ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

 ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΒΑΡΝΑΒΑ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΑ

Προσευχὴ εἶναι ἕνας διαλογος δικός σου, μὲ τὸν ἴδιο τὸ Θεό. Ὁ Ἀπ. Παῦλος, μᾶς λέει «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε». Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ προσεύχεται στὸ Θεὸ νοερὰ - «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» ὅπου κι ἂν βρεθεῖ καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστεῖ γιὰ τὰ σημαντικὰ στὴ ζωὴ (ὑγεία, οἰκογένεια, ἐργασία, καλοὶ φίλοι). «Μὲ τὴ προσευχὴ αὐτὴ στὴν καρδιά σου θὰ βρεῖς ἐσωτερικὴ εἰρήνη καὶ γαλήνη σώματος καὶ ψυχῆς». ( Ἅγιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ)

- Πρὶν κάνουμε ὁ,τιδήποτε, νὰ λέμε: «Χριστέ μου, Παναγία μου, βοήθησέ με!» Ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀσφάλεια ἀπὸ τὴν ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό; (Ἅγιος Παΐσιος) Ἔτσι, μποροῦμε νὰ διαχειριστοῦμε καὶ τὸ ἄγχος ἀπὸ τὰ προβλήματα τῆς ζωῆς.    

- Νὰ πῶς πρέπει νὰ προσεύχεσαι: «Κύριε, βοήθησέ με ὅπως Ἐσὺ ξερεις!» Πρὶν προσευχηθεῖς νὰ ἔχεις δικαιολογήσει ἐκείνους ποὺ σὲ ἔχουν  στενοχωρέσει στὴ ζωή.

- Ὁ Θεὸς ἀπαντᾶ στὴν προσευχή μας μὲ πολλοὺς τρόπους. Κάποτε ἀπαντᾶ καὶ μὲ γεγονότα, ποὺ τὰ νομίζουμε συμπτώσεις, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα δὲν εἶναι συμπτώσεις, ἀλλὰ ἔργο τῆς θείας Του Προνοίας. (Ἅγιοι Πατέρες)

Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι παρακάλεσαν τὸν Χριστό: «Κύριε, δίδαξον ἡμᾶς προσεύχεσθαι, καθὼς Ἰωάννης ἐδίδαξε τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ» καὶ ὁ Κύριος τοὺς παρέδωσε τὴν Κυριακὴ προσευχή: «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά Σου, ἐλθέτω ἡ Βασιλεία Σου, γενηθήτω τὸ θέλημά Σου ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον, καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν. Καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ρῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Ἀμὴν» (Ματθ. Ϛ΄[6] 9-13)               

Εἶναι ἡ κατ’ἐξοχὴν προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας μας. Μὲ αὐτὴν προσευχήθηκαν καὶ ἁγιάσθηκαν ἡ Παναγία μας, οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, οἱ ὅσιοι Πατέρες καὶ οἱ εὐσεβεῖς χριστιανοί. Προσφωνώντας τὸν Θεό, Πατέρα, ἀναγνωρίζουμε τὴν πατρική Του πρόνοια γιὰ μᾶς. Ἀκόμη καὶ πίσω ἀπὸ τὶς δοκιμασίες τῆς ζωῆς βρίσκεται ἡ παιδαγωγοῦσα ἀγάπη Του. Ὁ Θεὸς θέλει νὰ Τὸν δοξάζουμε (ἁγιασθήτω), γιατί αὐτὸ μᾶς ὠφελεῖ. Ὅταν ὀ Θεὸς βασιλεύει στὸν ἄνθρωπο, (ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου) ὁ ἄνθρωπος εἰρηνεύει, ἁγιάζεται.

Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἀπαρνηθεῖ τὸ ἐγωϊστικό του θέλημα καὶ νὰ υἱοθετήσει τὸ ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ (γεννηθήτω τὸ θέλημά σου) γιὰ νὰ θεραπευθεῖ ἀπὸ τὴν ἀρρώστεια τοῦ ἐγωϊσμοῦ. Τὴν ἀνυπακοὴ τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὕας στὸ ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ, θὰ διορθώσει ὀ νέος Ἀδάμ, ὁ Χριστός, καὶ ἡ νέα Εὔα, ἡ Θεοτόκος, μὲ τὴν τέλεια ὑπακοή Τους.

