ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΠΑΦΟΥ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ
ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Α΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
(ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ)
(21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021)
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
Ἀδελφοί,
πίστει Μωϋσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο
λέγεσθαι
υἱὸς θυγατρὸς Φαραώ, μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν, μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν
τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ, ἀπέβλεπεν γὰρ εἰς τὴν μισθαποδοσίαν.
Καὶ τί ἔτι λέγω; ἐπιλείψει
γὰρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ, Σαμψών, Ἰεφθάε, Δαυῒδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν προφητῶν,
οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας,
εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον
ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων,
ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως
τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι
τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως
τύχωσιν·
ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων
πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι.
(Ἑβρ. ια΄[11] 24–26, 32-40)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜΠΕΛΑ)
Ἀδελφοί,ἐξαιτίας τῆς πίστεώς του ὁ Μωϋσῆς,
ὅταν μεγάλωσε κι ἔγινε ἄνδρας, ἀρνήθηκε νὰ ὀνομάζεται βασιλόπουλο,
γιὸς τῆς κόρης τοῦ Φαραὼ· θεώρησε καλύτερο καὶ προτίμησε νὰ κακοπαθεῖ
μαζὶ μὲ τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ, παρὰ νὰ ἔχει τὶς πρόσκαιρες ἀπολαύσεις τῆς ἁμαρτίας,
νὰ ζεῖ δηλαδὴ ἄνετα καὶ μὲ τιμὲς ὡς Αἰγύπτιος ἄρχοντας μὲ τοὺς εἰδωλολάτρες
πού καταπίεζαν τοὺς Ἰσραηλίτες. Θεώρησε μεγαλύτερο πλοῦτο ἀπό
τούς θησαυροὺς καὶ τὰ ἀγαθά τῆς Αἰγύπτου τὶς περιφρονήσεις πού ἔμοιαζαν
μὲ τὸν ὀνειδισμὸ καὶ τὴν περιφρόνηση πού ἀργότερα θὰ ὑπέμενε ὁ Χριστός.
Κι αὐτά ὅλα διότι εἶχε καρφωμένα τὰ μάτια του στὶς οὐράνιες ἀνταμοιβές.
Καὶ τί ἀκόμη νὰ λέω καὶ νὰ διηγοῦμαι; Πρέπει νὰ σταματήσω, διότι
δὲν θὰ μοῦ φτάσει ὁ χρόνος νὰ διηγοῦμαι γιά τόν Γεδεών καὶ τὸν Βαράκ, τὸν Σαμψών
καὶ τὸν Ἰεφθάε, γιὰ τὸν Δαβὶδ καὶ τὸν Σαμουὴλ καὶ τούς προφῆτες. Αὐτοί, ἐπειδὴ
εἶχαν πίστη, καταπολέμησαν καὶ ὑπέταξαν βασίλεια, κυβέρνησαν τὸν λαὸ
μὲ δικαιοσύνη, πέτυχαν τὴν πραγματοποίηση τῶν ὑποσχέσεων πού
τοὺς ἔδωσε ὁ Θεός, ἔφραξαν στόματα λιονταριῶν, ὅπως ὁ Δανιήλ, ἔσβησαν
τὴν καταστρεπτικὴ δύναμη τῆς φωτιᾶς, διέφυγαν τὸν κίνδυνο τῆς σφαγῆς,
πῆραν δύναμη κι ἔγιναν καλὰ ἀπὸ ἀρρώστιες, ἀναδείχθηκαν ἰσχυροὶ
καί ἀνίκητοι στὸν πόλεμο, ἔτρεψαν σὲ φυγὴ τὶς ἐχθρικές παρατάξεις
καὶ τὰ πολυπληθῆ στρατεύματά τους. Μὲ τὴν πίστη πού εἶχαν στὴν ὑπερφυσικὴ
δύναμη τῶν προφητῶν οἱ γυναῖκες πού ἀναφέρει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη ξαναπῆραν
πίσω ζωντανὰ τὰ νεκρὰ παιδιά τους πού ἀνέστησαν οἱ προφῆτες. Κι ἄλλοι
δέθηκαν στὸ βασανιστικὸ ὄργανο πού λεγόταν τύμπανο καὶ δάρθηκαν
σκληρὰ μέχρι θανάτου, ἐπειδὴ δὲν δέχθηκαν νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους
καὶ νὰ ἐλευθερωθοῦν ἔτσι ἀπὸ τὸ μαρτύριο. Προτίμησαν τὸ σκληρὸ αὐτό μαρτύριο,
γιὰ νὰ ἀναστηθοῦν σὲ μιὰ καλύτερη ζωή, παρὰ νὰ ἔχουν μιὰ πρόσκαιρη
ἀποκατάσταση στή ζωή αὐτή. Κι ἄλλοι πάλι δοκίμασαν ἐμπαιγμούς καὶ μαστιγώσεις,
ἀκόμη μάλιστα καὶ δεσμὰ καὶ φυλακίσεις. Λιθοβολήθηκαν, πριονίσθηκαν,
δοκίμασαν πολλοὺς πειρασμούς, θανατώθηκαν μὲ σφαγὴ ἀπὸ μαχαίρι,
περιφέρονταν σὰν πλανόδιοι ἐδῶ κι ἐκεῖ. Φοροῦσαν γιὰ ροῦχα προβιὲς
καὶ γιδοδέρματα, ζώντας μέσα σὲ στερήσεις, θλίψεις καὶ κακοπάθειες.
