ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ. ΤΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

 

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΧΛΩΡΑΚΑΣ  

    ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ

(4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2022)

 

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ  (ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ)  

Ἀδελφοί, πρὸ τοῦ ἐλθεῖν τὴν πίστιν ὑπὸ νόμον ἐφρουρούμεθα συγκεκλεισμένοι εἰς τὴν μέλλουσαν πίστιν ἀποκαλυφθῆναι. Ὥστε ὁ νόμος παιδαγωγὸς ἡμῶν γέγονεν εἰς Χριστόν, ἵνα ἐκ πίστεως δικαιωθῶμεν· ἐλθούσης δὲ τῆς πίστεως οὐκέτι ὑπὸ παιδαγωγόν ἐσμεν. Πάντες γὰρ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ· ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. Οὐκ ἔνι ᾿Ιουδαῖος οὐδὲ ῞Ελλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ. Εἰ δὲ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα τοῦ ᾿Αβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ κατ᾿ ἐπαγγελίαν κληρονόμοι. Λέγω δέ, ἐφ᾿ ὅσον χρόνον ὁ κληρονόμος νήπιός ἐστιν, οὐδὲν διαφέρει δούλου, κύριος πάντων ὤν, ἀλλὰ ὑπὸ ἐπιτρόπους ἐστὶ καὶ οἰκονόμους ἄχρι τῆς προθεσμίας τοῦ πατρός. Οὕτω καὶ ἡμεῖς, ὅτε ἦμεν νήπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου ἦμεν δεδουλωμένοι· ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν.  

                                                                              (Γαλ. γ΄[3] 23-29, δ’[4] 1-5)

 

ΕΡ­ΜΗ­ΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜ­ΠΕ­ΛΑ)

Ἀδελφοί, προτοῦ ἔλθει ἡ νέα αὐτή κατάσταση, στήν ὁποία ἰσχύει πλέον ἡ πίστη, ὁ νόμος μᾶς φρουροῦσε κλεισμένους καλά, σάν νά ἤμασταν μέσα σέ κάποιο φρούριο· γιά νά καταφύγουμε ἔτσι στήν πίστη πού ἔμελλε νά ἀποκαλυφθεῖ μετά ἀπό καιρό. Συνεπῶς ὁ Μωσαϊκός νόμος ἔγινε παιδαγωγός μας καί μᾶς προετοίμαζε νά ποθήσουμε καί νά γνωρίσουμε τόν Χριστό, γιά νά λάβουμε τή δικαίωση καί τή σωτηρία ἀπό τήν πίστη μας σ’ αὐτόν.  Ὅταν λοιπόν ἦλθε ἡ νέα κατάσταση, στήν ὁποία ἰσχύει ἡ πίστη, δέν εἴμαστε πλέον κάτω ἀπό τήν παιδαγωγία τοῦ νόμου.  Διότι μέ τήν πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστό ὅλοι γίνατε καί εἶστε υἱοί Θεοῦ ἐνήλικες, ὥριμοι καί χειραφετημένοι.  Καί εἶστε υἱοί τοῦ Θεοῦ, διότι ὅσοι βαπτισθήκατε στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ πιστεύοντας σ’ αὐτόν ὡς σωτήρα, ντυθήκατε τόν Χριστό καί ἑνωθήκατε μαζί του. Δέν ὑπάρχουν πλέον διαφορές ἐθνικότητος, κοινωνικῆς τάξεως καί φύλου. Δέν ὑπάρχει διαφορά Ἰουδαίου καί Ἕλληνα, δέν ὑπάρχει διάκριση δούλου καί ἐλεύθερου, δέν ὑπάρχει διάκριση ἄνδρα καί γυναίκας. Διότι ὅλοι ἐσεῖς γίνατε ἕνας νέος ἄνθρωπος μέ τήν ἕνωσή σας μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό.  Ἐάν λοιπόν ἐσεῖς πού εἶστε ἐθνικοί Χριστιανοί ἀνήκετε στό Χριστό, ἄρα διαμέσου τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ὁ εὐλογημένος ἀπόγονος τοῦ Ἀβραάμ, εἶστε κι ἐσεῖς ἀπόγονοι τοῦ Ἀβραάμ· καί σύμφωνα μέ τήν ὑπόσχεση εἶστε καί κληρονόμοι τῆς εὐλογίας. Καί γιά νά σᾶς διευκρινίσω τήν ἀλήθεια αὐτή, χρησιμοποιῶ κι ἄλλο ἕνα παράδειγμα. Λέω λοιπόν τό ἑξῆς: Γιά ὅσο χρόνο κάθε κληρονόμος εἶναι ἀνήλικος, δέν διαφέρει σέ τίποτε ἀπό τόν     δοῦλο, ἄν καί εἶναι κύριος ὅλης τῆς πατρικῆς περιουσίας πού κληρονόμησε. Καί δέν διαφέρει ἀπό τόν δοῦλο, διότι, ἐνῶ εἶναι κύριος τῆς πατρικῆς του κληρονομιᾶς, ἐξαρτᾶται ἀπό ἐπιτρόπους πού τόν κηδεμονεύουν καί οἰκονόμους πού διαχειρίζονται τήν πατρική του περιουσία, μέχρι τόν χρόνο πού ὅρισε ὁ πατέρας. Ἔτσι κι ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί, ὅταν ἤμασταν σέ νηπιώδη πνευματική κατάσταση, ἤμασταν ὑποδουλωμένοι στή στοιχειώδη καί ἀνεπαρκή θρησκευτική γνώση τοῦ κόσμου πού βρίσκεται στήν ἄγνοια καί τήν ἀμάθεια. Ὅταν ὅμως συμπληρώθηκε ὁ χρόνος πού εἶχε ὁρίσει ἡ πανσοφία τοῦ Θεοῦ, ἀπέστειλε ὁ Θεός στόν κόσμο τόν Υἱό του, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος ἀπό γυναίκα καί ὑποτάχθηκε στό Μωσαϊκό νόμο, προκειμένου νά ἐξαγοράσει ἐκείνους πού ἦταν ὑποδουλωμένοι στήν κατάρα τοῦ Μωσαϊκοῦ νόμου, γιά νά λάβουμε τήν υἱοθεσία πού ὁ Θεός μᾶς εἶχε ὑποσχεθεῖ.

