ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ (Α΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ). ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΒΑΡΝΑΒΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ

(7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015)

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ)

Ἀ­δελ­φοί, οἱ ἃγιοι πάντες δι­ὰ πί­στε­ως κα­τη­γω­νί­σαν­το βα­σι­λε­ί­ας, εἰρ­γά­σαν­το δι­και­ο­σύ­νην, ἐ­πέ­τυ­χον ἐ­παγ­γε­λι­ῶν, ἔ­φρα­ξαν στό­μα­τα λε­όν­των, ἔ­σβε­σαν δύ­να­μιν πυ­ρός, ἔ­φυ­γον στό­μα­τα μα­χα­ί­ρας, ἐ­νε­δυ­να­μώ­θη­σαν ἀ­πὸ ἀ­σθε­νε­ί­ας, ἐ­γε­νή­θη­σαν ἰ­σχυ­ροὶ ἐν πο­λέ­μῳ, πα­ρεμ­βο­λὰς ἔ­κλι­ναν ἀλ­λο­τρί­ων· ἔ­λα­βον γυ­ναῖ­κες ἐξ ἀ­να­στά­σε­ως τοὺς νε­κροὺς αὐ­τῶν· ἄλ­λοι δὲ ἐ­τυμ­πα­νί­σθη­σαν, οὐ προσ­δε­ξά­με­νοι τὴν ἀ­πο­λύ­τρω­σιν, ἵ­να κρε­ίτ­το­νος ἀ­να­στά­σε­ως τύ­χω­σιν· ἕ­τε­ροι δὲ ἐμ­παιγ­μῶν καὶ μα­στί­γων πεῖ­ραν ἔ­λα­βον, ἔ­τι δὲ δε­σμῶν καὶ φυ­λα­κῆς· ἐ­λι­θά­σθη­σαν, ἐ­πρί­σθη­σαν, ἐ­πει­ρά­σθη­σαν, ἐν φό­νῳ μα­χα­ί­ρας ἀ­πέ­θα­νον, πε­ρι­ῆλ­θον ἐν μη­λω­ταῖς, ἐν αἰ­γε­ί­οις δέρ­μα­σιν, ὑ­στε­ρού­με­νοι, θλι­βό­με­νοι, κα­κου­χο­ύ­με­νοι, ὧν οὐκ ἦν ἄ­ξι­ος ὁ κό­σμος, ἐ­ν ἐ­ρη­μί­αις πλα­νώ­με­νοι καὶ ὄ­ρε­σι καὶ σπη­λα­ί­οις καὶ ταῖς ὀ­παῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗ­τοι πάν­τες μαρ­τυ­ρη­θέν­τες δι­ὰ τῆς πί­στε­ως οὐκ ἐ­κο­μί­σαν­το τὴν ἐ­παγ­γε­λί­αν, τοῦ Θε­οῦ πε­ρὶ ἡ­μῶν κρεῖτ­τόν τι προ­βλε­ψα­μέ­νου, ἵ­να μὴ χω­ρὶς ἡ­μῶν τε­λει­ω­θῶ­σι. Τοι­γα­ροῦν καὶ ἡ­μεῖς, το­σοῦ­τον ἔ­χον­τες πε­ρι­κε­ί­με­νον ἡ­μῖν νέ­φος μαρ­τύ­ρων, ὄγ­κον ἀ­πο­θέ­με­νοι πάν­τα καὶ τὴν εὐ­πε­ρί­στα­τον ἁ­μαρ­τί­αν, δι' ὑ­πο­μο­νῆς τρέ­χω­μεν τὸν προ­κε­ί­με­νον ἡ­μῖν ἀ­γῶ­να, ἀ­φο­ρῶν­τες εἰς τὸν τῆς πί­στε­ως ἀρ­χη­γὸν καὶ τε­λει­ω­τὴν Ἰ­η­σοῦν.

