συγ­χρό­νως αὐ­τοί οἱ Μο­να­χοί ἀ­πο­τέ­λε­σαν ἀ­νά τούς αἰ­ῶ­νες τά ἀ­γω­νι­στι­κά τάγ­μα­τα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας, πού μά­χον­ται πάν­το­τε ἐ­ναν­τί­ον τῶν αἱ­ρέ­σε­ων καί κά­θε πλά­νης. Πολ­λοί ἀ­πό αὐ­τούς ἀ­γω­νί­σθη­καν γιά τήν ἀ­λή­θεια καί τήν Ὀρ­θο­δο­ξί­α μέ­χρι μαρ­τυ­ρί­ου. Μί­α τέ­τοι­α μορ­φή εἶ­ναι καί ὁ ὁ­σι­ο­μάρ­τυς Παῦ­λος.

Ἀ­πό τήν εὐα­νδρη με­γα­λό­νη­σο Κρή­τη κα­τα­γό­ταν ὁ Ὅ­σιος. Καί εἶ­χε με­λε­τή­σει, εἶ­χε ἀ­γα­πή­σει καί εἶ­χε ἐμ­πνευ­σθεῖ ἀ­πό τόν ὁ­μώ­νυ­μο, τόν ἀ­πό­στο­λο Παῦ­λο, καί τά δι­κά του τά ἴ­χνη πό­θη­σε νά ἀ­κο­λου­θή­σει, ὡς μι­μη­τῆ τοῦ Χρι­στοῦ. Γιά τήν ἀ­σκη­τι­κή ζω­ή τοῦ ὁ­σί­ου Πα­τρός ὁ ἱ­ε­ρός ὑ­μνο­γρά­φος ση­μει­ώ­νει: «Κα­τη­κο­λού­θη­σε Χρι­στῷ δί ἐ­νά­ρε­του ἀ­γω­γῆς καί ἀρετῶν ἀ­σκη­τι­κῶν». Στήν λι­τή ἀλ­λά πε­ρι­ε­κτι­κή αὐ­τή φρά­ση πε­ρι­λαμ­βά­νε­ται ὅ­λη ἡ ἐ­νά­ρε­τη ζω­ή τοῦ Παύ­λου. Οἱ κό­ποι του, οἱ ἀ­σκή­σεις, ἡ ἐγ­κρά­τεια, οἱ προ­σευ­χές, οἱ ἀ­γρυ­πνί­ες, ἡ ἀ­γά­πη του…

Ὅ­μως ὁ ὅ­σιος Ὀρ­θό­δο­ξος μο­να­χός δέν ἔ­μει­νε μό­νο σ’ αὐ­τά. Ἦ­ταν τό­τε και­ροί, πού τόν κα­λοῦ­σαν καί σέ ἄλ­λους ἀ­γῶ­νες ἔ­ξω ἀ­πό τό ἀ­σκη­τή­ριό του. Ἦ­ταν χρό­νοι δο­κι­μα­σί­ας τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας. Οἱ εἰ­κο­νο­μά­χοι εἶ­χαν κη­ρύ­ξει σκλη­ρό καί συ­νε­χῆ δι­ωγ­μό μέ σκο­πό νά ἀ­φα­νί­σουν τούς Ὀρ­θο­δό­ξους καί νά ἐ­πι­βά­λουν τήν πλά­νη τους.

Ὁ Παῦ­λος ἦ­ταν Ὀρ­θό­δο­ξος, μέ φρό­νη­μα ὀρ­θό καί μέ θερ­μό ζῆ­λο, καί γι’ αὐ­τό ὑ­πο­στή­ρι­ξε καί κή­ρυ­ξε σέ κά­θε κα­τεύ­θυν­ση τήν ἀ­λή­θεια. Τήν ἀ­λή­θεια γιά τίς ἁ­γί­ες Εἰ­κό­νες, ὅ­πως τήν συ­νό­ψι­σε ἡ Ἐκ­κλη­σί­α στή φρά­ση τοῦ Μ. Βα­σι­λεί­ου: «ἡ τῆς εἰ­κό­νος τι­μή ἐ­πί τό πρω­τό­τυ­πον δι­α­βαί­νει». Ἀλ­λά καί γε­νι­κῶς κή­ρυ­ξε τήν Ὀρ­θό­δο­ξη ἀ­λή­θεια, ὅ­πως τήν διατύπωσαν οἱ ἅ­γιοι Πα­τέ­ρες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μέ­σα ἀ­πό τίς Οἰ­κου­με­νι­κές Συ­νό­δους. Καί εἶ­ναι ἀ­λή­θεια, ὅ­τι τό ἐ­ρη­μη­τή­ριο τοῦ ὁ­σί­ου Πα­τρός ἔ­γι­νε κέν­τρο δυ­νά­με­ως τῶν Ὀρθοδόξων, ἀλ­λά καί κέν­τρο ἐ­πι­τε­λι­κοῦ συν­το­νι­σμοῦ γιά τήν δι­α­φώ­τι­ση τῶν Χρι­στια­νῶν, κέν­τρο ἀν­τι­αι­ρε­τι­κου ἀ­γῶ­νος.