Ζητοῦμε ὄχι μόνο τὸν ὑλικὸ ἄρτο, ἀλλὰ κυρίως τὸν πνευματικὸ Ἄρτο, ποὺ εἶναι ὁ Χριστός. Ὁ Χριστὸς προσφέρεται σὲ μᾶς μὲ τὸ λόγο Του καὶ μὲ τὸ Σῶμα καὶ μὲ τὸ Αἷμα Του στὴ Θ. Λειτουργία. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ζεῖ ἐγωκεντρικά, δὲν μπορεῖ νὰ δικαιολογεῖ (συγχωρεῖ) τὸν συνάνθρωπό του για σφάλματα ἢ παραλείψεις. Γι᾿ αὐτὸ ὁ Κύριος μᾶς δίδαξε νὰ ζητοῦμε τὴν συγχώρηση ἀπὸ τὸν Θεό, ὑπὸ τὸν ὄρο ὅτι καὶ ἐμεῖς θὰ συγχωροῦμε ὅσους μᾶς ἔφταιξαν. Κατὰ τὸν ἅγιο Μάξιμο οἱ πειρασμοὶ εἶναι δύο εἰδῶν. Οἰ πειρασμοὶ ποὺ φέρουν ἠδονὴ καὶ γεννοῦν τὰ πάθη καὶ ἐκεῖνοι ποὺ φέρουν ὀδύνη καὶ πρέπει νὰ τοὺς ὑπομένουμε ὡς καθαρτήριο τῆς ψυχῆς. (Ἀρχ. Γεώργιος Καψάνης)  

Διασκευή: Χρ. Ρουσής, πρώην γυμνασιάρχης (2017)

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος

Ὅταν ὁ Αὐτοκράτορας Ἡράκλειος ἦταν ἐπικεφαλῆς ἐκστρατείας τοῦ βυζαντινοῦ στρατοῦ κατὰ τῶν Περσῶν (626 μ.Χ.), ἡ Κων/πολη πολιορκήθηκε αἰφνιδιαστικὰ ἀπὸ τοὺς Ἀβάρους. Γνωρίζοντας τὴν ἀπουσία στρατοῦ, οἱ Ἄβαροι ἀπέρριψαν κάθε πρόταση ἐκεχειρίας καὶ στὶς 6 Αὐγούστου κατέλαβαν τὴν Παναγία τῶν Βλαχερνῶν. Τὴ νύχτα τῆς 7ης πρὸς 8η Αὐγούστου, ἑτοιμάζονταν για τὴν τελικὴ ἐπίθεση, ἐνῶ ὁ Σέργιος, Πατριάρχης Κων/λεως, γύριζε στὰ τείχη τῆς Πόλης μὲ τὴν θαυματουργὴ εἰκόνα τῆς Παναγίας της Βλαχερνιώτισσας καὶ ἐνεθάρρυνε τὸ λαό. Λίγη ὥρα ἀργότερα, μέσα στὴ νύχτα, φοβερὸς ἀνεμοστρόβιλος κατέστρεψε τὸν ἐχθρικὸ στόλο, ἐνῶ μιὰ ἀντεπίθεση τῶν ἀμυνόμενων προξένησε τεράστιες ἀπώλειες στοὺς Ἀβάρους οἱ ὁποῖοι ἀναγκάστηκαν νὰ ἀποχωρήσουν ἄπρακτοι. Ὁ λαός, θέλοντας νὰ πανηγυρίσει τὴ σωτηρία του, τὴν ὁποία ἀπέδωσε στὴ συνδρομὴ τῆς Θεοτόκου, συγκεντρώθηκε στὸ Ναὸ τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν. Τότε, ὄρθιο τὸ πλῆθος ἔψαλε τὸν ἀπὸ τότε λεγόμενο «Ἀκάθιστο Ὕμνο» στὴν Παναγία, ἀποδίδοντας τὰ «νικητήρια» καὶ τὴν εὐγνωμοσύνη του «τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ».

