ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ. ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

 

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΧΛΩΡΑΚΑΣ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(16 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2025)

 

ΕΩΘΙΝΟΝ Α΄

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, οἱ ἕνδεκα μαθηταὶ ἐπορεύθησαν εἰς τὴν Γαλιλαίαν εἰς τὸ ὄρος οὗ ἐτάξατο αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς΄ καὶ ἰδόντες αὐτὸν προσεκύνησαν αὐτῷ, οἱ δὲ ἐδίστασαν΄ καὶ προσελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησεν αὐτοῖς λέγων΄ Ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν, καὶ Ἰδού, ἐγὼ μεθ' ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Ἀμήν.

(Ματθ. κη΄[28]  16 – 20)

ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜΠΕΛΑ)

 Ἐκεῖνο τὸν καιρὸ οἱ ἕντεκα μαθητὲς πῆγαν στὴ Γαλιλαία, στὸ ὄρος ποὺ τοὺς καθόρισε ὁ Ἰησοῦς. Ἐκεῖ τὸν εἶδαν καὶ τὸν προσκύνησαν. Μερικοὶ ὅμως εἶχαν κάποια ἀμφιβολία ἂν ἦταν αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς. Ὁ Ἰησοῦς ὅμως τοὺς πλησίασε καὶ τοὺς μίλησε μὲ τὰ ἑξῆς λόγια: Δόθηκε καὶ στὴν ἀνθρώπινη φύση μου κάθε ἐξουσία στὸν οὐρανὸ καὶ στὴ γῆ. Λοιπὸν πηγαίνετε καὶ κάνετε μαθητές σας ὅλα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντάς τους στὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντάς τους νὰ τηροῦν καὶ νὰ ἐφαρμόζουν στὴ ζωή τους ὅλα τὰ παραγγέλματα ποὺ σᾶς ἔδωσα ὡς ἐντολές. Καὶ ἰδού, ἐγὼ ποὺ ἔλαβα κάθε ἐξουσία, θὰ εἶμαι πάντα μαζί σας βοηθὸς καὶ συμπαραστάτης σας μέχρι νὰ τελειώσει ὁ αἰώνας αὐτός, μέχρι δηλαδὴ τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου. Ἀμήν.

 

 

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ)

Ἀδελφοί, λέγει ἡ γραφή· «Πᾶς ὁ πιστεύων ἐπί τῷ Θεῷ οὐ καταισχυνθήσεται». Οὐ γὰρ ἔστι διαστολὴ ᾿Ιουδαίου τε καὶ ῞Ελληνος· ὁ γὰρ αὐτὸς Κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάντας τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν· «Πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται». Πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν; Πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν; Πῶς δὲ ἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος; Πῶς δὲ κηρύξουσιν ἐὰν μὴ ἀποσταλῶσι; Καθὼς γέγραπται· «Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά!». ᾿Αλλ᾿ οὐ πάντες ὑπήκουσαν τῷ εὐαγγελίῳ· ῾Ησαΐας γὰρ λέγει· «Κύριε, τίς ἐπίστευσε τῇ ἀκοῇ ἡμῶν;». Ἄρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ρήματος Θεοῦ. Ἀλλὰ λέγω μὴ οὐκ ἤκουσαν; Μενοῦνγε «εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν». Ἀλλὰ λέγω, μὴ οὐκ ἔγνω, ᾿Ισραήλ; Πρῶτος Μωϋσῆς λέγει· «Ἐγὼ παραζηλώσω ὑμᾶς ἐπ᾿ οὐκ ἔθνει, ἐπὶ ἔθνει ἀσυνέτῳ παροργιῶ ὑμᾶς». ῾Ησαΐας δὲ ἀποτολμᾷ καὶ λέγει· «Εὑρέθην τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦσιν, ἐμφανὴς ἐγενόμην τοῖς ἐμὲ μὴ ἐπερωτῶσι». Πρὸς δὲ τὸν ᾿Ισραὴλ λέγει· «Ὅλην τὴν ἡμέραν ἐξεπέτασα τὰς χεῖράς μου πρὸς λαὸν ἀπειθοῦντα καὶ ἀντιλέγοντα». Λέγω οὖν, μὴ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ; Μὴ γένοιτο· καὶ γὰρ ἐγὼ ᾿Ισραηλίτης εἰμί, ἐκ σπέρματος ᾿Αβραάμ, φυλῆς Βενιαμίν. Οὐκ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ ὃν προέγνω.  