Τό θλι­βε­ρό εἶ­ναι ὅ­τι πολ­λοί ἀ­πό τούς Ἄρ­χον­τες τήν πε­ρί­ο­δο ἐ­κεί­νη, καί αὐ­το­κρά­το­ρες ἀ­κό­μη, εἶ­χαν προ­σχω­ρή­σει στήν αἵ­ρε­ση τῆς εἰ­κο­νο­μα­χί­ας. Ἔ­τσι μέ τήν ἀ­νο­χή ἤ καί προ­τρο­πή τους γι­νό­ταν μέ φα­να­τι­σμό με­γά­λος δι­ωγ­μός κα­τά τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας, ὄ­χι μό­νο στήν Κων­σταν­τι­νού­πο­λη, ἀλ­λά καί σ’ ὅ­λη τήν αὐ­το­κρα­το­ρί­α. Καί ὁ αὐ­το­κρά­τωρ Κωνσταντῖνος ὁ Κο­πρώ­νυ­μος, ὁ ὁ­ποῖ­ος βα­σί­λευ­σε τήν ἐ­πο­χή ἐ­κεί­νη (718 – 775), ἦ­ταν φο­βε­ρός εἰ­κο­νο­μά­χος καί δι­ώ­κτης τῶν Ὀρ­θο­δό­ξων. Μέ τήν κα­θο­δή­γη­ση καί τίς δι­α­τα­γές του ὅ­λοι οἱ δι­οι­κη­τι­κοί καί στρα­τι­ω­τι­κοί ὑ­πάλ­λη­λοι τῆς αὐ­το­κρα­το­ρί­ας πί­ε­ζαν καί δί­ω­καν τούς Ὀρ­θο­δό­ξους Χρι­στια­νούς.

Στήν Κρή­τη ἐκ­πρό­σω­πος τοῦ Κο­πρω­νύ­μου ἦ­ταν ὁ στρα­τη­γός Θε­ό­φι­λος ὁ Λαρ­δα­τύ­ρης. Αὐ­τός, γνώ­στης τῶν πε­ποι­θή­σε­ων καί τῶν ἀ­γώ­νων τοῦ μο­να­χοῦ Παύ­λου, ἐ­πε­χεί­ρη­σε νά τόν ἐ­πη­ρε­ά­σει, ὥ­στε καί νά δι­α­κό­ψει τούς ἀ­γῶ­νες του καί ὁ ἴ­διος νά ἀρ­νη­θεῖ τήν προ­σκύ­νη­ση τῶν ἁ­γί­ων Εἰ­κό­νων. Καί γιά νά γί­νει αὐ­τό πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, το­πο­θέ­τη­σε μπροστά στόν Ὅ­σιο μί­α εἰ­κό­να τοῦ Σω­τῆ­ρος Χρι­στοῦ καί τοῦ ἔ­δω­σε δι­α­τα­γή νά τήν κα­τα­πα­τή­σει καί νά τή βε­βη­λώ­σει. Ἀλ­λά ἦ­ταν φυ­σι­κό. Ὁ Παῦ­λος ὄ­χι μό­νο ἀρ­νή­θη­κε, ὄ­χι μόνο ἀν­τέ­δρα­σε, ἀλ­λά ἔκ­πλη­κτος γιά τή νο­ο­τρο­πί­α καί τήν ἀ­παί­τη­ση τοῦ στρα­τη­γοῦ, μπρο­στά του καί μέ τρό­πο ἔν­το­νο φώ­να­ξε δυ­να­τά, γιά νά ἀ­κου­σθεῖ ἀ­πό ὅ­λους: «Μή γένοιτο, Κύ­ρι­ε Ἰ­η­σοῦ, πα­τῆ­σαι τήν σήν εἰ­κό­να». Καί συγ­χρό­νως γο­νά­τι­σε εὐ­λα­βι­κά καί ἀ­σπά­σθη­κε μέ σε­βα­σμό τήν εἰ­κό­να τοῦ Σω­τῆ­ρος.