                                             (Εβρ.ια΄[11] 33 – ιβ΄[12] 2)

ΕΡ­ΜΗ­ΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜ­ΠΕ­ΛΑ)

Ἀ­δελ­φοί, οἱ ἃγιοι πάντες, ἐπειδὴ εἶχαν πίστη, καταπολέμησαν καὶ ὑπέταξαν βασίλεια, κυβέρνησαν τὸ λαὸ μὲ δικαιοσύνη, πέτυχαν τὴν πραγματοποίηση τῶν ὑποσχέσεων ποὺ τοὺς ἔδωσε ὁ Θεός, ἔφραξαν στόματα λιονταριῶν, ὅπως ὁ Δανιήλ, ἔσβησαν τὴν καταστρεπτικὴ δύναμη τῆς φωτιᾶς, διέφυγαν τὸν κίνδυνο τῆς σφαγῆς, πῆραν δύναμη κι ἔγιναν καλὰ ἀπό ἀρρώστιες, ἀναδείχθηκαν ἰσχυροὶ καὶ ἀνίκητοι στὸν πόλεμο, ἔτρεψαν σὲ φυγὴ τὶς ἐχθρικὲς παρατάξεις καὶ τὰ πολυπληθῆ στρατεύματά τους. Μὲ τὴν πίστη ποὺ εἶχαν στὴν ὑπερφυσικὴ δύναμη τῶν προφητῶν οἱ γυναῖκες ποὺ ἀναφέρει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη ξαναπῆραν πίσω ζωντανὰ τὰ νεκρὰ παιδιά τους ποὺ ἀνέστησαν οἱ προφῆτες. Κι ἄλλοι δέθηκαν στὸ βασανιστικὸ ὄργανο ποὺ λεγόταν τύμπανο καὶ δάρθηκαν σκληρὰ μέχρι θανάτου, ἐπειδὴ δὲν δέχθηκαν νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους καὶ νὰ ἐλευθερωθοῦν ἔτσι ἀπό τὸ μαρτύριο. Προτίμησαν τὸ σκληρὸ αὐτὸ μαρτύριο, γιὰ νὰ ἀναστηθοῦν σὲ μιὰ καλύτερη ζωή, παρά νὰ ἔχουν μιὰ πρόσκαιρη ἀποκατάσταση στὴ ζωὴ αὐτή. Κι ἄλλοι πάλι δοκίμασαν ἐμπαιγμοὺς καὶ μαστιγώσεις, ἀκόμη μάλιστα καὶ δεσμὰ καὶ φυλακίσεις. Λιθοβολήθηκαν, πριονίσθηκαν, δοκίμασαν πολλοὺς πειρασμούς, θανατώθηκαν μὲ σφαγὴ ἀπό μαχαίρι, περιφέρονταν σάν πλανόδιοι ἐδῶ κι ἐκεῖ. Φοροῦσαν γιὰ ροῦχα προβιὲς καὶ γιδοδέρματα, ζώντας μέσα σὲ στερήσεις, θλίψεις καὶ κακοπάθειες. Ὁλόκληρος ὁ κόσμος δὲν ἄξιζε ὅσο οἱ ἅγιοι αὐτοὶ ἄνδρες, κι οὔτε μποροῦσε νὰ συγκριθεῖ μ' αὐτούς. Περιπλανιόνταν σὲ ἐρημιὲς καὶ σὲ βουνά, σὲ σπηλιὲς καὶ σὲ τρύπες τῆς γῆς. Κι ὅλοι αὐτοὶ οἱ ἅγιοι ἄνδρες, ἄν καὶ ἔλαβαν ἐγκωμιαστικὴ μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη τους, δὲν ἀπόλαυσαν τὴν ὑπόσχεση τῆς οὐράνιας κληρονομιᾶς. Κι αὐτὸ διότι ὁ Θεὸς προέβλεψε γιὰ μᾶς κάτι καλύτερο, ὥστε αὐτοὶ νὰ μή λάβουν σὲ βαθμὸ τέλειο τὴ σωτηρία τους χωρὶς ἐμᾶς, ἀλλά νὰ τὴ λάβουμε ὅλοι μαζί. Ἔτσι ἐμεῖς βρισκόμαστε τώρα σὲ πλεονεκτικότερη θέση ἀπ' αὐτοὺς  ὄχι μόνο ἐπειδὴ ζοῦμε στὰ χρόνια τῆς ἀπολυτρώσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καὶ ἐπειδὴ ἡ περίοδος τῆς ἀναμονῆς γιᾶ μᾶς εἶναι μικρότερη. Ἔχοντας λοιπὸν κι ἐμεῖς τριγύρω μας ἕνα τόσο μεγάλο καὶ πυκνὸ σύννεφο ἀγίων ἀνθρώπων ποῦ μαρτύρησαν γιά τὴν ἀλήθεια τῆς πίστεως, ἂς πετάξουμε ἀπό πάνω μας κάθε φορτίο βιοτικῶν πραγμάτων καὶ φροντίδων, ἐπιπλέον μάλιστα καὶ τὴν ἁμαρτία, στὴν ὁποία εὔκολα κανείς παρασύρεται. Κι ἂς τρέχουμε μὲ ὑπομονὴ τὸν ἀγώνα ποὺ προβάλλει μπροστά μας. Καὶ πουθενὰ ἀλλοῦ ἂς μή στρέφουμε τὰ βλέμματά μας καὶ τὴν προσοχὴ μας παρὰ μόνο στὸν Ἰησοῦ, ποὺ εἶναι ὁ ἀρχηγὸς καὶ θεμελιωτὴς τῆς πίστεώς μας καὶ μᾶς τελειοποιεῖ σ' αὐτήν.