 

ΤΟ ΙΕΡΟ  ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἦν ὁ Ἰησοῦς  δι­δά­σκων ἐν μι­ᾷ τῶν συ­να­γω­γῶν ἐν τοῖς σάβ­βα­σι. καὶ ἰ­δοὺ γυ­νὴ ἦν  νεῦ­μα ἔ­χου­σα ἀ­σθε­νε­ί­ας ἔ­τη δέ­κα καὶ ὀ­κτώ, καὶ ἦν συγ­κύ­πτου­σα καὶ μὴ δυ­να­μέ­νη ἀ­να­κύ­ψαι εἰς τὸ παν­τε­λές. ἰ­δὼν δὲ αὐ­τὴν ὁ Ἰ­η­σοῦς προ­σε­φώ­νη­σε καὶ εἶ­πεν αὐ­τῇ· Γύναι, ἀ­πο­λέ­λυ­σαι τῆς ἀ­σθε­νε­ί­ας σου· καὶ ἐ­πέ­θη­κεν αὐ­τῇ τὰς χεῖ­ρας· καὶ πα­ρα­χρῆ­μα ἀ­νωρ­θώ­θη καὶ ἐ­δό­ξα­ζε τὸν Θε­όν. ἀ­πο­κρι­θεὶς δὲ ὁ ἀρ­χι­συ­νά­γω­γος, ἀ­γα­να­κτῶν ὅ­τι τῷ σαβ­βά­τῳ ἐ­θε­ρά­πευ­σεν ὁ Ἰ­η­σοῦς, ἔ­λε­γε τῷ ὄ­χλῳ· Ἓξ ἡ­μέ­ραι εἰ­σὶν ἐν αἷς δεῖ ἐρ­γά­ζε­σθαι· ἐν τα­ύ­ταις οὖν ἐρ­χό­με­νοι θε­ρα­πε­ύ­ε­σθε, καὶ μὴ τῇ ἡ­μέ­ρᾳ τοῦ σαβ­βά­του. ἀ­πε­κρί­θη οὖν αὐ­τῷ ὁ Κύριος καὶ εἶ­πεν· Ὑ­πο­κρι­τά· ἕ­κα­στος ὑ­μῶν τῷ σαβ­βά­τῳ οὐ λύ­ει τὸν βοῦν αὐ­τοῦ ἢ τὸν ὄ­νον ἀ­πὸ τῆς φάτ­νης καὶ ἀ­πα­γα­γὼν πο­τί­ζει; τα­ύ­την δὲ, θυ­γα­τέ­ρα Ἀ­βρα­ὰμ οὖ­σαν, ἣν ἔ­δη­σεν ὁ σα­τα­νᾶς ἰ­δοὺ δέ­κα καὶ ὀ­κτὼ ἔ­τη, οὐκ ἔ­δει λυ­θῆ­ναι ἀ­πὸ τοῦ δε­σμοῦ το­ύ­του τῇ ἡ­μέ­ρᾳ τοῦ σαβ­βά­του; καὶ ταῦ­τα λέ­γον­τος αὐ­τοῦ κα­τῃ­σχύ­νον­το πάν­τες οἱ ἀν­τι­κε­ί­με­νοι αὐ­τῷ, καὶ πᾶς ὁ ὄ­χλος ἔ­χαι­ρεν ἐ­πὶ πᾶ­σι τοῖς ἐν­δό­ξοις τοῖς γι­νο­μέ­νοις ὑ­π' αὐ­τοῦ.                                    