                                                 (Ρωμ. ι΄[10] 11-ια΄[11] 2 )

Ε­Ρ­Μ­Η­Ν­Ε­ΙΑ (Π.Ν.Τ­Ρ­Ε­Μ­Π­Ε­ΛΑ)

Ἀ­δελ­φοί, ἀποκτᾶ τή σωτηρία του, διότι λέει ἡ Ἁγία Γραφή: Καθένας πού πιστεύει σ᾿ αὐτόν δέν θά ντροπιασθεῖ. Ναί· καθένας πού πιστεύει. Διότι δέν ὑπάρχει διάκριση ἀνάμεσα σέ Ἰουδαῖο καί Ἕλληνα, διότι ὁ ἴδιος Κύριος εἶναι Κύριος ὅλων. Ὄχι μόνο Κύριος τῶν Ἰουδαίων ἀλλά καί Κύριος τῶν ἐθνικῶν. Καί ὁ Κύριος αὐτός εἶναι πλούσιος σέ ἀγαθότητα καί ἔλεος γιά ὅλους, ὥστε νά παρέχει ἄφθονα τίς δωρεές τῆς σωτηρίας σ᾿ ἐκείνους πού τόν ἐπικαλοῦνται. Καί ὅτι σώζονται ὅσοι τόν ἐπικαλοῦνται, ἀποδεικνύεται ἀπό τήν προφητεία τοῦ Ἰωήλ, ὁ ὁποῖος βεβαιώνει ὅτι καθένας πού θά ἐπικαλεσθεῖ τό ὄνομα τοῦ Κυρίου θά σωθεῖ. Νά λοιπόν γιατί οἱ Ἰσραηλίτες ἀποξενώθηκαν ἀπό τή σωτηρία καί δέν πέτυχαν τή δικαίωση. Γιά νά δικαιωθοῦν καί νά σωθοῦν, πρέπει νά ἐπικαλεσθοῦν τό ὄνομα τοῦ Κυρίου. Ἀλλά πῶς θά ἐπικαλεσθοῦν ἐκεῖνον στόν ὁποῖο δέν πίστεψαν; Καί πῶς θά πιστέψουν σ᾿ ἐκεῖνον τόν ὁποῖο δέν ἄκουσαν νά κηρύττεται; Καί πῶς θ᾿ ἀκούσουν χωρίς νά ὑπάρχει κάποιος πού νά κηρύττει; Καί πῶς θά διεξαγάγουν μέ ἐπιτυχία τή διακονία τοῦ κηρύγματος, ἐάν δέν τούς ἀποστείλει ὁ Θεός γιά τή διακονία αὐτή; Καί ἡ ἀποστολή αὐτή τῶν διακόνων τοῦ κηρύγματος γίνεται σύμφωνα μ᾿ ἐκεῖνο πού ἔχει γραφεῖ ἀπό τόν Ἡσαΐα: Πόσο ὡραῖα εἶναι τά πόδια ἐκείνων πού ἀναγγέλλουν τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς εἰρήνης τήν ὁποία ὁ Χριστός μέ τό αἷμα του ἀποκατέστησε μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί τοῦ Θεοῦ· τά πόδια ἐκείνων πού εὐαγγελίζονται τά ἀγαθά καί τίς εὐλογίες πού μᾶς ἐξασφάλισε ὁ Λυτρωτής! Ἀλλά ἐνῶ ὁ Θεός ἀπέστειλε κήρυκες, δέν ὑπάκουσαν ὅλοι στό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ ἀπιστία τους ὅμως ἦταν πρίν ἀπό πολύ καιρό γνωστή. Διότι ὁ Ἡσαΐας λέει προφητικά ἐκ μέρους τῶν ἀπεσταλμένων τοῦ Θεοῦ: Κύριε, ποιός πίστεψε σ᾿ ὅσα ἄκουσε νά κηρύττονται ἀπό ἐμᾶς; Πολύ λίγοι. Ἐξάγεται