ΤΟ ΙΕΡΟ  ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς^. Πᾶς οὖν ὅ­στις ὁ­μο­λο­γή­σει ἐν ἐ­μοὶ ἔμ­προ­σθεν τῶν ἀν­θρώ­πων, ὁ­μο­λο­γή­σω κἀ­γὼ ἐν αὐ­τῷ ἔμ­προ­σθεν τοῦ πα­τρός μου τοῦ ἐν οὐ­ρα­νοῖς· ὅ­στις δ' ἂν ἀρ­νή­ση­ταί με ἔμ­προ­σθεν τῶν ἀν­θρώ­πων, ἀρ­νή­σο­μαι αὐ­τὸν κἀ­γὼ ἔμ­προ­σθεν τοῦ πα­τρός μου τοῦ ἐν οὐ­ρα­νοῖς. Ὁ  φι­λῶν πα­τέ­ρα ἢ μη­τέ­ρα ὑ­πὲρ ἐ­μὲ οὐκ ἔ­στι μου ἄ­ξι­ος· καὶ ὁ φι­λῶν υἱ­ὸν ἢ θυ­γα­τέ­ρα ὑ­πὲρ ἐ­μὲ οὐκ ἔ­στι μου ἄ­ξι­ος· καὶ ὃς οὐ λαμ­βά­νει τὸν σταυ­ρὸν αὐ­τοῦ καὶ ἀ­κο­λου­θεῖ ὀ­πί­σω μου, οὐκ ἔ­στι μου ἄ­ξι­ος. Τότε ἀ­πο­κρι­θεὶς ὁ Πέτρος εἶ­πεν αὐ­τῷ· Ἰ­δοὺ ἡ­μεῖς ἀ­φή­κα­μεν πάν­τα καὶ ἠ­κο­λου­θή­σα­μέν σοι· τί ἄ­ρα ἔ­σται ἡ­μῖν; ὁ δὲ Ἰ­η­σοῦς εἶ­πεν αὐ­τοῖς· Ἀ­μὴν λέ­γω ὑ­μῖν ὅ­τι ὑ­μεῖς οἱ ἀ­κο­λου­θή­σαν­τές μοι, ἐν τῇ πα­λιγ­γε­νε­σί­ᾳ, ὅ­ταν κα­θί­σῃ ὁ υἱ­ὸς τοῦ ἀν­θρώ­που ἐ­πὶ θρό­νου δό­ξης αὐ­τοῦ, κα­θί­σε­σθε καὶ ὑ­μεῖς ἐ­πὶ δώ­δε­κα θρό­νους κρί­νον­τες τὰς δώ­δε­κα φυ­λὰς τοῦ Ἰσ­ρα­ήλ. καὶ πᾶς ὅς ἀ­φῆ­κεν οἰ­κί­ας ἢ ἀ­δελ­φοὺς ἢ ἀ­δελ­φὰς ἢ πα­τέ­ρα ἢ μη­τέ­ρα ἢ γυ­να­ί­κα ἢ τέ­κνα ἢ ἀ­γροὺς ἕ­νε­κεν τοῦ ὀ­νό­μα­τός μου, ἑ­κα­τον­τα­πλα­σί­ο­να λή­ψε­ται καὶ ζω­ὴν αἰ­ώ­νι­ον κλη­ρο­νο­μή­σει. Πολ­λοὶ δὲ ἔ­σον­ται πρῶ­τοι ἔ­σχα­τοι καὶ ἔ­σχα­τοι πρῶ­τοι.