 (Λουκ. ιγ΄[13] 10  – 17)

 

ΕΝΑ ΣΑΒΒΑΤΟ ΣΤΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

1.   ΗΜΕΡΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ

                 Κάθε Σάββατο οἱ Ἰουδαῖοι προσέρχονταν στὶς Συναγωγὲς γιὰ νὰ μελετήσουν τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ προσευχηθοῦν. Κάποιο Σάββατο λοιπὸν ὁ Κύριος δίδασκε σὲ μία Συναγωγή. Ἐκεῖ, ἀνάμεσα στὸ πλῆθος τῶν πιστῶν βλέπει μία δυστυχισμένη γυναῖκα φοβερὰ καμπουριασμένη, «μὴ δυναμένη ἀνακῦψαι εἰς τὸ παντελές». Ἦταν σκυμμένη μέχρι κάτω, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖ νὰ σηκώσει καθόλου τὸ κεφάλι της ὄρθιο, νὰ ὑψώσει τὸ βλέμμα της πρὸς τὸν οὐρανό. Τὴν ἀσθένειά της αὐτὴν τὴν εἶχε προκαλέσει ὁ πονηρὸς διάβολος, ὁ ὁποῖος τὴν βασάνιζε δεκαοκτὼ ὁλόκληρα χρόνια.

Ἡ ταλαιπωρημένη αὐτὴ γυναῖκα, ἂν καὶ βρισκόταν σὲ τέτοια τραγικὴ κατάσταση καὶ ἔσερνε μὲ κόπο πολὺ τὰ βήματά της, δὲν παρέλειπε τὸ ἱερό της καθῆκον τὴν ἡμέρα τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ, διότι λαχταροῦσε νὰ ἀκούει τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μετέχει στὴν κοινὴ προσευχή.

ΚΑΙ ΜΑΣ ΔΙΔΑΣΚΕΙ πραγματικὰ μὲ τὴ στάση της αὐτή. Ἐνῶ εἶχε κάθε δικαιολογία ν᾿ ἀπουσιάζει ἐκείνη τὴν ὥρα ἀπὸ τὴ Συναγωγὴ λόγῳ τῆς ἀσθένειας τῆς, τιμοῦσε τὸ Σάββατο, λάτρευε τὸν Θεό, χωρὶς νὰ ὑπολογίζει τὸ μεγάλο πρόβλημά της ποὺ τὴν ταλαιπωροῦσε.

