ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΠΑΦΟΥ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ
ΧΛΩΡΑΚΑΣ
ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ
ΣΥΝΟΔΟΥ
(18 ΙΟΥΛΙΟΥ 2021)
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
Τέκνον Τίτε, πιστός ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι,
ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. ταῦτά ἐστι
τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα
τοῖς ἀνθρώποις· μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις
καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο·
εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. αἱρετικὸν ἄνθρωπον
μετὰ μίαν
καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι
ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. Ὅταν
πέμψω Ἀρτεμᾶν
πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν
πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ
γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. Ζηνᾶν
τὸν νομικὸν καὶ Ἀπολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. Μανθανέτωσαν
δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων
προΐστασθαι
εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν
ἄκαρποι. Ἀσπάζονταί σε οἱ μετ' ἐμοῦ
πάντες. ἄσπασαι
τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς
ἐν πίστει. Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.
(Τίτ. γ΄[3] 8 – 15)
ΤΑ ΑΙΩΝΙΑ ΣΥΝΟΡΑ
ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟ: «Αἱρετικὸν ἄνθρωπον
μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ».
Στὴν ἱερὴ
μνήμη τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου εἶναι ἀφιερωμένο
τὸ Ἀποστολικό μας ἀνάγνωσμα. Ἕνα ἀνάγνωσμα, ὅπου ὁ φλογερὸς ἀπόστολος
Παῦλος μὲ 2-3 ξεκάθαρες φράσεις ὑποδεικνύει στὸν μαθητή του Τίτο
τὸν τρόπο, μὲ τὸν ὁποῖο ὀφείλει νὰ ἀντιμετωπίζει τοὺς τότε ἀντιδραστικοὺς
καὶ αἱρετικοὺς ἀνθρώπους.
Εὔκολα ἀντιλαμβανόμαστε
ὅτι οἱ ὑποδείξεις αὐτὲς τοῦ Ἀποστόλου ἀφοροῦν ὄχι μόνο τὸν ἀπόστολο
Τίτο, ἀλλὰ καὶ ὅλους μας. Ἂς προσπαθήσουμε λοιπὸν νὰ τὶς μεταφέρουμε
στὴν ἐποχή μας ἐξετάζοντας: ποιὸς εἶναι
ὁ σωστὸς τρόπος συμπεριφορᾶς πρὸς τοὺς αἱρετικοὺς καὶ πότε εἶναι ἀνάγκη
αὐτοὶ τελείως νὰ ἀποκόπτωνται.
1. Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Τὸ Ἀποστολικὸ
κείμενο χρησιμοποιεῖ μιὰ πολὺ χαρακτηριστικὴ λέξη, γιὰ νὰ προσδιορίσει
τὴ σωστὴ ἀντιμετώπιση τῶν αἱρετικῶν – τὴ λέξη «νουθεσία», ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ τὴν ἑρμηνεύσουμε
σὰν ἔντονη πατρικὴ συμβουλή.
Τὴν τακτικὴ
αὐτὴ τῆς πατρικῆς νουθεσίας ἀκολούθησαν πάντοτε οἱ ἅγιοι Πατέρες
τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ μάλιστα πολὺ περισσότερο, ὅταν συνκεντρώνονταν
ὅλοι μαζὶ στὶς μεγάλες Οἰκουμενικὲς Συνόδους. Τότε οἱ ἀληθινοὶ
ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας μὲ περισσὴ πατρικὴ ἀγάπη παρακαλοῦσαν
τοὺς αἱρετικοὺς νὰ ἐπιστρέψουν στὴν ἁγία Ὀρθόδοξη πίστη. Οἱ δὲ ἅγιοι
Πατέρες τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου μὲ πολλὴ ταπείνωση καὶ ὑπερβολικὴ
ἀγάπη ἐπανειλημμένως κάλεσαν τοὺς ἀρχηγοὺς τῆς αἱρέσεως τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ,
τὸν ἀρχιμανδρίτη Εὐτυχῆ καὶ τὸν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Διόσκορο,
νὰ ἀπαρνηθοῦν τὴν πλάνη τους.
Λοιπόν, καὶ
οἱ σημερινοὶ ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας, ἰδιαιτέρως ἐκεῖ στοὺς ἐπισήμους
διαλόγους, ποὺ διεξάγουν μὲ διάφορους αἱρετικοὺς – Παπικούς, Προτεστάντες, Μονοφυσιτίζοντες
κ.α. – μὲ τὴν ἴδια πατρικὴ σοβαρότητα
καὶ ἀγάπη ὀφείλουν νὰ ὁμολογοῦν τὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας, καλώντας
τοὺς πλανεμένους ἀδελφοὺς νὰ ἐπιστρέψουν στὴν ἀγκαλιά της.