Ἡ δι­α­τα­γή ὅ­μως τοῦ αὐ­το­κρά­το­ρος ἦ­ταν σα­φής καί αὐ­στη­ρή γιά ὅ­λους. Ὅ­σοι δέν ὑποτάσσονταν, ὅ­ποι­οι κι ἄν ἦ­ταν αὐ­τοί, ἔ­πρε­πε νά βα­σα­νι­σθοῦν καί τε­λι­κά νά θα­να­τω­θοῦν. Καί ὁ ὅ­σιος Παῦ­λος, ὁ ἀ­γω­νι­στής, ὁ ὁ­μο­λο­γη­τής τῆς ἀ­λη­θεί­ας, βά­δι­σε τόν δρό­μο αὐ­τό καί ἐ­πι­σφρά­γι­σε τό κή­ρυγ­μα καί τήν ὁ­μο­λο­γί­α του μέ τό φο­βε­ρό μαρ­τύ­ριο. Κα­τά δι­α­τα­γή τοῦ στρα­τη­γοῦ τόν ἔ­δε­σαν σφι­χτά καί τόν ἔ­βα­λαν στόν κα­τα­πέλ­τη. Αὐ­τό ἦ­ταν ἕ­να βα­σα­νι­στι­κό ὄρ­γα­νο πού χρη­σι­μο­που­οῦ­σαν γιά νά ἐ­ξαρ­θρώ­νουν τά μέ­λη τοῦ σώ­μα­τος τῶν κα­τα­δί­κων καί νά προ­κα­λοῦν ἀ­νυ­πό­φο­ρους πό­νους. Καί στή θέ­ση αὐ­τή κτυ­ποῦ­σαν συ­νε­χῶς τό ἐ­ξαρ­θρω­μέ­νο σῶ­μα του μέ σι­δε­ρέ­νια ρα­βδιά. Στό τέ­λος τόν κρέ­μα­σαν ἀνάποδα, ἄ­να­ψαν ἀ­πό κά­τω φω­τιά καί τόν ἔ­κα­ψαν.

Γρά­φει ὁ ἱ­ε­ρός ὑ­μνω­δός:

Τοίς ἀ­θλη­τι­κοῖς ἱ­δρῶ­σι τούς τῆς αἱ­ρέ­σε­ως σβέ­σας ἄν­θρα­κας καί τῷ πυ­ρί ὁ­λο­καυ­τω­θείς ὡς θύ­μα εὐ­πρόσ­δε­κτον καί ἱ­ε­ρεῖ­ον σε­πτόν προ­ση­νέ­χθης Κυ­ρί­ω… καί ἐ­πα­ξί­ῳ ἐ­πά­θλῳ με­τά­σχων, ἀ­δι­α­λεί­πτως πρέ­σβευ­ε, ὑ­πέρ ἡ­μῶν δε­ό­με­θα, Ἅ­γι­ε!

Ἕ­νας ἀ­κό­μη κρί­κος ἀ­πό τήν χρυ­σή ἁ­λυ­σί­δα τῶν Πα­τέ­ρων καί Ὁ­σί­ων της ἀ­θα­νά­του Ἐκ­κλη­σί­ας μας, οἱ ὁ­ποῖ­οι ἀ­γω­νί­σθη­καν καί κρά­τη­σαν τήν Ὀρ­θό­δο­ξη ἀ­λή­θεια μέ τήν θυ­σί­α τῆς ζω­ῆς τους, τήν ὁ­μο­λο­γί­α τους καί τό μαρ­τύ­ριο. Εἶ­ναι καύ­χη­μα τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας, ἀλ­λά καί τό ἄ­ξιο πα­ρά­δειγ­μα γιά μί­μη­ση ἀ­πό ὅ­λους μας.

 Ἀπό τό βιβλίο «Ἔνθεοι Σάλπιγγες»

Ἀρχιμ. Θεοδώρου Μπεράτη