Καὶ νὰ σκεφθεῖ κανεὶς ὅτι στὴ Συναγωγὴ ποὺ πήγαινε, ἁπλῶς γινόταν μελέτη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, δὲν ἐπιτελοῦνταν κάποιο Μυστήριο. Ἐμεῖς σήμερα στοὺς Ναούς μας δὲν ἔχουμε πλέον μόνον ἀκρόαση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ἢ κοινὴ προσευχή, ἀλλὰ ἐπιτελεῖται κάτι ἀσυγκρίτως ἀνώτερο, τὸ φοβερὸ καὶ ἀσύλληπτο Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Κατὰ τὴ θεία Λειτουργία δὲν προβάλλεται μόνον ἐμπρός μας ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ Κυρίου μας, ἀλλὰ τελεῖται καὶ πραγματικὴ ἀναπαράσταση τῆς σταυρικῆς Του θυσίας στὸν Γολγοθᾶ. Ὁ ἄρτος καὶ ὁ οἶνος μεταβάλλονται μὲ τὴν παρουσία καὶ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ. Καὶ μεῖς μὲ τὴ θεία Κοινωνία γινόμαστε κοινωνοὶ θείας φύσεως. Ὁ Χριστὸς κατοικεῖ μέσα μας. Ὁ Ναὸς καὶ ἡ καρδιά μας γίνονται οὐρανός.

Πόσο ἀσυγχώρητοι λοιπὸν εἶναι ὅσοι ἀπουσιάζουν τόσο εὔκολα ἀπὸ ἕνα τόσο μεγάλο γεγονός! Καὶ βρίσκουν τόσες δικαιολογίες γιὰ νὰ καλύψουν τὴ ραθυμία τους ἢ τὴν ἀδιαφορία τους: πὼς εἶναι κουρασμένοι, πὼς ἔχουν τόσες δουλειές, πὼς πρέπει νὰ πᾶνε ταξίδι καὶ τόσα ἄλλα. Εἶναι πραγματικὰ ἀδικαιολόγητοι. Ὅταν μία συγκύπτουσα δὲν ἀμελεῖ τὸ καθῆκον της σὲ μιὰ Συναγωγή, οἱ ὑγιεῖς τί εὐθύνη ἔχουν καὶ πόσο ἁμαρτάνουν, ὅταν ἀπουσιάζουν ἀπὸ τὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ, ὅπου τελεῖται τὸ φρικτὸ Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, καὶ ἄγγελοι ἀοράτως συλλειτουργοῦν μὲ τὸν ἄνθρωπο ἱερέα;

2. ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΟΥ ΦΘΟΝΟΥ

Ὅταν ἀντίκρισε ὁ Κύριος στὴ Συναγωγὴ ἀνάμεσα στὸ πλῆθος τὴν καμπουριασμένη γυναῖκα, τῆς λέει:

– «Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου». Εἶσαι πλέον ἀπαλλαγμένη ἀπὸ τὴν ἀσθένειά σου.

Καὶ κατόπιν βάζει τὰ πανάγια χέρια Του πάνω της καὶ ἀμέσως ἡ γυναῖκα «ἀνωρθώθη καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεόν», σηκώθηκε ὄρθια καὶ δόξαζε τὸν Θεὸ γιὰ τὴ θεραπεία της.

Ὅλοι μέσα στὴ Συναγωγὴ τώρα ἔκπληκτοι βλέπουν τὴν γυναῖκα αὐτὴ ὄρθια καὶ δοξάζουν τὸν Θεό. Ὁ ἀρχισυνάγωγος ὅμως, ἀντὶ νὰ χαρεῖ γιὰ τὸ μεγάλο θαῦμα, γεμᾶτος φθόνο ἀγανάκτησε διότι ὁ Κύριος «τῷ Σαββάτῳ ἐθεράπευσε» τὴν κυρτωμένη γυναῖκα, καὶ ἄρχισε νὰ λέει ὀργισμένος στὸν λαό:

– Ἕξι ἡμέρες μποροῦμε νὰ ἔργαζόμαστε. Τὴν ἡμέρα ὅμως τοῦ Σαββάτου πρέπει νὰ τηροῦμε τὴν ἀργία.

Ὁ Κύριος ὅμως, διακρίνοντας ὅτι ὁ ἀρχισυνάγωγος μὲ τὸ πρόσχημα τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου ἔκρυβε φθόνο καὶ μοχθηρία, τοῦ ἀπαντᾶ:

– Ὑποκριτή, γιὰ πές μου: Ὁ καθένας σας τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου δὲν λύνει τὸ βόδι του ἢ τὸν ὄνο του ἀπὸ τὴ φάτνη καὶ δὲν τὸ πηγαίνει νὰ τὸ ποτίσει, χωρὶς νὰ παραβαίνει την ἐντολὴ τῆς ἀργίας; Κι αὐτὴ ἡ γυναῖκα, ποὺ εἶναι κόρη καὶ ἀπόγονος τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τὴν βασάνιζε δεκαοκτὼ ὁλόκληρα χρόνια ὁ σατανᾶς, δὲν ἔπρεπε νὰ ἀπαλλαγεῖ καὶ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὴν ἀσθένειά της τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου;

Τὰ ἀποστομωτικὰ αὐτὰ λόγια τοῦ Κυρίου ἔκαναν τοὺς ἐχθρούς του νὰ ντροπιασθοῦν. Ὁ λαὸς ὅμως χαιρόταν γιὰ τὸ μεγάλο αὐτὸ θαῦμα τοῦ Κυρίου καὶ δὲν ἔδωσε σημασία στὰ λόγια τοῦ φθονεροῦ ἀρχισυναγώγου.

ΠΟΣΟ πραγματικὰ ἀξιολύπητος ἀποδεικνύεται ὁ ἀρχισυνάγωγος, ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἦταν σκλάβος στὸ ὕπουλο αὐτὸ πάθος τοῦ φθόνου. Δὲν ἀντέχει νὰ βλέπει τὸν λαὸ νὰ θαυμάζει τὸν Κύριο, καὶ αὐτὸς νὰ μένει στὸ περιθώριο τοῦ ἐνδιαφέροντός του. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἀμέσως ψάχνει νὰ βρεῖ ἀφορμὴ γιὰ νὰ μειώσει τὸν Κύριο, βρίσκοντας μιὰ δικαιολογία τόσο ἀβάσιμη. Ἔτσι ὅμως, χωρὶς νὰ τὸ συναισθάνεται, μειώνεται ὁ ἴδιος καὶ χάνει τὴν ἐκτίμηση τοῦ λαοῦ, ποὺ τόσο πολὺ τὴν ἐπεδίωκε.

Δυστυχῶς τὸ φοβερὸ αὐτὸ πάθος τῆς ζήλειας εἶναι δυνατὸν νὰ ἐνδημεῖ καὶ σὲ θρησκεύοντα περιβάλλοντα. Εἶναι πραγματικὰ τραγικὸ νὰ βλέπει κανεὶς ἀνθρώπους, καὶ τῆς Ἐκκλησίας ἀκόμη, νὰ μὴ μποροῦν νὰ ξεπεράσουν τὸ φοβερὸ αὐτὸ πάθος. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ δὲν ἀντέχουν νὰ βλέπουν ἄλλους νὰ εἶναι ἀνώτεροι στὴν ἀρετή, ἢ νὰ ἀκοῦνε ἐπαίνους γί᾿ αὐτούς. Ἀναστατώνονται, ὅταν ἀκοῦνε πόσο καλὴ καὶ πνευματικὴ εἶναι ἡ τάδε οἰκογένεια ἢ πόσο ἐνάρετος εἶναι ὁ τάδε φίλος τους. Καὶ ψάχνουν νὰ βροῦν ἀφορμὲς γιὰ νὰ μειώσουν τὴν ἀξία τους καὶ τὴν ἐκτίμηση τῶν ἄλλων.

Αὐτὸ ὅμως ποὺ δὲν καταλαβαίνουν εἶναι πὼς μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἐξευτελίζονται οἱ ἴδιοι καὶ ταλαιπωροῦνται. Ἀντὶ νὰ χαίρονται μὲ τίς χαρὲς τῶν ἄλλων, βασανίζονται. Ἀντὶ νὰ ἀναγνωρίζουν τὰ προτερήματά τους, τὰ ἀμφισβητοῦν καὶ ἀδικοῦν. Ἔτσι ὅμως πολὺ εὔκολα ἀπομονώνονται καὶ διαλύουν φιλίες ἐτῶν. Εἶναι φοβερὸ λοιπὸν τὸ πάθος τοῦ φθόνου. Ἄς τὸ προσέξουμε ὅλοι μας, διότι εἶναι ὕπουλο, καὶ ὅλοι μας κινδυνεύουμε ἀπὸ αὐτό.    

(Δ­ι­α­σ­κ­ε­υὴ ἀ­πὸ π­α­λ­α­ιὸ τ­ό­μο τ­οῦ Π­ε­ρ­ι­ο­δ­ι­κ­οῦ «Ο Σ­Ω­Τ­ΗΡ»)