                    (Ματθ.ι΄[10] 32 – 33, 37 – 38, ιθ΄[19] 27 – 30)

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

Η ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ εἶναι μία τιμητικὴ παρουσίαση καί μία τιμητικὴ πρόσκληση. Τιμητικὴ παρουσίαση τῶν ἀφανῶν ἡρώων της πίστεως, τῶν ἄγνωστων ἀθλητῶν τῆς ἁγιότητος. Τιμητικὴ πρόσκληση πρὸς ὅλους μας νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν ἴδιο δρόμο, τὸν δρόμο τῶν ἁγίων, για νά συμπεριληφθοῦμε καὶ μεῖς στὴν δική τους κοινωνία, τὴν κοινωνία τῶν ἁγίων. Τὸ πῶς μπορεῖ νὰ πραγματοποιηθεῖ αὐτό, μᾶς τὸ δείχνει τὸ Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς Ἑορτῆς, τὸ ὁποῖο μᾶς ἀποκαλύπτει ταυτόχρονα καὶ τὸ ἀκριβό μυστικὸ τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ. Τί λέγει αὐτὸ τὸ ἀνάγνωσμα;

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΔΙΑΒΕΒΑΙΩΝΕΙ ἐδῶ ὅτι θὰ ἀναγνωρίσει ὡς δικό Του κατὰ τὴ Δευτέρα Του Παρουσία κάθε ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος στή γῆ ὁμολογεῖ τὴν πίστη του σ’ Αὐτόν, τὸν Χριστό, ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων. Βεβαιώνει ἐπίσης ὅτι ἀντίστοιχα θά ἀρνηθεῖ καθένα ὁ ὁποῖος ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων θά Τὸν ἀρνηθεῖ καὶ δὲν θὰ τολμήσει νὰ ὁμολογήσει τὴν πίστη του. Ὑποδεικνύει μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὁ Κύριος τὸν δρόμο τῶν ἁγίων Του. Διότι πράγματι ἐκεῖνοι ὁμολόγησαν τὴν πίστη τους ἐνώπιον βασιλέων καὶ τυράννων ἀνυποχώρητοι καὶ ἀσυμβίβαστοι. Ὁλόκληρη ἡ ζωή τους, ὑπό ὁποιεσδήποτε περιστάσεις, ἦταν μία συνεχὴς ὁμολογία πίστεως. Γι' αὐτὸ ὁ Κύριος τοὺς θεωρεῖ δικούς Του καί γι' αὐτὸ ἔγιναν ἅγιοι.

ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ, ὑποδεικνύοντας τὸν δρόμο τῶν ἁγίων Του. Ὅποιος, λέγει, ἀγαπᾶ τὸν πατέρα του ἢ τὴν μητέρα του περισσότερο ἀπό Ἐμένα, δὲν εἶναι ἄξιος γιά μένα. Καί ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾶ τόν υἱό του ἢ τὴ θυγατέρα του περισσότερο ἀπὸ Ἐμένα, δὲν εἶναι ἄξιος γιά μένα. Καὶ ὅποιος δὲν σηκώνει τὸν σταυρό του, ὡς μελλοθάνατος πού θά θανατωθεῖ πάνω σ’ αὐτόν, καί δὲν μὲ ἀκολουθεῖ μὲ ἀπόφαση καὶ θάνατο ἀκόμη νὰ ὑποστεῖ πρός χάρη μου, δὲν εἶναι ἄξιος γιὰ μένα.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΣ; Ὁ ἀπόστολος Πέτρος διατυπώνει πολὺ ἔντονα τὴν ἀπορία του: Ἐμεῖς, λέγει ἀπευθυνόμενος πρὸς τὸν Κύριο, ἀφήσαμε τὰ πάντα καί Σὲ ἀκολουθήσαμε  «τί ἄρα ἔσται ἡμῖν;», ποιὰ ἀμοιβὴ μᾶς περιμένει λοιπόν;

Καὶ ὁ Κύριος ἀπαντᾶ μέ λόγια παράδοξα: Ἐσεῖς ποὺ μὲ ἀκολουθήσατε, κατὰ τὴν Δευτέρα μου Παρουσία, ὅταν καθήσω στὸν θρόνο ὡς Κριτής, θὰ καθήσετε καὶ σεῖς σὲ δώδεκα θρόνους, γιὰ νὰ κρίνετε τὶς δώδεκα φυλὲς τοῦ Ἰσραήλ. Ἀλλὰ καί καθένας ποὺ ἄφησε σπίτια ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὲς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναίκα ἢ παιδιὰ ἢ χωράφια πρὸς χάρη μου, θὰ πάρει ἑκατὸ φορὲς περισσότερα καί θὰ κληρονομήσει τήν αἰώνια ζωή.

Κλείνει δὲ ὁ Κύριος τὴ διδασκαλία Του προσθέτοντας ὅτι πολλοὶ πού θεωροῦνται πρῶτοι σ' αὐτὸν τὸν κόσμο, στὴ Βασιλεία Του θὰ εἶναι τελευταῖοι  καὶ πολλοὶ νομιζόμενοι τελευταῖοι θὰ εἶναι ἐκεῖ πρῶτοι.

Η ΠΡΩΤΗ ΑΓΑΠΗ

Οἱ ἅγιοι εἶναι τὰ διαμάντια τῆς Ἐκκλησίας. Γνωστοὶ ἢ ἄγνωστοι, φανεροὶ ἢ κρυμμένοι, ἀποτελοῦν τὸ καύχημά της, τὴ δόξα της. Δὲν ἦσαν ἅγιοι. Ἔγιναν! Ἔγιναν ἀκολουθώντας τὸν δρόμο πού ὁ Κύριος ὑπέδειξε: τῆς ὁμολογίας τῆς πίστεως ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων καί τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν Χριστό. Ἀγάπης θερμότερης καὶ ἰσχυρότερης ἀπό κάθε ἄλλη ἀγάπη αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ἀγάπης δυνατότερης ἀπό τήν ἀγάπη πρὸς τοὺς γονεῖς, ἀπό τήν ἀγάπη πρὸς τὰ παιδιά, ἀπό τήν ἀγάπη καὶ πρὸς τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό μας. Καὶ εἶναι τοῦτο ὀρθὸ καὶ δίκαιο. Διότι ὁ Κύριος εἶναι τὸ φῶς καὶ ἡ ἐλπίδα μας, ἡ χαρὰ καὶ ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς μας, ἡ ἴδια ἡ ζωή μας.