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος (Χαιρετισμοὶ τῆς Παναγίας), ἕνα ἀριστούργημα τῆς βυζαντινῆς ὑμνογραφίας,  γράφτηκε ἀπὸ τὸν Ρωμανὸ τὸ Μελωδὸ τὸν 6ο αἰώνα μ.Χ. πρὸς τιμὴ τῆς Θεοτόκου. Ψάλλεται τμηματικὰ (ἕξι οἶκοι-μέρη) κάθε Παρασκευὴ στὶς τέσσερις πρῶτες ἑβδομάδες τῆς Μ. Σαρακοστῆς, ἐνῶ τὴν Παρασκευὴ τῆς πέμπτης ἑβδομάδας ψάλλεται ὁλόκληρος ὁ Ὕμνος (καὶ οἱ 24 οἶκοι).

Ὁ πρόλογος (προοίμιο) τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου εἶναι τὸ γνωστὸ τροπάριο «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ... », ὁ ἐθνικὸς ὕμνος τοῦ Βυζαντίου κατὰ τὸ Στρατὴ Μυριβήλη. «Τῇ ὑπερμάχω στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν, εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου, Θεοτόκε, ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον ἵνα κράζω σοί, Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε».

(Σ᾿ Ἐσένα Θεοτόκε, τὴν Ὑπέρμαχο Στρατηγό, μ᾿ εὐγνωμοσύνη ἡ Πόλη σου ἀποδίδει τὴ νίκη. Καὶ σοῦ ἀναπέμπει θερμὲς εὐχαριστίες, ἐπειδὴ (μὲ τὴ δική σου ἐπέμβαση) λυτρωθήκαμε ἀπ᾿ τὶς συμφορές. Ἐσὺ ὅμως ποὺ ἡ δύναμή σου εἶναι ἀκατανίκητη, ἐλευθέρωσε κι ἐμένα (τὴν Πόλη σου) ἀπὸ κάθε εἴδους κινδύνους, γιὰ νὰ σοῦ ἀναφωνῶ: Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.)   

Τὸ θέμα τοῦ Ὕμνου εἶναι ἡ ἐξύμνηση τῆς ἐνανθρώπισης τοῦ Θεοῦ μέσῳ τῆς Θεοτόκου. Οἱ οἶκοι ποὺ ἔχουν περιττὸ ἀριθμὸ ἀναφέρονται στὴ Θεοτόκο καὶ ἔχουν ἐφύμνιο τὸ «Χαῖρε νύμφη ἀνύμφευτε» ἐνῶ οἰ οἶκοι μὲ ἄρτιο ἀριθμὸ ἀναφέρονται στὸ Θεὸ καὶ ὡς ἐφύμνιο ἔχουν τὸ «Ἀλληλούια» ποὺ σημαίνει «Αἰνεῖτε τὸν Θεό». 

Οἱ πρῶτοι 12 οἶκοι ἐξιστοροῦν τὰ γεγονότα ἀπὸ τὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Θεοτόκου μέχρι τὴν Ὑπαπαντή. Ἀναφέρεται ὀ Εὐαγγελισμὸς (Α, Β, Γ, Δ), ἡ ἐπίσκεψη τῆς ἐγκύου Παρθένου στὴν Ἐλισάβετ (Ε), οἱ ἀμφιβολίες τοῦ Ἰωσὴφ (Ζ), ἡ προσκύνηση τῶν ποιμένων (Η) καὶ τῶν Μάγων (Θ, Ι, Κ), ἡ Ὑπαπαντὴ (Μ) καὶ ἡ φυγὴ στὴν Αἴγυπτο (Λ). Οἰ τελευταῖοι 12 οἶκοι (Ν-Ω) εἶναι τὸ θεολογικὸ μέρος. Ὁ μελωδὸς ἀναλύει τὶς θεολογικὲς προεκτάσεις τῆς Ἐνανθρώπησης τοῦ Κυρίου καὶ τὸ σκοπό της, ποὺ εἶναι ἡ σωτηρία τῶν πιστῶν.

Σημ. Οἱ χαιρετισμοὶ διαβάζονται καὶ ὡς προσευχή. (Ὀρθοδοξος υναξαριστὴς) 

Διακευή: Χρυσόστομος Ρουσής, πρώην γυμνασιάρχης.