«Μῆ­νιν»

 

Ἔ­τσι ἀρ­χί­ζει ἡ ἱ­στο­ρί­α μας. Ἡ ἱ­στο­ρί­α τῶν Ἑλ­λή­νων. Μὲ μιὰ λέ­ξη: «Μῆ­νιν»!

Μέ­σα σ᾿ αὐ­τὴ τὴ λέ­ξη συμ­πυ­κνώ­θη­κε, προ­φη­τι­κὰ θαρ­ρεῖς, ὅ­λη ἡ με­τέ­πει­τα πο­ρεί­α τοῦ πα­ρά­δο­ξου – μο­να­δι­κοῦ στὴ δη­μι­ουρ­γι­κό­τη­τά του – αὐ­τοῦ λα­οῦ διὰ μέ­σου τῶν αἰ­ώ­νων:

«Μῆ­νιν ἄ­ει­δε, θε­ά, Πη­λη­ϊ­ά­δε­ω Ἀ­χι­λῆ­ος, οὐ­λο­μέ­νην, ἣ μυ­ρὶ᾿ Ἀ­χαι­οῖς ἄλ­γε᾿ ἔ­θη­κε...»· τρα­γού­δη­σέ μου, θε­ὰ Μού­σα, τὴν ὀρ­γὴ τοῦ Ἀ­χιλ­λέ­α, γιοῦ τοῦ Πη­λέ­α, τὴν κα­τα­ρα­μέ­νη, ποὺ μύ­ρια δει­νὰ προ­ξέ­νη­σε στοὺς Ἀ­χαι­οὺς (τοὺς Ἕλ­λη­νες).

«Μῆ­νιν».

Μέ­σα σ᾿ αὐ­τὴ τὴ λέ­ξη ὁ μέ­γι­στος ποι­η­τὴς ὅ­λων τῶν αἰ­ώ­νων, ὁ Ὅ­μη­ρος (8ος αἰ. π.Χ.), πε­ρι­έ­κλει­σε ὅ­λη τὴν ἱ­στο­ρί­α μας ἀ­πὸ τό­τε (12ος αἰ. π.Χ.) μέ­χρι σή­με­ρα καὶ γιὰ πάν­τα. Δι­ό­τι ὁ Ὅ­μη­ρος δὲν με­λω­δοῦ­σε ἁ­πλῶς γε­γο­νό­τα. Ὁ Ὅ­μη­ρος ἔ­τε­μνε εἰς βά­θος τὸν ψυ­χι­σμὸ τῶν λα­ῶν. Καὶ ἡ βα­θιὰ το­μὴ τὴν ὁ­ποί­α ἐ­πέ­φε­ρε στὴν ψυ­χή μας – τῶν Ἑλ­λή­νων – ἀ­πε­κά­λυ­ψε τὴ βα­ριά μας ἀ­σθέ­νεια, τὸ ἀ­παί­σιο σα­ρά­κι ποὺ κα­τα­τρώ­γει τὸ ἐ­σω­τε­ρι­κό μας, τὸ φαρ­μά­κι ποὺ δη­λη­τη­ριά­ζει τὰ σπλά­χνα μας ἀ­πὸ τό­τε μέ­χρι σή­με­ρα. Φα­νέ­ρω­σε τὸ θα­νά­σι­μο πά­θος μας: τὸν δι­χα­σμό, τὴ δι­χό­νοι­α, τὴ με­τα­ξὺ μας ἀλ­λη­λο­ε­ξόν­τω­ση.

Τό­τε ἦ­ταν ἡ «μῆ­νις» τοῦ Ἀ­χιλ­λέ­α κα­τὰ τοῦ Ἀ­γα­μέ­μνο­να. Ἡ ὀρ­γὴ τοῦ κο­ρυ­φαί­ου στρα­τη­γοῦ τῶν Μυρ­μι­δό­νων ἐ­ναν­τί­ον τοῦ ἀρ­χη­γοῦ τῆς ἐκ­στρα­τεί­ας στὴν Τροί­α. Ὁ­λό­κλη­ρη ἡ Ἰ­λιά­δα μὲ τοὺς 15.693 στί­χους της ἀ­σχο­λεῖ­ται μὲ αὐ­τὴν τὴν «μῆ­νιν».

Οἱ Τρῶ­ες μὲ ἀρ­χη­γὸ τὸν φο­βε­ρὸ Ἒ­κτο­ρα τὸ κα­τά­λα­βαν καὶ κα­τα­τρό­πω­σαν τὸν ἀ­δυ­να­τι­σμέ­νο στρα­τὸ τῶν Ἑλ­λή­νων. Ἔ­φθα­σαν μέ­χρι τὰ πλοῖ­α τους μὲ σκο­πὸ νὰ τὰ κά­ψουν. Ἕ­να ὁ ἴ­διος ὁ μαι­νό­με­νος Ἕ­κτο­ρας λί­γο ἔ­λει­ψε νὰ τὸ κά­ψει.