λοιπόν ἀπό ὅλα αὐτά ὡς συμπέρασμα ὅτι ἡ πίστη γεννιέται ἀπό τό κήρυγμα πού ἀκούγεται, καί τό κήρυγμα γίνεται μέ τήν ἀνάπτυξη καί γνωστοποίηση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά λέω τό ἑξῆς, ἐξετάζοντας ἐνδεχόμενη ἔνσταση: Μήπως οἱ Ἰουδαῖοι δέν ἄκουσαν θεῖο κήρυγμα; Βεβαίως ἄκουσαν, διότι ἡ φωνή τῶν κηρύκων τοῦ εὐαγγελίου ἀντήχησε σ᾿ ὅλη τή γῆ, ὅπως ἀντηχεῖ ἡ φωνή μέ τήν ὁποία τά ἔργα τῆς δημιουργίας ἐξαγγέλλουν τόν Ποιητή τους· καί οἱ λόγοι τους ἀκούστηκαν στά πέρατα τῆς οἰκουμένης. Ἀλλά ἐξετάζοντας καί νέα ἔνσταση λέω: Μήπως δέν κατάλαβε ὁ ἰσραηλιτικός λαός τό λόγο τοῦ Θεοῦ; Ὄχι. Διότι, ὅπως φαίνεται καθαρά ἀπό τίς προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ ἰσραηλιτικός λαός ἦταν ἀνέκαθεν σκληροκάρδιος. Πρῶτος ὁ Μωυσῆς λέει ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ: Ἐγώ θά σᾶς κάνω νά κυριευθεῖτε ἀπό ζήλεια γιά ἔθνος πού ἐσεῖς δέν τό λογαριάζετε γιά ἔθνος· θά φθάσει ἡ ζήλεια σας μέχρις ὀργῆς γιά τούς ἀσύνετους εἰδωλολάτρες, τούς ὁποίους ἐγώ θά ἐλεήσω καί θά τιμήσω. Κι ὁ Ἡσαΐας παίρνει τήν τόλμη καί λέει ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ στούς Ἰσραηλίτες πού περιφρονοῦσαν τούς εἰδωλολάτρες: Ἐγώ ὁ ἀληθινός Θεός βρέθηκα ἀπό ἐθνικούς πού δέν μέ ζητοῦσαν, φανερώθηκα σ᾿ ἐκείνους πού δέν ρωτοῦσαν γιά μένα, διότι δέν μέ ἤξεραν. Καί πρός τόν ἰσραηλιτικό λαό λέει: Διαρκῶς σάν πατέρας στοργικός ἅπλωνα τά χέρια μου γιά νά ἀγκαλιάσω λαό πού ἀπειθεῖ καί ἀντιμιλᾶ. Μετά λοιπόν ἀπ᾿ ὅλα αὐτά ἀναρωτιέμαι: Μήπως ὁ Θεός ἔσπρωξε μακριά καί ἀπέρριψε τόν ἐκλεκτό λαό του; Μή συμβεῖ νά ποῦμε κάτι τέτοιο. Διότι κι ἐγώ, πού μέ κάλεσε ὁ Θεός ἀπόστολο τοῦ Εὐαγγελίου, εἶμαι Ἰσραηλίτης ἀπό τούς ἀπογόνους τοῦ Ἀβραάμ, ἀπό τή φυλή Βενιαμίν. Πῶς λοιπόν ὁ Θεός θά μέ ἐξέλεγε γιά ἀπόστολό του, ἐάν εἶχε ἀπορρίψει τούς Ἰσραηλίτες; Ὄχι. Δέν ἀπέρριψε ὁ Θεός τούς Ἰσραηλίτες, τούς ὁποίους προτοῦ νά καλέσει τά ἔθνη προγνώρισε καί διάλεξε ὡς δικό του λαό.