Ὁλόκληρος ὁ κόσμος δὲν ἄξιζε ὅσο οἱ ἅγιοι αὐτοί ἄνδρες, κι οὔτε μποροῦσε
νὰ συγκριθεῖ μ’ αὐτούς. Περιπλανιόντουσαν σὲ ἐρημίες καὶ σὲ βουνά, σὲ σπηλιὲς
καὶ σὲ τρύπες τῆς γῆς. Κι ὅλοι αὐτοί οἱ ἅγιοι ἄνδρες, ἂν καὶ ἔλαβαν ἐγκωμιαστικὴ
μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη τους, δὲν ἀπόλαυσαν τὴν ὑπόσχεση τῆς οὐράνιας
κληρονομιᾶς. Κι αὐτό διότι ὁ Θεὸς προέβλεψε γιὰ μᾶς κάτι καλύτερο,
ὥστε αὐτοί νὰ μὴ λάβουν σὲ βαθμὸ τέλειο τὴ σωτηρία τους χωρίς ἐμᾶς,
ἀλλά νὰ τὴ λάβουμε ὅλοι μαζί. Ἔτσι ἐμεῖς βρισκόμαστε τώρα σὲ πλεονεκτικότερη
θέση ἀπ’ αὐτούς· ὄχι μόνο ἐπειδὴ ζοῦμε στὰ χρόνια της ἀπολυτρώσεως
τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καὶ ἐπειδὴ ἡ περίοδος τῆς ἀναμονῆς γιὰ μᾶς εἶναι μικρότερη.
ΤΟ
ΙΕΡΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἠθέλησεν ὁ Ἰησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, καὶ εὑρίσκει Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· ἀκολούθει μοι. Ἦν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ Βηθσαϊδά, ἐκ τῆς πόλεως Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. εὑρίσκει Φίλιππος τὸν Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ὄν ἔγραψε Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ. καὶ εἶπεν αὐτῷ Ναθαναήλ· ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; λέγει αὐτῷ Φίλιππος· ἔρχου καὶ ἴδε. εἶδεν ὁ Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ· ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. λέγει αὐτῷ Ναθαναήλ· πόθεν με γινώσκεις; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. ἀπεκρίθη Ναθαναήλ καὶ λέγει αὐτῷ· Ραββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ·
ὄτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, πιστεύεις;
μείζω τούτων ὄψῃ. καὶ λέγει αὐτῷ·
ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ' ἄρτι
ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους
τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας
καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.
(Ιω. α΄[1] 44 – 52)
ΣΚΕΨΕΙΣ – ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
1. Στὴν ἐνθουσιώδη πρόσκληση τοῦ Φιλίππου ὁ Ναθαναὴλ
στάθηκε ἐπιφυλακτικός. «Ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι;»,
ἐρώτησε. Οἱ κάτοικοί της, ἄξεστοι καὶ τραχεῖς, δὲν εὐνοοῦν τέτοιες
ἐλπίδες. Ἀλλά, τὸ σπουδαιότερο, καμιά προφητεία δὲν ἀναφέρεται
στὸ μικρὸ καὶ ἄσημο αὐτὸ χωριό.
Ὁ Φίλιππος
αἰφνιδιάσθηκε. Δὲν εἶχε προβλέψει τέτοιες ἀντιρρήσεις, οὔτε εἶχε
ἑτοιμάσει ἐπιχειρήματα γιὰ νὰ τὶς ἀντιμετωπίσει. Ἐν τούτοις, μὲ
χαρακτηριστικὸ αὐθορμητισμό, προβάλλει ἀντίλογο ὑπέροχο μέσα
στὴν ἁπλότητά του: «Ἔρχου καὶ ἴδε». «Ἔλα νὰ συναντήσεις τὸν Ἰησοῦ, ἔλα νὰ
ἐρευνήσεις μόνος σου, καὶ θὰ πεισθεῖς». Καὶ ἔμεινε παροιμιώδης
πλέον ἡ φράση: «Ἔρχου καὶ ἴδε».