Φυσικὰ καὶ
ἐμεῖς οἱ ἁπλοὶ πιστοί, ὅταν συναντοῦμε κάποιον πλανεμένο αἱρετικό,
μὲ τὸν ἴδιο τρόπο νὰ ἐνεργοῦμε. Νὰ τὸν συμβουλεύουμε μὲ ἀγάπη. Μὴν ἀγανακτοῦμε
καὶ ἐκνευριζόμαστε καὶ ὁμιλοῦμε μὲ θυμό, διότι ἀντὶ γιὰ καλὸ θὰ κάνουμε
κακό.
Ἀλλὰ τὸ
πράγμα δὲν σταματᾶ ἐδῶ... ἢ μᾶλλον ἐδῶ
ἀκριβῶς σταματᾶ, ὅπως θὰ δοῦμε εὐθὺς ἀμέσως.
2. Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
Ναί, λέγει
ὁ Ἀπόστολος στὸν ἅγιο Τίτο, νὰ νουθετεῖς τὸν αἱρετικὸ ἄνθρωπο καὶ
μία καὶ δύο φορές. Ἀλλὰ πρόσεξε! Ἂν δὲν δέχεται τὴν πατρικὴ αὐτὴ συμβουλή
σου, μὴ συνεχίζεις. Ἀπόκοψέ τον. «Παραιτοῦ»!
Παράτησέ τον. Διότι ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς δείχνει πὼς εἶναι πλέον διεστραμμένος,
«ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος».
Σημαντικότατη
ἡ προτροπὴ τοῦ Ἀποστόλου. Διαγράφει μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια τὰ ὅρια,
μέσα στὰ ὁποῖα θὰ πρέπει νὰ κινοῦνται οἱ σχέσεις μας μὲ τοὺς αἱρετικούς.
Ἀγάπη καὶ γνήσιο ἐνδιαφέρον ναί! Ἀλλὰ ὄχι συνεχὴς καὶ ἀπεριόριστη
οἰκειότητα καὶ ἀτέλειωτες συζητήσεις καὶ διάλογοι ἀγάπης, ποὺ
εἶναι «ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι».
Καὶ ὄχι ἁπλῶς
ἀνωφελεῖς, ἀλλὰ καὶ πολὺ ἐπιβλαβεῖς καὶ γιὰ τὸν ἴδιο τὸν αἱρετικὸ
καὶ γιὰ ἐμᾶς ἀκόμη. Ἐπιβλαβεῖς γιὰ κεῖνον, διότι αὐτὴ ἡ οἰκειότητα,
ποὺ ἐπὶ πολὺ τυχὸν τοῦ δείχνουμε, δὲν τὸν βοηθεῖ νὰ καταλάβει σὲ τί
καταστροφικὸ δρόμο βρίσκεται. Ἐπιβλαβεῖς ὅμως καὶ γιὰ ἐμᾶς, διότι
δὲν ἀποκλείεται σιγὰ – σιγὰ νὰ
ἐπηρεασθοῦμε ἀπὸ τὶς ἰδέες του καὶ νὰ κινδυνεύσουμε τὴν ἴδια τὴν
σωτηρία μας.
Τὰ βλέπει
δυστυχῶς κανεὶς αὐτὰ καὶ σὲ πολλοὺς ἀπό τους διαλόγους, ποὺ διεξάγει
ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας μὲ τοὺς αἱρετικοὺς Παπικούς, Προτεστάντες
καὶ Μονοφυσιτίζοντες τῆς Ἀνατολῆς. Οἱ πλανεμένοι αὐτοὶ δὲν ἐννοοῦν
νὰ παραδεχθοῦν τὶς πλάνες τους, ἀλλὰ κάνουν τοὺς θεολογικοὺς διαλόγους
ἁπλῶς γιὰ τὰ μάτια, μὲ ἀπώτερο σκοπὸ νὰ δημιουργηθεῖ μιὰ στενὴ ἐπικοινωνία
μεταξὺ ἡμῶν καὶ ἐκείνων καὶ σιγὰ –
σιγὰ νὰ παραμεριστεῖ ἡ πίστη καὶ νὰ γίνει στὴν πράξη ἕνωση, χωρὶς νὰ
ἔχουν ἀπαρνηθεῖ τὶς βλάσφημες ἰδέες τους.
Πρέπει ἐδῶ
νὰ ὑπογραμμίσουμε ἐντόνως πὼς αὐτὸ γίνεται βάσει σχεδίου. Ἤδη καὶ
οἱ Προτεστάντες, καὶ οἱ Καθολικοί, καὶ οἱ Μονοφυσιτίζοντες προτρέπουν
τοὺς ὀπαδούς τους νὰ ἐκκλησιάζονται ἐλεύθερα σὲ Ὀρθόδοξους ναοὺς καὶ
νὰ κοινωνοῦν ἀκόμη τῶν ἀχράντων μυστηρίων. Καὶ ἡ κατάσταση αὐτὴ δυστυχῶς
γίνεται ἀνεκτὴ ἀπὸ ὡρισμένους Ὀρθοδόξους ἱερεῖς καὶ ἐπισκόπους,
ἰδίως στὸ ἐξωτερικό.