 

ΤΟ ΙΕΡΟ  ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ παράγων ὁ Ἰησοῦς εἶδεν ἄνθρωπον καθήμενον ἐπὶ τὸ τελώνιον, Ματθαῖον λεγόμενον, καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀκολούθει μοι. καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ. Καὶ ἐγένετο αὐτοῦ ἀνακειμένου ἐν τῇ οἰκίᾳ, καὶ ἰδοὺ πολλοὶ τελῶναι καὶ ἁμαρτωλοὶ ἐλθόντες συνανέκειντο τῷ Ἰησοῦ καὶ τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ. καὶ ἰδόντες οἱ Φαρισαῖοι εἶπον τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· Διατί μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀκούσας εἶπεν αὐτοῖς· Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ' οἱ κακῶς ἔχοντες. πορευθέντες δὲ μάθετε τί ἐστιν, Ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν· οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν.  

                                         (Μτθ. θ΄[9] 9-13)

 

Ε­Ρ­Μ­Η­Ν­Ε­ΙΑ (Π.Ν.Τ­Ρ­Ε­Μ­Π­Ε­ΛΑ)

Ἐκεῖνο τὸν καιρὸ σάν ἔφυγε ἀπό ἐκεῖ καί διάβαινε κοντά στή λίμνη, εἶδε ὁ Ἰησοῦς ἕναν ἄνθρωπο πού καθόταν στήν τράπεζα εἰσπράξεως τῶν φόρων, ὁ ὁποῖος τώρα ὀνομάζεται Ματθαῖος. Καί στόν τελώνη αὐτόν λέει ὁ Ἰησοῦς: Ἀκολούθα με. Κι ἐκεῖνος σηκώθηκε καί τόν ἀκολούθησε. Κι ὅταν αὐτός κάθισε στήν τράπεζα κι ἔτρωγε στό σπίτι τοῦ Ματθαίου, πολλοί τελῶνες καί ἁμαρτωλοί ἦλθαν καί κάθονταν μαζί μέ τόν Ἰησοῦ καί τούς μαθητές του. Ὅταν τό εἶδαν αὐτό οἱ Φαρισαῖοι, εἶπαν στούς μαθητές του: Γιατί ὁ Διδάσκαλός σας τρώει μαζί μέ τούς τελῶνες καί τούς ἁμαρτωλούς; Τότε ὁ Ἰησοῦς, μόλις ἄκουσε τά λόγια αὐτά, τούς εἶπε: δέν ἔχουν ἀνάγκη ἀπό γιατρό οἱ ὑγιεῖς, ἀλλά ἐκεῖνοι πού δέν εἶναι καλά στήν ὑγεία τους. Πηγαίνετε λοιπόν νά μάθετε τί σημαίνει ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ προφήτης Ὡσηέ: Θέλω ἔλεος καί συμπάθεια, κι ὄχι ἐξωτερική θυσία πού δέν ἐμψυχώνεται ἀπό ἐσωτερική ἀγαθή διάθεση καί εὐσπλαχνία. Ἐγώ ξέρω τί κάνω. Διότι δέν ἦλθα ἀπό τόν οὐρανό γιά νά καλέσω ἐκείνους πού νομίζουν ὅτι εἶναι δίκαιοι, ἀλλά γιά νά καλέσω τούς ἁμαρτωλούς, νά μετανοήσουν καί νά σωθοῦν.

 

ΒΙΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ὁ Ἀπόστολος καὶ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, πρὶν γίνει μαθητὴς τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὀνομαζόταν Λευίς. Ὁ πατέρας του λεγόταν Ἀλφαῖος καὶ ἦταν ἀπὸ τὴ Γαλιλαία.

Ὁ Ματθαῖος ἔκανε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ τελώνη, καὶ ὁ Ἰησοῦς τὸν βρῆκε νὰ κάθεται στὸ τελωνεῖο ἔξω ἀπὸ τὴν Καπερναούμ. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν: «Ἀκολούθει μοι». Ὁ Ματθαῖος, χωρὶς καμιὰ καθυστέρηση, ἀμέσως τὸν ἀκολούθησε. Καὶ ὄχι μόνο ἐγκατέλειψε τὸ ἁμαρτωλό - γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη - ἐπάγγελμα τοῦ τελώνη, ἀλλὰ καὶ μὲ χαρὰ φιλοξένησε τὸν Κύριο στὸ σπίτι του. Ἐκεῖ, μάλιστα, ἦλθαν καὶ πολλοὶ τελῶνες καὶ ἄλλοι ἁμαρτωλοὶ ἄνθρωποι, μὲ τοὺς ὁποίους ὁ Ἰησοῦς συνέφαγε καὶ συζήτησε. Οἱ φαρισαῖοι, ὅμως, ποὺ εἶχαν πωρωμένη συνείδηση, ὅταν εἶδαν αὐτὴ τὴν ἐνέργεια τοῦ Κυρίου, ἀμέσως τὸν κατηγόρησαν ὅτι συντρώγει μὲ τελῶνες καὶ ἁμαρτωλούς. Ὁ Ἰησοῦς τὸ ἄκουσε καὶ εἶπε ἐκεῖνα τὰ θαυμάσια λόγια: «Οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» (Ματθαίου, θ' 13). Δηλαδή, λέει ὁ Κύριος, δὲν ἦλθα γιὰ νὰ καλέσω ἐκείνους ποὺ νομίζουν τοὺς ἑαυτούς τους δίκαιους, ἀλλὰ ἦλθα νὰ καλέσω τοὺς ἁμαρτωλούς, γιὰ νὰ μετανοήσουν καὶ νὰ σωθοῦν.

Στὸν Ματθαῖο ὀφείλει ἡ Ἐκκλησία μας τὸ πρῶτο κατὰ σειρὰ στὴν Καινὴ Διαθήκη Εὐαγγέλιο, ποὺ γράφτηκε τὸ 64 μ.Χ.

Ὁ Ματθαῖος κατὰ τὴν παράδοση κήρυξε τὸ Εὐαγγέλιο στὴν Αἰθιοπία, ὅπου καὶ πέθανε μαρτυρικά.

Ἀ­πο­λυ­τί­κιον  

Θείας ἤκουσας, φωνῆς τοῦ Λόγου, καὶ τῆς πίστεως, τὸ φῶς ἐδέξω, καταλείψας τελωνείου τὸν σύνδεσμον ὅθεν Χριστοῦ τὴν ἀπόρρητον κένωσιν, εὐηγγελίσω Ματθαῖε Ἀπόστολε. Καὶ νῦν πρέσβευε, δοθῆναι τοῖς σὲ γεραίρουσι, πταισμάτων ἱλασμὸν καὶ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον

Τοῦ τελωνείου τὸν ζυγὸν ἀποῤῥίψας, δικαιοσύνης τῷ ζυγῷ προσηρμόσθης, καὶ ἀνεδείχθης ἔμπορος πανάριστος, πλοῦτον κομισάμενος, τὴν ἐξ ὕψους σοφίαν· ὅθεν ἀνεκήρυξας, ἀληθείας τὸν λόγον, καὶ τῶν ῥᾳθύμων ἤγειρας ψυχάς, καθυπογράψας, τὴν ὥραν τῆς κρίσεως.