Αὐτὰ ὑπῆρξαν τό ἀκριβό μυστικό τῶν ἁγίων. Αὐτὸς ἦταν ὁ δρόμος, τὸν ὁποῖο βάδισαν μὲ συνέπεια καὶ ἔγιναν ἅγιοι. Αὐτὸς δὲ εἶναι καὶ ὁ δρόμος, τὸν ὁποῖο καὶ ὁ καθένας ἀπό μᾶς καλεῖται νὰ βαδίσει, γιὰ νὰ γίνει ἅγιος, νὰ ἐνταχθεῖ στὴν κοινωνία τῶν ἁγίων.

Ἐκ πρώτης ὄψεως μᾶς φαίνεται εὔκολος δρόμος. Στὴν πράξη ὅμως ἀποδεικνύεται δύσκολος πολύ. Ὄχι διότι αὐτὸς καθ' ἑαυτὸν εἶναι δύσκολος, ἀλλὰ διότι ἐμεῖς εἴμαστε δύσκολοι καὶ βραδεῖς καὶ δυσκίνητοι στὸ νὰ τὸν βαδίσουμε.

Δύσκολοι! Θέλουμε νὰ γίνουμε ἅγιοι, ἀλλά διστάζουμε νὰ ἀνοίξουμε τὸ στόμα μας καὶ νὰ ὑπερασπισθοῦμε τὴν πίστη μας, ὅταν αὐτὴ χλευάζεται καὶ κατηγορεῖται καὶ ἐμπαίζεται ἀπό ἀνθρώπους ἀσεβεῖς. Θέλουμε νὰ γίνουμε ἅγιοι, ἀλλά ἡ καρδιὰ μας κτυπᾶ μέ πολύ περισσότερη ἀγάπη γιὰ τὰ ἀγαπητὰ μας πρόσωπα ἀπ’ ὅ,τι γιὰ τὸν Χριστό. Ὁ Χριστὸς ἔρχεται ἔτσι ὄχι στὴν πρώτη θέση, πού Τοῦ ἀνήκει, ἀλλά σὲ κατώτερη.

Ὁ Κύριος δὲν ζητεῖ ἀπό τά παιδιὰ νὰ μή ἀγαποῦν τοὺς γονεῖς τους, οὔτε ζητεῖ ἀπό τούς γονεῖς νὰ μή ἀγαποῦν τὰ παιδιά τους. Ὄχι! Ἀλλά τί ζητεῖ; Ζητεῖ νὰ ἀγαποῦν Ἐκεῖνον ΥΠΕΡ — παραπάνω ἀπό — τούς γονεῖς ἢ τὰ παιδιά τους. Σ' αὐτὸ τὸ « ὑ πὲ ρ » , τὸ παραπάνω, βρίσκεται ὅλο τὸ ζήτημα.

Παραπάνω ἀπό τούς γονεῖς, παραπάνω ἀπό τὰ παιδιά, παραπάνω καὶ ἀπό τόν ἴδιο τὸν ἑαυτό μας! Τὸ ζητεῖ, διότι πρέπει καὶ διότι μᾶς συμφέρει. Διότι θὰ μᾶς χαρίσει βασιλεία αἰώνια.

Αὐτὸς εἶναι ὁ δρόμος τῆς ἁγιότητος. Αὐτὸς ὑπῆρξε ὁ δρόμος τῶν Ἁγίων Πάντων. Αὐτὸς εἶναι ὁ δρόμος ὅλων μας!

(Δι­α­σκευ­ὴ ἀ­πὸ πα­λαι­ὸ τό­μο τοῦ Πε­ρι­ο­δι­κοῦ «Ο ΣΩ­ΤΗΡ»)