Ναί. Δὲν ἰσχύει
στὴν πίστη μας τὸ «πίστευε καὶ μὴ ἐρεύνα».
Ἀντιθέτως, ἡ Ἐκκλησία εὐνοεῖ, ἀκόμη καὶ τὴν ἐπιζητεῖ καὶ τὴν συνιστᾶ
τὴν ἔρευνα. Γιὰ νὰ πεισθεῖ ὁ ἄνθρωπος, νὰ κατανόησει καὶ νὰ ἐγκολπωθεῖ
ἐλεύθερα καὶ ἐνσυνείδητα τὴν Ἀλήθεια. Ἀφ᾿ ἑτέρου, τὸ «ἔρχου
καὶ ἴδε» σημαίνει ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι μιὰ ἀκόμη φιλοσοφία,
κάποια σχήματα λεκτικὰ ἢ μάταια παιγνιδίσματα τοῦ νοῦ. Στὴν Ἐκκλησία
ὑπάρχει χειροπιαστὴ πραγματικότητα εἰρήνης καὶ λυτρωμοῦ. Ὑπάρχει
ὁ Θεάνθρωπος Κύριος, ὁ Ἀναστὰς καὶ ζῶν εἰς τοὺς αἰῶνας, ποὺ μεταγγίζει
φῶς καὶ ζωὴ στὶς ψυχές.
«Ἔρχου καὶ ἴδε», λοιπόν, ἂς
λέμε σ᾿ ὅσους ἀγνοοῦν ἢ δυσπιστοῦν. «Μὴ
στέκεσθε μακριά! Πλησιάστε, ἐρευνῆστε, δοκιμάστε τὴ χριστιανικὴ
ζωή. <Γεύσασθε καὶ ἴδετε> ὅτι στὴν Ὀρθοδοξία ὑπάρχει τὸ πλήρωμα
τῆς Ἀληθείας, ἡ ἀπόλυτη γνησιότητα τῆς εἰρήνης καὶ τῆς χαρᾶς».
2. Καθὼς ὁ Κύριος Ἰησοῦς εἶδε τὸν Ναθαναὴλ
νὰ πλησιάζει, εἶπε στοὺς μαθητές του, μὲ τρόπο ὥστε νὰ τὸ ἀκούσει καὶ
ἐκεῖνος: «Ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης, ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι». Αὐτὸς
εἶναι ἕνας πραγματικὸς ἀπόγονος τῶν Πατριαρχῶν, διότι στὴν ψυχή
του δὲν ὑπάρχει πονηρία καὶ ἀνειλικρίνεια.
Γεννᾶται τὸ
ἐρώτημα: Ἦταν ἁπλὸς ἔπαινος αὐτὸς ὁ λόγος καὶ ἀποσκοποῦσε ἄραγε
ἁπλῶς νὰ προσελκύσει καὶ αἰχμαλωτίσει τὴν ψυχὴ τοῦ Ναθαναήλ; Ἀναμφιβόλως
ὄχι. Διότι ὁ Κύριος μὲ τὴν ἐπισήμανσή Του αὐτὴ προφανῶς τόνιζε τὸν
ἀναγκαῖο ὅρο καὶ προϋπόθεση τῆς πίστεως. Δήλωνε πόσο μεγάλη σημασία
ἔχει ἡ ἀδολότητα καὶ εἰλικρίνεια τῆς ψυχῆς, προκειμένου νὰ ἀποδεχθεῖ
ὁ ἄνθρωπος τὴν ἐν Χριστῷ σωτηρία καὶ νὰ εἰσέλθει στὴ βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Μάλιστα, ἡ σημερινὴ ἑορτή, ποὺ
προβάλλει τοὺς ποικίλους ἀγῶνες, περιπέτειες καὶ τὶς ἀντίστοιχες
νίκες τῆς Ὀρθοδοξίας, μᾶς διδάσκει μεγαλόφωνα καὶ μᾶς πείθει περὶ
τούτου. Διότι στὴν πανοραμικὴ εἰκόνα τῶν αἰώνων ὁ καθένας μπορεῖ
νὰ ἐπισημάνει στοὺς αἱρετικοὺς ὄχι ἄγνοια ἢ ἔλλειψη ἀποδείξεων
τῆς Ὀρθοδοξίας ἢ καὶ κατάλληλων εὐκαιριῶν γιὰ νὰ τὴν γνωρίσουν, ἀλλὰ
φανερὴ στρεβλότητα ψυχῆς, ἔλλειψη καλῆς διάθεσης, ἑωσφορικὸ ἐγωϊσμὸ
καὶ πεῖσμα.
Ἐνῷ οἱ ἅγιοι
Πατέρες πράγματι συγκινοῦν μὲ τὴν ἁπλότητά Τους καὶ τὸ ἄδολο τῆς ψυχῆς
τους. Παρέλαβαν τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη μὲ ταπεινοσύνη καὶ ἔμφοβη εὐλάβεια.
Τὴν διατήρησαν ἐπιμελῶς ἀλώβητη καὶ ἀπαραχάρακτη. Δὲν ὑπολόγισαν
ποτὲ τὸν ἑαυτό τους καὶ τὸ ἀτομικό τους συμφέρον καὶ ὑποβλήθηκαν
πρόθυμα σὲ πλεῖστες ὅσες κακουχίες καὶ θυσίες «ὑπὲρ τῆς Ἀληθείας». Γι᾿ αὐτὸ καὶ σήμερα τόσον πολὺ τιμῶνται.
3. «Ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεωγότα»,
ὐποσχέθηκε ὁ Κύριος στοὺς μαθητές Του. Καὶ αὐτὸ θὰ εἶναι τὸ μέγιστο
καὶ ὑπεροχότερο θαῦμα, ποὺ θὰ συμβεῖ γύρω ἀπὸ «τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου»
τὸν θεάνθρωπο καὶ ἐξαίρετο ἀντιπρόσωπο καὶ λυτρωτὴ τοῦ ἀνθρωπίνου
γένους Χριστό. Οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ θὰ ἀνεβαίνουν καὶ θὰ κατεβαίνουν,
θὰ βρίσκονται σὲ διαρκὴ ἐπικοινωνία μὲ τὴ γῆ καὶ θὰ ὑπηρετοῦν Αὐτὸν
καὶ τὴν Ἐκκλησία Του.
Βεβαίως οἱ
οὐρανοὶ ἄνοιξαν καὶ στὴ Βαιθὴλ καὶ τοὺς εἶδεν ὁ Πατριάρχης Ἰακώβ, ἄνοιξαν
καὶ στὸ Σινὰ ἐπὶ Μωυσέως, ἄνοιξαν καὶ στὴ Βηθλεὲμ κατὰ τὴ Γέννηση
τοῦ Κυρίου, ἄνοιξαν καὶ κατὰ τὴ Βάπτισή Του στὸν Ἰορδάνη.
Τώρα ὅμως θὰ
ἔχουν τὴ δυνατότητα νὰ βλέπουν τὸν οὐράνιο κόσμο πράγματι ὅλοι οἱ
πιστοί, καὶ μάλιστα «ἀνεωγότα», διαρκῶς ἀνοικτό.
Τώρα οἱ εὐλογίες καὶ χάριτες τῆς Ὑπερουσὶου Τριάδος θὰ ἐκχύνονται
ὑπεράφθονες στὴν ψυχή τους καὶ «ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος» θὰ τοὺς πλημμυρίζει καὶ τοὺς πληροφορεῖ ὅτι εἶναι «τέκνα
Θεοῦ» καὶ μποροῦν νὰ ἔχουν «παρρησίαν», θάρρος καὶ μὲ παιδικὴ
ἁπλότητα νὰ Τὸν πλησιάζουν (Β' Κορ. ιγ'[13] 13, Ἑβρ. δ΄[4] 16, Α΄ Ἰω.
γ΄[3] 21). Τώρα οἱ ἄγγελοι διαρκῶς θὰ ἐπικοινωνοῦν μὲ τοὺς ἀνθρώπους,
θὰ τοὺς ὑπηρετοῦν, θὰ τοὺς συμπαρίστανται, θὰ τοὺς ἕλκουν εἰς τὸ ὕψος
τῆς ἁγίας ζωῆς των.
Καὶ αὐτὸ εἶναι
θαῦμα «μεῖζον», πολὺ μεγαλύτερο καὶ σπουδαιότερο ἀπὸ διορατικότητες
ἢ προορατικότητες ἢ θεραπεῖες τοῦ σώματος. Καὶ συντελεῖται διαρκῶς
στὴν Ἐκκλησία διὰ τῶν ἱερῶν Μυστηρίων.
Καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς ἀποτελεῖ τὴν «εἰδοποιὸ
διαφορὰ» τῆς Ὁρθοδοξίας.
Ἄραγε ἔχουμε
μάτια νὰ τὸ βλέπουμε, εὐαισθησία καὶ καλλιέργεια ψυχῆς νὰ τὸ ἀπολαμβάνουμε;
(Διασκευὴ ἀπὸ παλαιὸ
τόμο τοῦ Περιοδικοῦ «Ο ΣΩΤΗΡ»)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου