ΤΩ ΑΓΙΩ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΩ ΣΑΒΒΑΤΩ

«Τῷ Ἁγίῳ καί Μεγάλῳ Σαββάτῳ...»

«Τῷ Ἁγίῳ καί Μεγάλῳ Σαββάτῳ...». Τὸ Ἅγιο καὶ Μέγα Σάββατο ἑορτάζουμε «τὴν θεόσωμον ταφήν», τὸν ἐνταφιασμὸ τοῦ Σώματος τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖο εἶναι ἐνωμένο ἀχωρίστως μὲ τὴ θεότητα. Ἑορτάζουμε δὲ «καὶ τὴν εἰς ἅδου κάθοδον τοῦ Κυρίου», τὴν κάθοδό Του στὸν Ἅδη. Μέσω αὐτῶν τὸ ἀνθρώπινο γένος ἁπαλλάχθηκε ἀπό τὴ φθορὰ καὶ ὁδηγήθηκε στὴν αἰώνια ζωή. Ἂς ἀποτολμήσουμε σύντομη ἐμβάθυνση στὸ μεγάλο μυστήριο αὐτῆς τῆς ἡμέρας...

Μὲ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα εἰσῆλθε στὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ἡ ἁμαρτία, «καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος» (Ρωμ. ε'[5] 12). Ὁ ἄνθρωπος ἀπό τότε χωρίζεται ἀπό τὸν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ ζωή. Ὁ ἄνθρωπος πεθαίνει. Τὸ σῶμά του παραδίδεται στὴ γῆ γιὰ νὰ διαλυθεῖ, ἐνῶ ἡ ψυχὴ κατεβαίνει στὸν Ἅδη, ποὺ εἰκονίζεται σάν φρούριο, σάν σκοτεινὴ φυλακή, στὴν ὁποία φυλακίζονται ὅλες ἀνεξαιρέτως οἱ ψυχὲς τῶν νεκρῶν. Ἡ ἀνθρωπότητα ζεῖ τὴν πιὸ σκληρὴ δουλεία, τὴ δουλεία στὴν ἁμαρτία καὶ τὸν θάνατο. Βασιλεύει σ' αὐτὴν ὁ διάβολος, «ὁ τὸ κράτος ἔχων τοῦ θανάτου» (Ἑβρ. β'[2] 14).

Ἀλλά ὁ Θεὸς τὴν εὐσπλαχνίστηκε στὸ φρικτὸ κατάντημά της. Ἔστειλε τὸν Υἱό Του, ὁ Ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος καὶ γιὰ τὴ σωτηρία της πῆρε πάνω Του τὴν ἁμαρτία ὅλου τοῦ κόσμου καὶ ἔχυσε τὸ Αἷμα Του γιά νά τὴν ἐξαλείψει, πρόσφερε τὴν ἐξιλαστήρια θυσία τοῦ Σταυροῦ. Ἔφθασε μέχρι τὸν θάνατο. Ὁ θάνατος ὅμως δὲν εἶχε καμία ἐξουσία ἐπάνω Του, διότι Ἐκεῖνος ἦταν ὁ ἀπολύτως ἀναμάρτητος. Τὸ εἶπε ὁ Ἴδιος: Κανείς δὲν ἔχει τὴ δύναμη νὰ πάρει τὴ ζωή μου παρὰ τὴ θέλησή μου. «Ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτὴν» (Ἰω. γ΄[3] 18). Ἐξουσία ἔχω νὰ προσφέρω τὴ ζωή μου, καὶ ἐξουσία ἔχω πάλι νὰ τὴν πάρω πίσω. Γι’ αὐτὸ καὶ μόνο ὅταν θέλησε ὁ Κύριος, «ἀφῆκε τὸ πνεῦμα» ἐπάνω στὸ Σταυρὸ (Ματθ. κζ' [27] 50).

Ὁ Κύριος, ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Θεός, νεκρός – ὡς ἄνθρωπος. Τὸ Σῶμα Του τοποθετεῖται στὸν τάφο. Ἔτσι ἐκπληρώνεται ἡ προφητεία: «Ἀναπεσών ἐκοιμήθη ὡς λέων... τὶς ἐγερεῖ αὐτόν;» (Γεν. με' [45] 9). Ξάπλωσε καὶ κοιμήθηκε σάν τὸ λιοντάρι· ποιός θὰ τολμήσει νὰ τὸ ἐνοχλήσει καὶ νὰ τὸ ξυπνήσει; Δηλαδὴ ὁ Κύριος ἀκόμη καὶ νεκρὸς εἶναι φοβερὸς γιὰ τὸν διαβολο καὶ γιὰ τὸν θάνατο. Ὁ θάνατος δὲν τολμᾶ νὰ πειράξει τὸ Σῶμα Του ὅπως τὰ ἄλλα, διότι αὐτὸ εἶναι ἑνωμένο μὲ τὴ θεότητα. Τὸ Σῶμα αὐτὸ γεύθηκε «τὴν φθοράν» τοῦ θανάτου, ἀλλά ὄχι «τὴν διαφθοράν», τὴν ἀποσύνθεση. «Ἡ σάρξ σου διαφθοράν οὐκ οἶδε, Δέσποτα», ψάλλουμε σ' ἕναν ὕμνο (Ὄρθρος Μεγάλου Σαββάτου, ὡδή ε΄  βλ. καὶ Ψαλ. ιε΄[15] 9-10). Αὐτὸ τὸ Σῶμα εἶναι μὲν πράγματι νεκρό, ἀλλά ὄχι πτῶμα· δὲν λιώνει, δὲν ἀποσυντίθεται. Διότι εἶναι τὸ Σῶμα τοῦ Θεανθρώπου, Ἐκείνου ὁ Ὁποῖος εἶναι «ἡ ἀνάστασις καί ἡ ζωὴ» (Ἰω. ια΄ [11] 25).

Ἐνῶ ὅμως τὸ Σῶμα τοῦ Κυρίου ἦταν στὸν τάφο, ἡ ψυχὴ Του κατῆλθε στὸν Ἅδη, στὴ φρικτὴ φυλακὴ τῶν ψυχῶν. «Τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι πορευθείς ἐκήρυξε», γράφει ὁ ἀπόστολος Πέτρος (Α' Πέτρ. γ'[3] 19). Ὁ Ἅδης ὅταν συνάντησε τὸν Κύριο, ὅταν Τὸν εἶδε στὸ βασίλειό του, δὲν χάρηκε, ἀλλ' «ἐπικράνθη» – θά τὸ φωνάξουμε θριαμβευτικά πολλὲς φορὲς τὴ νύχτα τῆς Ἀναστάσεως. Δοκίμασε πικρία, βαθιὰ λύπη. Διότι δὲν συνάντησε ψυχὴ ὑποδουλωμένη στήν ἁμαρτία καὶ τὸν θάνατο, ἀλλά ψυχὴ διαφορετικὴ ἀπό τὶς ἄλλες, παντελῶς ἀναμάρτητη καὶ ἑνωμένη μὲ τὴ θεότητα. Βλέπει τὴν ψυχὴ Ἐκείνου ὁ Ὁποῖος μέ τή σταυρική Του θυσία συνέτριψε τὸν διαβολο, τὸν ἄρχοντα τοῦ Ἅδη. Κατεβαίνει στὸν Ἅδη ὁ παντοδύναμος Θεός, ἡ ζωή, «τὸ φῶς τό ἀληθινόν» (Ἰω. α'[1] 4, 9), ὁ Νικητὴς τῆς ἁμαρτίας. Κατεβαίνει καὶ συντρίβει τὶς βαριὲς πύλες τοῦ Ἅδη, τὶς σπάει γιὰ νὰ μὴν κλείσουν ποτέ. Κηρύσσει τὸ Εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας στὶς ψυχὲς τῶν νεκρῶν, καὶ ὅσοι πίστεψαν, ἐλευθερώθηκαν ἀπό τὴν τυραννία τοῦ Ἅδη. Τέλος μὲ τὴν Ἀνάστασή Του ἀνασταίνει τὸν Ἀδὰμ «παγγενῆ», δηλαδὴ ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος.

Αὐτὸ εἶναι «τὸ ὑπερευλογημένον Σάββατον», κατὰ τὸ ὁποῖο ὁ Θεὸς σταμάτησε ἀπό ὅλα τὰ ἔργα Του. Ὁ Δεσπότης τῆς κτίσεως σήμερα κοιμᾶται, ἡσυχάζει μέσα στὸ μνῆμα. Γι' αὐτὸ καὶ σὲ ἀνάλογη ἡσυχία καὶ σιωπὴ μᾶς προτρέπει ὁ ὕμνος ποὺ ψάλλεται αὐτὴ τὴν ἡμέρα ἀντί Χερουβικοῦ: «Σιγησάτω πᾶσα σὰρξ βροτεία καὶ στήτω μετὰ φόβου καὶ τρόμου...». Ἂς σιωπήσει κάθε ἄνθρωπος καὶ ἂς σταθεῖ μὲ φόβο καὶ τρόμο...

Ἔχουμε βέβαια τὶς ἑτοιμασίες γιὰ τὸ Πάσχα, ἀλλά καλὸ εἶναι τὸ Μέγα Σάββατο νὰ βρίσκουμε χρόνο γιὰ νὰ καθόμαστε νοερῶς μπροστὰ στὸ θεοδόχο Τάφο καὶ νὰ ἐμβαθύνουμε στὰ ἱερὰ νοήματα τῆς ἡμέρας: Ποιός εἶναι μέσα στὸν Τάφο  γιατί εἶναι μέσα  τί φοβερὸ πράγμα εἶναι ἡ ἁμαρτία  πόσο μᾶς ἀγάπησε ὁ Λυτρωτὴς μας  τί ζωὴ μᾶς χαρίζει  τί ἀπελευθέρωση γιορτάζουμε σήμερα  τί Θεὸ ἔχουμε. Νά Τόν εὐχαριστοῦμε καί νά Τόν παρακαλοῦμε νὰ μᾶς ἀξιώνει νὰ νεκρωνόμαστε ὡς πρὸς τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ ζοῦμε μαζί Του καὶ μὲ τὴ Χάρη Του ἀναστημένη ζωή.

(ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «Ο ΣΩΤΗΡ» ΑΡΙΘ. 2108, 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015)