Ὁ κίν­δυ­νος τῆς ὁ­λο­κλη­ρω­τι­κῆς κα­τα­στρο­φῆς ἦ­ταν ἄ­με­σος. Ὅ­μως κα­νέ­νας ἀ­πὸ τοὺς δύ­ο ἀρ­χη­γοὺς δὲν ὑ­πο­χω­ροῦ­σε. Δὲν ἦ­ταν ἁ­πλῶς δι­α­μά­χη γιὰ τὸ ποι­ὸς θὰ κρα­τοῦ­σε μιὰ αἰχ­μά­λω­τη γυ­ναί­κα, τὴ Βρι­ση­ί­δα, ἀλ­λὰ ὁ ἐ­γω­ι­σμός. Ἀ­κό­μα κι ὅ­ταν μπρο­στὰ στὸν ἔ­σχα­το κίν­δυ­νο ὁ Ἀ­γα­μέ­μνων ὑ­πο­χώ­ρη­σε καὶ ἀ­πο­φά­σι­σε νὰ ἐ­πι­στρέ­ψει τὴ Βρι­ση­ί­δα στὸν Ἀ­χιλ­λέ­α, ἐ­κεῖ­νος ἔ­μει­νε ἀ­με­τά­πει­στος. Δέ­χθη­κε μό­νο νὰ ἐ­πι­τρέ­ψει στὸν φί­λο του Πά­τρο­κλο νὰ ὁ­δη­γή­σει τὸ στρά­τευ­μά του – τοὺς Μυρ­μι­δό­νες – στὴ μά­χη. Καὶ δὲν δι­έ­λυ­σε τὴν «μῆ­νιν», τὴν ὀρ­γή του, πα­ρὰ μό­νο ὅ­ταν ὁ Πά­τρο­κλος σκο­τώ­θη­κε, καὶ θέ­λη­σε νὰ ἐκ­δι­κη­θεῖ τὸν θά­να­τό του.

Αὐ­τὴ εἶ­ναι ἡ τρα­γι­κὴ ἱ­στο­ρί­α μας – τῶν Ἑλ­λή­νων. Δη­μι­ουρ­γοῦ­με τὰ ἄ­ρι­στα κι ἔ­πει­τα κα­τα­στρέ­φου­με μὲ τὰ ἴ­διά μας τὰ χέ­ρια τὰ ἀ­ρι­στουρ­γή­μα­τά μας. Αὐ­το­κα­τα­στρε­φό­μα­στε. Ἔ­τσι πρά­ξα­με στὴν Τροί­α καὶ κιν­δυ­νεύ­σα­με μὲ κα­τα­στρο­φή. Ἔ­τσι στὶς συ­νε­χεῖς δι­α­μά­χες τῶν πό­λε­ων, μὲ ἀ­πο­κο­ρύ­φω­μα τὸν Πε­λο­πον­νη­σια­κὸ Πό­λε­μο (431-404 π.Χ.). Ἔ­τσι καὶ στὴ Βυ­ζαν­τι­νή μας ἱ­στο­ρί­α, καὶ μά­λι­στα κα­τὰ τὴν Πτώ­ση τῆς Πό­λε­ως. Ἔ­τσι πο­λὺ πε­ρισ­σό­τε­ρο στὴ νε­ό­τε­ρη ἱ­στο­ρί­α μας:

Κα­τὰ τὴν Ἐ­πα­νά­στα­ση τοῦ 1821 ἡ ἐμ­φύ­λια δι­α­μά­χη ἔ­φθα­σε σὲ πα­ρά­νοι­α. Ὁ Ἰμ­πρα­ὴμ κα­τέ­στρε­φε τὰ πάν­τα, ἐ­νῶ ἡ «μῆ­νις» τῶν πο­λι­τι­κῶν κρα­τοῦ­σε τὸν Κο­λο­κο­τρώ­νη φυ­λα­κι­σμέ­νο· ἡ «μῆ­νις» ἀ­νά­με­σα στὸ «πο­λι­τι­κὸν καὶ τὸ στρα­τι­ω­τι­κόν», ὅ­πως ἔ­γρα­ψε ὁ Μα­κρυ­γιά­ννης γιὰ τὸν δι­χα­σμὸ τοῦ 1821. Ἀλ­λὰ ἡ ἀ­πό­λυ­τη πα­ρά­νοι­α δὲν εἶ­χε ἀ­κό­μη ἐμ­φα­νι­σθεῖ. Ἔ­πρε­πε νὰ ξε­πε­ρά­σει τὸν ἴ­διο τὸν ἑ­αυ­τό της. Καὶ τὸ κα­τά­φε­ρε σὲ δύ­ο πε­ρι­πτώ­σεις: Τὸ 1922 μὲ τὸν ἐ­φι­αλ­τι­κὸ δι­χα­σμὸ ποὺ ὁ­δή­γη­σε στὴ Μι­κρα­σι­α­τι­κὴ κα­τα­στρο­φή, καὶ τὸ 1945-49, ὅ­ταν ἡ πα­ρά­νοι­α ἐκ­δη­λώ­θη­κε ὡς ἀ­βυσ­σα­λέ­ο ἀ­δελ­φο­κτό­νο μί­σος καὶ με­τέ­τρε­ψε τὴ χώ­ρα σὲ ἐ­ρεί­πια καὶ στά­χτη.

Στοὺς και­ρούς μας κίν­δυ­νοι φο­βε­ροὶ ἀ­πει­λοῦν καὶ πά­λι τὴν Πα­τρί­δα μας. Ἀλ­λὰ ἡ με­γά­λη ἀ­γω­νί­α δὲν προ­έρ­χε­ται ἀ­πὸ τὶς ἀ­πει­λὲς τῶν ἐ­χθρῶν μας. Ὁ φό­βος πά­λι εἶ­ναι γιὰ τὸν δι­χα­σμό μας, τὴν «μῆ­νιν»!

«Μῆ­νις»... Μιὰ λέ­ξη· ἡ κα­τα­ρα­μέ­νη ἱ­στο­ρί­α μας. Μα­κά­ρι κά­πο­τε νὰ γί­νει τὸ θαῦ­μα: νὰ τα­φεῖ ἡ κα­τά­ρα· ν᾿ ἀ­να­στη­θεῖ ἡ ἀ­γά­πη!

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "Ο ΣΩΤΗΡ", ΑΡΙΘ. 2244, 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2021, ΣΕΛ.250-251