Λοιπόν, τὸ
πράγμα εἶναι σοβαρό. Δὲν ἔχουμε ἐμεῖς περισσότερη ἀγάπη ἀπὸ τὸν ἀπόστολο
Παῦλο, ποὺ ἔγραψε τόσο ἔντονα αὐτὸ τὸ «παραιτοῦ»!
Οὔτε ἀπὀ τοὺς ἁγίους Πατέρες μας, οἱ ὁποῖοι μὲ πόνο ψυχῆς καὶ μὲ δάκρυα
παρέδιδαν στὸ τέλος στὸ ἀνάθεμα τοὺς ἀμετανόητους αἱρετικούς. Οὔτε
βέβαια ἔχουμε περισσότερη ἀγάπη ἀπὸ τὸν Εὐαγγελιστὴ τῆς ἀγάπης
τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Θεολόγο, ὁ ὁποῖος συνιστᾶ στοὺς πιστοὺς νὰ μὴ
φιλοξενοῦν στὸ σπίτι τους αἱρετικὸ ἄνθρωπο, οὔτε κἂν νὰ τὸν χαιρετοῦν:
«μὴ
λαμβάνετε αὐτὸν εἰς οἰκίαν, καὶ χαίρειν αὐτῷ μὴ λέγετε» (Β' Ἰω.
10). Καὶ τέλος εἶναι καθαρὴ μωρία νὰ νομίζουμε πὼς εἴμαστε σοφώτεροι
ἀπό τους ἁγίους Πατέρες μας καὶ πὼς μποροῦμε νὰ ἐπαναδιατυπώσουμε
δῆθεν τὴν πίστη, ποὺ ἐκεῖνοι μὲ τόση σοφία καὶ ἀκρίβεια διατύπωσαν
καθοδηγούμενοι ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Μωρία καὶ ἀφέλεια καὶ καταστροφικὴ
ὑπερηφάνεια!
Ἀδελφοί, οἱ ἅγιοι Πατέρες μας ἀκολουθώντας
τὸ παράδειγμα καὶ τὴ διδασκαλία τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καὶ αὐτοῦ τοῦ
Κυρίου μας ἔθεσαν τὰ αἰώνια σύνορα, μὲς στὰ ὁποῖα θὰ πρέπει νὰ κινούμεθα
κατὰ τὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς αἱρετικούς. Αὐτὰ τὰ αἰώνια ὅρια κανεὶς
δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ τὰ μετατοπίσει καί, ἂν τὸ κάνει, ἀναλαμβάνει
τεράστια, τρομακτικὴ εὐθύνη. Διότι καὶ τοὺς αἱρετικοὺς βλάπτει στερεώνοντάς
τους στὴν πλάνη, ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος κινδυνεύει νὰ καταστραφεῖ καὶ ἄλλους
γύρω του νὰ καταστρέψει.
Γι᾿ αὐτὸ
καὶ πρὸς τὸν καθένα μας, καὶ πρὸς τοὺς ἱερεῖς μας, καὶ πρὸς τοὺς ἐπισκόπους
μας, καὶ πρὸς τοὺς πατριάρχες μας ἡ ἁγία μας Ὀρθοδοξία ἀπευθύνει ἐντόνως
καὶ ἐπιτακτικῶς τὴ σωστικὴ προτροπή της: Μὴ μετακινεῖς τὰ αἰώνια
σύνορα, ποὺ τοποθέτησαν οἱ Πατέρες σου! «Μὴ μέταιρε ὅρια αἰώνια, ἃ ἔθεντο
οἱ πατέρες σου» (Παροιμ. κβ'[28] 28)!
(Διασκευὴ ἀπὸ παλαιὸ τόμο τοῦ Περιοδικοῦ
«Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΤΟ ΙΕΡΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ
Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς. ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω
ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ'
ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν
ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως
ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν
τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Μὴ νομίσητε ὅτι
ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόμον ἢ τοὺς προφήτας· οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ
πληρῶσαι. ἀμὴν
γὰρ λέγω ὑμῖν, ἕως
ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἰῶτα
ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου ἕως
ἂν πάντα γένηται.
ὃς ἐὰν
οὖν λύσῃ μίαν
τῶν ἐντολῶν
τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος
κληθήσεται
ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν· ὃς δ' ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.
(Ματθ. ε΄[5] 14 – 19)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ (Π.Ν.ΤΡΕΜΠΕΛΑ)
Εἶπεν ὁ Κύριος στοὺς μαθητές Του· Ἐσεῖς εἶστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου, διότι ἔχετε προορισμὸ μὲ
τὸ φωτεινό σας παράδειγμα καὶ μὲ τὰ λόγια σας πού μεταδίδουν τὸ φῶς τῆς
ἀλήθειας νὰ φωτίζετε τοὺς ἀνθρώπους πού βρίσκονται στὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας
καὶ τῆς πλάνης. Μιὰ πόλη πού βρίσκεται πάνω σὲ βουνὸ δὲν εἶναι δυνατὸν
νὰ κρυφτεῖ. Ἔτσι καὶ ἡ δική σας ζωὴ θὰ γίνεται ἀντιληπτὴ ἀπ' ὅλους.
Οὔτε οἱ ἄνθρωποι ἀνάβουν λυχνάρι γιὰ νὰ τὸ βάλουν κάτω ἀπ' τὸν κάδο
μὲ τὸν ὁποῖο μετροῦν τὸ σιτάρι. Ἀλλά τὸ τοποθετοῦν πάνω στὸ λυχνοστάτη
κι ἔτσι φωτίζει μὲ τὴ λάμψη του ὅλους ὅσους εἶναι μέσα στὸ σπίτι. Ἔτσι
σὰν λυχνάρι πού εἶναι σωστὰ τοποθετημένο ἂς λάμψει τὸ φῶς τῆς ἀρετῆς
σας μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους γιὰ νὰ δοῦν τὰ καλά σας ἔργα καὶ νὰ δοξάσουν
γιὰ τὰ ἐνάρετα καὶ ἅγια παιδιὰ του τὸν Πατέρα σας, ὁ ὁποῖος εἶναι βέβαια
παρὼν παντοῦ, ἀλλά κυρίως φανερώνει τὴν παρουσία του στοὺς οὐρανούς.
Μὴ νομίσετε ὅτι ἦλθα γιὰ νὰ καταργήσω καὶ ν' ἀκυρώσω τὸν ἠθικὸ νόμο
τοῦ Μωυσῆ ἢ τὴν ἠθικὴ διδασκαλία τῶν προφητῶν. Δὲν ἦλθα νὰ τὰ καταργήσω
αὐτά, ἀλλά νὰ τὰ συμπληρώσω καὶ νὰ σᾶς τὰ παραδώσω τέλεια. Διότι ἀληθινά
σᾶς λέω καὶ μὲ κάθε ἐπισημότητα σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι ὅσο παραμένει
καὶ δὲν καταστρέφεται ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ, οὔτε ἕνα γιώτα ἢ ἕνα κόμμα,
οὔτε δηλαδὴ ἡ πιὸ μικρὴ ἀπὸ τὶς ἐντολὲς δὲν θὰ παραπέσει ἀπὸ τὸ Νόμο
καὶ δὲν θὰ χάσει τὸ κύρος της, μέχρι νὰ ἐπαληθευθοῦν καὶ νὰ ἐκπληρωθοῦν
ὅλα ὅσα διατάζει ὁ Νόμος· καὶ θὰ ἐκπληρωθοῦν μὲ τὰ γεγονότα τῆς ζωῆς
μου ὅσα λέχθηκαν προφητικῶς, ἀλλά καὶ μὲ τὴ ζωὴ τῶν γνήσιων μαθητῶν
μου, οἱ ὁποῖοι θὰ τηροῦν αὐτὰ μὲ ἀκρίβεια. Ἀφοῦ λοιπὸν οἱ ἐντολὲς ἔχουν
κύρος καὶ ἰσχὺ ἀκατάλυτη, ὁποιοσδήποτε παραβεῖ μία κι ἀπὸ ἐκεῖνες
ἀκόμη τὶς ἐντολές μου πού φαίνονται πολὺ μικρὲς καὶ διδάξει ἔτσι τοὺς
ἀνθρώπους, νὰ τὶς θεωροῦν δηλαδὴ μικρὲς κι ἀσήμαντες, θὰ κηρυχθεῖ ἐλάχιστος
καὶ τελευταῖος στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἐκεῖνος ὅμως πού θὰ ἐφαρμόσει
ὅλες ἀνεξαιρέτως τὶς ἐντολὲς καὶ θὰ διδάξει καὶ τοὺς ἄλλους νὰ τὶς τηροῦν,
αὐτὸς θὰ ἀνακηρυχθεῖ μεγάλος στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Κι αὐτὲς
λοιπὸν τὶς ἐντολὲς πού οἱ γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι παραμερίζουν μὲ
τὶς ἀνθρώπινες παραδόσεις τους, πρέπει νὰ τὶς προσέχετε καὶ νὰ τὶς ἐφαρμόζετε.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου